Cách xây dựng tâm lý nhân vật trong "Vợ chồng A Phủ"

Tô Hoài là một trong những nhà văn lớn của nền văn học Việt Nam hiện đại với lối trần thuật hóm hỉnh, sinh động. Thế mạnh của ông là việc xây dựng tâm lý nhân vật đầy trực quan, sinh động. Đặc biệt phải kể đến cách xây dựng tâm lý nhân vật Mị trong tác phẩm "Vợ chồng A Phủ".

Phân tích nhân vật Mị. Ảnh Pinterest.
​

- Miêu tả từ xa đến gần, từ dáng vẻ bên ngoài đến nội tâm bên trong, gây sự tò mò, chú ý. Xây dựng hình ảnh tương phản giữa quá khứ và hiện tại. Quá khứ đẹp, tự do hạnh phúc bao nhiêu, hiện tại tủi nhục bấy nhiêu. Tương phản giữa bên trong và bên ngoài. Bên ngoài có vẻ câm lặng, chai sạn, nhưng bên trong là một thế giới nội tâm phong phú, phức tạp. Tô Hoài chủ yếu miêu tả tâm lý nhân vật qua hành động và ngôn ngữ độc thoại nội tâm. Nhà văn rất am hiểu tâm lý nhân vật, đôi lúc đứng ngoài quan sát, có khi đã hóa thân, nhập vai vào nhân vật, từ đó mang đến cho người đọc những thước phim quay chậm sắc nét với những chuyển biến tâm lý sinh động, tinh tế, giàu nội lực, ẩn chứa sức sống tiềm tàng mãnh liệt. Quá trình vận động tâm lý ấy được soi chiếu dưới góc nhìn cảm thông, yêu thương, nhân ái của nhà văn nên có sức lay động đến tâm hồn bạn đọc.

- Tô Hoài xây dựng tình huống độc đáo, nhiều nghệ thuật đặc sắc, nhân vật Mị được đặt trong những tình huống thử thách để nảy sinh tâm trạng. Trong đêm tình mùa xuân, lúc nghe tiếng sáo gọi bạn tình là lúc sức sống trỗi dậy, tâm lý cũng từ đó mà vận động phong phú, đang lầm lũi lại trở nên bồi hồi, rạo rực, tìm đến men rượu để say – tỉnh, nhớ - quên; rồi từ phơi phới vui sướng lại muốn chết cho quên thực tại ê chề, rồi lại khao khát được đi chơi. Trong đêm cởi trói cho A Phủ, từ sự vô cảm đến xót xa đồng cảm; từ thương mình đến thương người. Từ đó bùng lên khát vọng tự do và thôi thúc Mị cởi trói cho A Phủ cũng như giải thoát cho chính bản thân mình.