“Bầy chim chìa vôi” của Nguyễn Quang Thiều kể về sức sống kì diệu của bầy chim chìa vôi và ca ngợi hai câu bé Mon và Mên giàu lòng nhân hậu, tâm hồn trong sáng. Qua truyện ngắn này, tác giả muốn nhắn nhủ với bạn đọc: thử thách cũng có thể là cơ hội. Vượt qua thử thách bằng sự nỗ lực của chính bản thân mình là cách để chúng ta thực sự trưởng thành.
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang Thiều sinh năm 1957, tại Hà Nội.
- Ông sáng tác thơ, viết truyện, vẽ tranh… và từng được trao tặng hơn 20 giải thưởng văn học trong nước và quốc tế.
- Những tác phẩm viết cho thiếu nhi của Nguyễn Quang Thiều rất chân thực, gần gũi với cuộc sống đời thường; thể hiện được vẻ đẹp tâm hồn trẻ thơ nhạy cảm, trong sáng, tràn đầy niềm yêu thương vạn vật: Bí mật hồ cá thần (1998), Con quỷ gỗ (2000), Ngọn núi bà già mù (2001).
- Các tác phẩm chính: Ngôi nhà tuổi 17 (1990); Thơ Nguyễn Quang Thiều (1996), Mùa hoa cải bên sông (1989), Người chân dung văn học (2008)…
2. Xuất xứ
In trong tập “Mùa hoa cải ven sông” – NXB Hội Nhà văn 2012.
3. Thể loại
Thể loại: Truyện ngắn
4. Ngôi kể
Ngôi thứ ba
5. Phương thức biểu đạt
Phương thức biểu đạt: Tự sự
6. Đề tài
Viết về đề tài cuộc sống thôn quê, thế giới trẻ thơ.
7. Nhân vật
Nhân vật chính anh em Mon và Mên
8. Tóm tắt truyện
Trời mưa lớn, nước sông dâng lên lớn, hai anh em lo lắng cho bầy chìa vôi bị ngập, những chú chim non không cất cánh được. Cuối cùng trước sự chứng kiến và lo lắng của anh em, bầy chim non đã cất cánh thành công chuyến bay đầu tiên trong cuộc đời.
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Hai anh em Mon và Mên
a. Cuộc trò chuyện
- Thời gian: khoảng 2h sáng
- Không gian: mưa to, nước sông dâng lên cao
b. Tâm trạng, cảm xúc
- Tưởng tượng nước dâng lên
- Lo lắng đến bầy chim chìa vôi
c. Hành động
- Lấy đò đi ra dải cát để mang lũ chim vào bờ dù sợ bố mẹ mắng
- Hạnh phúc, vui sướng khi thấy lũ chim bay lên được.
d. Phẩm chất
Hai đứa trẻ ngây thơ, yêu quý tự nhiên, rất dũng cảm và lương thiện, giàu lòng nhân hậu.
2. Bầy chim chìa vôi
a. Tập tính sống
- Làm tổ ở dải cát giữa khúc sông lúc nước cạn, cất cánh vào bờ khi mùa mưa đến.
- Lần đầu, đập cánh của lũ chim non là lúc chúng buộc phải bứt khỏi dòng nước khổng lồ.
=> Cuộc đời những chú chim gắn với tự nhiên, không gian làng quê, dũng cảm đối diện với thử thách.
b. Hành trình cất cánh
- Chim bố và chim mẹ dẫn con tránh nước, chim con nhảy lò cò, đập cánh suốt đêm, đến sáng mới cất cánh.
- Chú chim non đuối sức rơi xuống như một chiếc lá.
- Chim mẹ xòe rộng cánh, lượn quanh con và kêu lên.
- Khi đôi chân mảnh dẻ và run rẩy của chim non chạm vào sông thì đôi cánh đập nhịp quyết định, bứt khỏi dòng nước.
=> Hành trình đầy thử thách, mạnh mẽ vượt qua chính mình để sống sót, hòa nhịp với cuộc đời.
III. Tổng kết
1. Nội dung
- Câu chuyện về hai cậu bé giàu lòng nhân hậu, tình yêu thương.
- Bầy chim non nhỏ bé nhưng kiên cường, dũng cảm.
2. Nghệ thuật
- Cốt truyện đơn giản nhưng hấp dẫn
- Lời văn bình dị, gần gũi
- Cách kể chuyện hấp dẫn, tình tiết bất ngờ xen lẫn miêu tả, biểu cảm.
- Khắc họa nhân vật đặc sắc từ cử chỉ, hành động, ngôn ngữ đối thoại đến cảm xúc, suy nghĩ.
IV. Luyện tập
Viết đoạn văn từ 5 – 7 câu kể lại sự việc bầy chim chìa vôi bay lên khỏi bãi sông bằng lời của nhân vật Mon hoặc Mên (ngôi kể thứ nhất)
Hướng dẫn
*Hình thức: Viết đoạn văn từ 5 – 7 câu.
* Nội dung
- Kể lại sự việc bầy chim chìa vôi bay lên khỏi sông
- Bằng lời kể chuyện của một trong hai nhân vật Mon hoặc Mên
- Sử dụng ngôi kể thứ nhất, lựa chọn giọng kể phù hợp.
* Bố cục
Mở đoan (Câu 1): Giới thiệu sự việc (thời gian, địa điểm).
Thân đoạn (Các câu 2 – 5): Kể lại sự việc: mưa tạnh hẳn, mặt trời lên cao, bầy chim bắt đầu bay lên: chú chim non đuối sức; chim mẹ bay vòng quanh rồi kêu lên; chạm mặt nước, chim con vội bay lên.
Kết đoạn (Câu 6, 7): Cảm xúc, suy nghĩ của người kể.
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang Thiều sinh năm 1957, tại Hà Nội.
- Ông sáng tác thơ, viết truyện, vẽ tranh… và từng được trao tặng hơn 20 giải thưởng văn học trong nước và quốc tế.
- Những tác phẩm viết cho thiếu nhi của Nguyễn Quang Thiều rất chân thực, gần gũi với cuộc sống đời thường; thể hiện được vẻ đẹp tâm hồn trẻ thơ nhạy cảm, trong sáng, tràn đầy niềm yêu thương vạn vật: Bí mật hồ cá thần (1998), Con quỷ gỗ (2000), Ngọn núi bà già mù (2001).
- Các tác phẩm chính: Ngôi nhà tuổi 17 (1990); Thơ Nguyễn Quang Thiều (1996), Mùa hoa cải bên sông (1989), Người chân dung văn học (2008)…
2. Xuất xứ
In trong tập “Mùa hoa cải ven sông” – NXB Hội Nhà văn 2012.
3. Thể loại
Thể loại: Truyện ngắn
4. Ngôi kể
Ngôi thứ ba
5. Phương thức biểu đạt
Phương thức biểu đạt: Tự sự
6. Đề tài
Viết về đề tài cuộc sống thôn quê, thế giới trẻ thơ.
7. Nhân vật
Nhân vật chính anh em Mon và Mên
8. Tóm tắt truyện
Trời mưa lớn, nước sông dâng lên lớn, hai anh em lo lắng cho bầy chìa vôi bị ngập, những chú chim non không cất cánh được. Cuối cùng trước sự chứng kiến và lo lắng của anh em, bầy chim non đã cất cánh thành công chuyến bay đầu tiên trong cuộc đời.
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Hai anh em Mon và Mên
a. Cuộc trò chuyện
- Thời gian: khoảng 2h sáng
- Không gian: mưa to, nước sông dâng lên cao
b. Tâm trạng, cảm xúc
- Tưởng tượng nước dâng lên
- Lo lắng đến bầy chim chìa vôi
c. Hành động
- Lấy đò đi ra dải cát để mang lũ chim vào bờ dù sợ bố mẹ mắng
- Hạnh phúc, vui sướng khi thấy lũ chim bay lên được.
d. Phẩm chất
Hai đứa trẻ ngây thơ, yêu quý tự nhiên, rất dũng cảm và lương thiện, giàu lòng nhân hậu.
2. Bầy chim chìa vôi
a. Tập tính sống
- Làm tổ ở dải cát giữa khúc sông lúc nước cạn, cất cánh vào bờ khi mùa mưa đến.
- Lần đầu, đập cánh của lũ chim non là lúc chúng buộc phải bứt khỏi dòng nước khổng lồ.
=> Cuộc đời những chú chim gắn với tự nhiên, không gian làng quê, dũng cảm đối diện với thử thách.
b. Hành trình cất cánh
- Chim bố và chim mẹ dẫn con tránh nước, chim con nhảy lò cò, đập cánh suốt đêm, đến sáng mới cất cánh.
- Chú chim non đuối sức rơi xuống như một chiếc lá.
- Chim mẹ xòe rộng cánh, lượn quanh con và kêu lên.
- Khi đôi chân mảnh dẻ và run rẩy của chim non chạm vào sông thì đôi cánh đập nhịp quyết định, bứt khỏi dòng nước.
=> Hành trình đầy thử thách, mạnh mẽ vượt qua chính mình để sống sót, hòa nhịp với cuộc đời.
III. Tổng kết
1. Nội dung
- Câu chuyện về hai cậu bé giàu lòng nhân hậu, tình yêu thương.
- Bầy chim non nhỏ bé nhưng kiên cường, dũng cảm.
2. Nghệ thuật
- Cốt truyện đơn giản nhưng hấp dẫn
- Lời văn bình dị, gần gũi
- Cách kể chuyện hấp dẫn, tình tiết bất ngờ xen lẫn miêu tả, biểu cảm.
- Khắc họa nhân vật đặc sắc từ cử chỉ, hành động, ngôn ngữ đối thoại đến cảm xúc, suy nghĩ.
IV. Luyện tập
Viết đoạn văn từ 5 – 7 câu kể lại sự việc bầy chim chìa vôi bay lên khỏi bãi sông bằng lời của nhân vật Mon hoặc Mên (ngôi kể thứ nhất)
Hướng dẫn
*Hình thức: Viết đoạn văn từ 5 – 7 câu.
* Nội dung
- Kể lại sự việc bầy chim chìa vôi bay lên khỏi sông
- Bằng lời kể chuyện của một trong hai nhân vật Mon hoặc Mên
- Sử dụng ngôi kể thứ nhất, lựa chọn giọng kể phù hợp.
* Bố cục
Mở đoan (Câu 1): Giới thiệu sự việc (thời gian, địa điểm).
Thân đoạn (Các câu 2 – 5): Kể lại sự việc: mưa tạnh hẳn, mặt trời lên cao, bầy chim bắt đầu bay lên: chú chim non đuối sức; chim mẹ bay vòng quanh rồi kêu lên; chạm mặt nước, chim con vội bay lên.
Kết đoạn (Câu 6, 7): Cảm xúc, suy nghĩ của người kể.
Sửa lần cuối:
