Múa rối nước là một loại hình nghệ thuật sân khấu dân gian truyền thống độc đáo, ra đời từ nền văn hóa lúa nước. Để hiểu hơn về loại hình nghệ thuật này, mời các bạn cùng tham khảo bài soạn "Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân" nhé!
Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân
I. Tìm hiểu chung
1. Xuất xứ
- Văn bản in trong tạp chí Heritage. số ra tháng 7/2019
2. Bố cục
- Phần 1: từ đầu đến “Bắc Bộ Việt Nam”: giới thiệu về loại hình nghệ thuật múa rối nước
- Phần 2: tiếp theo đến “đã khác hơn nhiều”: nguồn gốc và sân khấu của múa rối nước
- Phần 3: tiếp theo đến “thật tròn vai”: tạo hình và kĩ thuật biểu diễn của múa rối nước
- Phần 4: còn lại: múa rối nước trong bối cảnh xã hội hiện đại
3. Thể loại: Văn bản nghị luận
4. Phương thức biểu đạt: Nghị luận
5. Tóm tắt:
Văn bản giới thiệu về nghệ thuật múa rối nước và sự phát triển đến nay của loại hình nghệ thuật này.
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Nguồn gốc nghệ thuật múa rối nước
- Tương truyền, múa tối nước được hình thành từ thế kỉ XI – XII
2. Đặc điểm nghệ thuật múa rối nước
* Không gian biểu diễn đặc trưng của múa rối nước.
- Nhà rối (thủy đình) trên mặt ao làng với lối kiến trúc mái chùa cong cong mành tre, cờ phướn, võng lọng, cổng hàng mã,... tạo nên một sân khấu sinh động.
- Ngày nay, thủy định được dựng ngay trong các nhà hát và trong các khu du lịch sinh thái,… với sân khấu là hồ nhân tạo.
* Trong trò rối nước, con rối đã được chế tác và điều khiển như sau:
- Người điều khiển sử dụng hệ thống sào kết hợp với dây để điều khiển con rối, đứng sau bức mành (buồng trò)
- Lối điều khiển đòi hỏi kĩ năng thuần thục, làm sao nhịp nhàng với lời thoại, âm nhạc, lột tả được thần thái nhân vật.
- Phần thân con rối nổi trên mặt nước, phần chân chìm dưới nước để giữ thăng bằng và lắp bộ điều khiển
- Những con rối được đẽo gọt từ gỗ sung, tạo hình ngộ nghĩnh màu sắc rực rỡ, vui tươi, dân dã
3. Việc bảo tồn, phát triển rối nước.
- Duy trì bằng cách sinh hoạt biểu diễn hội hè ở các làng xã và khắp cả nước
-Tuy nhiên phát triển không chỉ là nhân rộng địa điểm, tăng số lượng suất diễn mà còn là sự tìm tòi, sáng tạo để đào sâu và phát huy những giá trị vốn có của nghệ thuật múa rối.
4. Giá trị nội dung
- Văn bản cung cấp thông tin cho người đọc về một loại hình nghệ thuật truyền thống của dân tộc - múa rối nước ở nhiều phương diện như nguồn gốc, cách thức hoạt động, sân khấu và giá trị của nó trong đời sống hiện đại
- Thể hiện niềm tự hào và ca ngợi đối với bộ môn truyền thống của dân tộc, giúp người đọc hiểu và trân trọng hơn những giá trị đó
- Cho thấy những thách thức và khó khăn của múa rối nước trong bối cảnh xã hội hiện đại ngày nay khi rất nhiều các loại hình giải trí khác ra đời
5. Giá trị nghệ thuật
- Lời văn rõ ràng, rành mạch
- Ngôn từ phù hợp với văn bản thông tin
- Văn phong mạch lạc, dễ hiểu, truyền tải được thông tin một cách khách quan
- Thể hiện được những đặc trưng của một bài tạp chí như nội dung, sapo, bố cục,...
III. Trước khi đọc
Câu 1 (trang 137 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Khi nghe cụm từ “con rối”, điều đầu tiên bạn nghĩ tới là gì? Vì sao như vậy?
Phương pháp giải:
Liên hệ với thực tế, em đã được nghe cụm từ “con rối” trong những hoàn cảnh nào và cụm từ này thường được dùng để chỉ những trường hợp như thế nào.
Lời giải chi tiết:
Khi nghe cụm từ “con rối”, điều đầu tiên em nghĩ tới là những người không có chính kiến, không biết suy nghĩ, bị người khác đứng sau giật dây, điều khiển và chỉ làm việc theo sự sắp xếp của người khác, thực chất trong tay không có quyền hạn hay hiểu biết gì.
Câu 2 (trang 137 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Bạn đã có những hiểu biết gì về rối nước? Hãy nêu những điều bạn còn thắc mắc và muốn tìm hiểu sâu thêm về loại hình nghệ thuật này
Phương pháp giải:
Liên hệ với thực tế và bản thân để trả lời
Lời giải chi tiết:
Em được biết múa rối nước là loại hình nghệ thuật dân gian, các nghệ nhân sẽ ở phía sau cánh gà để điều khiển các con rối trên sân khấu và chúng đều được thả nổi trên mặt nước
Em thắc mắc làm sao người nghệ nhân có thể điều khiển được con rối từ phía sau cánh gà.
IV. Trong khi đọc
Câu 1 (trang 137 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Đoạn chữ in đậm này là sa-pô của văn bản. Hãy nhớ lại các chức năng thông thường của một sa-pô.
Phương pháp giải:
Dựa vào các kiến thức đã học khi viết một văn bản thuyết minh, một văn bản thông tin hay một bài báo để nhớ lại kiến thức về sa-pô
Lời giải chi tiết:
Các chức năng của phần sa-pô trong văn bản là:
- Hoàn thiện tít (title), bằng cách nói rõ chủ đề bài viết và góc độ mà bạn lựa chọn, giúp độc giả hình dung bài viết sẽ nói gì.
- Tóm tắt thông tin, đưa ra thông tin chủ yếu của bài viết.
- Giải thích bài viết, chỉ ra tại sao tác giả chọn viết về sự kiện hay hiện tượng này
- Nêu rõ hoàn cảnh, bài viết ra đời
- Thông báo bố cục, phát triển thông điệp cốt lõi của bài viết mà trong tít đã nhắc đến. Điều này rất cần thiết với những độc giả đọc nhanh, bởi cách này rõ ràng.
Câu 2 (trang 137 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Trò rối nước ở Việt Nam ra đời từ bao giờ?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn trang 137
Lời giải chi tiết:
Trò múa rối nước ở Việt Nam không có thời gian ra đời chính xác. Tương truyền, múa rối nước được hình thành từ thế kỉ XI – XII.
Câu 3 (trang 138 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Không gian biểu diễn đặc trưng của múa rối nước
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn đầu trang 138
Lời giải chi tiết:
- Múa rối nước trước kia được biểu diễn trên thủy đình, dựng trên mặt ao làng với lối kiến trúc mái chùa cong cùng mành tre, cờ phướn, võng lọng, cổng hàng mã,…
- Ngày nay, thủy đình được dựng ngay trong các nhà hát và trong các khu du lịch sinh thái, sân khấu là hồ nhân tạo
Câu 4 (trang 138 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Trong trò rối nước, con rối đã được chế tác và điều khiển như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn thứ hai trang 138
Lời giải chi tiết:
- Chế tác: những con rối được đẽo gọt từ gỗ sung, tạo hình ngộ nghĩnh
- Điều khiển: người điều khiển sử dụng hệ thống sào kết hợp với dây được gắn ở phần thân dưới để điều khiển con rối
Câu 5 (trang 138 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Việc bảo tồn, phát triển rối nước có điểm gì chung với bảo tồn, phát triển các loại hình nghệ thuật cổ truyền khác của dân tộc?
Phương pháp giải:
Liên hệ thực tế
Lời giải chi tiết:
Việc bảo tồn, phát triển rối nước với bảo tồn, phát triển các loại hình nghệ thuật cổ truyền khác của dân tộc đều có điểm chung là đang gặp khó khăn trong việc đến với khán giả vì hiện nay có rất nhiều loại hình nghệ thuật mới ra đời, du nhập từ nước ngoài như Kpop, hiphop,… hấp dẫn hơn, thu hút và bắt mắt hơn. Rõ ràng, đứng trong bối cảnh của xã hội hiện đại, múa rối nước không thể cạnh tranh với những bộ môn đó.
Trên đây là bài soạn "Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân". Hi vọng bài viết sẽ trở thành nguồn tài liệu tham khảo giúp ích cho các bạn trong quá trình học tập.
Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân
I. Tìm hiểu chung
1. Xuất xứ
- Văn bản in trong tạp chí Heritage. số ra tháng 7/2019
2. Bố cục
- Phần 1: từ đầu đến “Bắc Bộ Việt Nam”: giới thiệu về loại hình nghệ thuật múa rối nước
- Phần 2: tiếp theo đến “đã khác hơn nhiều”: nguồn gốc và sân khấu của múa rối nước
- Phần 3: tiếp theo đến “thật tròn vai”: tạo hình và kĩ thuật biểu diễn của múa rối nước
- Phần 4: còn lại: múa rối nước trong bối cảnh xã hội hiện đại
3. Thể loại: Văn bản nghị luận
4. Phương thức biểu đạt: Nghị luận
5. Tóm tắt:
Văn bản giới thiệu về nghệ thuật múa rối nước và sự phát triển đến nay của loại hình nghệ thuật này.
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Nguồn gốc nghệ thuật múa rối nước
- Tương truyền, múa tối nước được hình thành từ thế kỉ XI – XII
2. Đặc điểm nghệ thuật múa rối nước
* Không gian biểu diễn đặc trưng của múa rối nước.
- Nhà rối (thủy đình) trên mặt ao làng với lối kiến trúc mái chùa cong cong mành tre, cờ phướn, võng lọng, cổng hàng mã,... tạo nên một sân khấu sinh động.
- Ngày nay, thủy định được dựng ngay trong các nhà hát và trong các khu du lịch sinh thái,… với sân khấu là hồ nhân tạo.
* Trong trò rối nước, con rối đã được chế tác và điều khiển như sau:
- Người điều khiển sử dụng hệ thống sào kết hợp với dây để điều khiển con rối, đứng sau bức mành (buồng trò)
- Lối điều khiển đòi hỏi kĩ năng thuần thục, làm sao nhịp nhàng với lời thoại, âm nhạc, lột tả được thần thái nhân vật.
- Phần thân con rối nổi trên mặt nước, phần chân chìm dưới nước để giữ thăng bằng và lắp bộ điều khiển
- Những con rối được đẽo gọt từ gỗ sung, tạo hình ngộ nghĩnh màu sắc rực rỡ, vui tươi, dân dã
3. Việc bảo tồn, phát triển rối nước.
- Duy trì bằng cách sinh hoạt biểu diễn hội hè ở các làng xã và khắp cả nước
-Tuy nhiên phát triển không chỉ là nhân rộng địa điểm, tăng số lượng suất diễn mà còn là sự tìm tòi, sáng tạo để đào sâu và phát huy những giá trị vốn có của nghệ thuật múa rối.
4. Giá trị nội dung
- Văn bản cung cấp thông tin cho người đọc về một loại hình nghệ thuật truyền thống của dân tộc - múa rối nước ở nhiều phương diện như nguồn gốc, cách thức hoạt động, sân khấu và giá trị của nó trong đời sống hiện đại
- Thể hiện niềm tự hào và ca ngợi đối với bộ môn truyền thống của dân tộc, giúp người đọc hiểu và trân trọng hơn những giá trị đó
- Cho thấy những thách thức và khó khăn của múa rối nước trong bối cảnh xã hội hiện đại ngày nay khi rất nhiều các loại hình giải trí khác ra đời
5. Giá trị nghệ thuật
- Lời văn rõ ràng, rành mạch
- Ngôn từ phù hợp với văn bản thông tin
- Văn phong mạch lạc, dễ hiểu, truyền tải được thông tin một cách khách quan
- Thể hiện được những đặc trưng của một bài tạp chí như nội dung, sapo, bố cục,...
III. Trước khi đọc
Câu 1 (trang 137 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Khi nghe cụm từ “con rối”, điều đầu tiên bạn nghĩ tới là gì? Vì sao như vậy?
Phương pháp giải:
Liên hệ với thực tế, em đã được nghe cụm từ “con rối” trong những hoàn cảnh nào và cụm từ này thường được dùng để chỉ những trường hợp như thế nào.
Lời giải chi tiết:
Khi nghe cụm từ “con rối”, điều đầu tiên em nghĩ tới là những người không có chính kiến, không biết suy nghĩ, bị người khác đứng sau giật dây, điều khiển và chỉ làm việc theo sự sắp xếp của người khác, thực chất trong tay không có quyền hạn hay hiểu biết gì.
Câu 2 (trang 137 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Bạn đã có những hiểu biết gì về rối nước? Hãy nêu những điều bạn còn thắc mắc và muốn tìm hiểu sâu thêm về loại hình nghệ thuật này
Phương pháp giải:
Liên hệ với thực tế và bản thân để trả lời
Lời giải chi tiết:
Em được biết múa rối nước là loại hình nghệ thuật dân gian, các nghệ nhân sẽ ở phía sau cánh gà để điều khiển các con rối trên sân khấu và chúng đều được thả nổi trên mặt nước
Em thắc mắc làm sao người nghệ nhân có thể điều khiển được con rối từ phía sau cánh gà.
IV. Trong khi đọc
Câu 1 (trang 137 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Đoạn chữ in đậm này là sa-pô của văn bản. Hãy nhớ lại các chức năng thông thường của một sa-pô.
Phương pháp giải:
Dựa vào các kiến thức đã học khi viết một văn bản thuyết minh, một văn bản thông tin hay một bài báo để nhớ lại kiến thức về sa-pô
Lời giải chi tiết:
Các chức năng của phần sa-pô trong văn bản là:
- Hoàn thiện tít (title), bằng cách nói rõ chủ đề bài viết và góc độ mà bạn lựa chọn, giúp độc giả hình dung bài viết sẽ nói gì.
- Tóm tắt thông tin, đưa ra thông tin chủ yếu của bài viết.
- Giải thích bài viết, chỉ ra tại sao tác giả chọn viết về sự kiện hay hiện tượng này
- Nêu rõ hoàn cảnh, bài viết ra đời
- Thông báo bố cục, phát triển thông điệp cốt lõi của bài viết mà trong tít đã nhắc đến. Điều này rất cần thiết với những độc giả đọc nhanh, bởi cách này rõ ràng.
Câu 2 (trang 137 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Trò rối nước ở Việt Nam ra đời từ bao giờ?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn trang 137
Lời giải chi tiết:
Trò múa rối nước ở Việt Nam không có thời gian ra đời chính xác. Tương truyền, múa rối nước được hình thành từ thế kỉ XI – XII.
Câu 3 (trang 138 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Không gian biểu diễn đặc trưng của múa rối nước
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn đầu trang 138
Lời giải chi tiết:
- Múa rối nước trước kia được biểu diễn trên thủy đình, dựng trên mặt ao làng với lối kiến trúc mái chùa cong cùng mành tre, cờ phướn, võng lọng, cổng hàng mã,…
- Ngày nay, thủy đình được dựng ngay trong các nhà hát và trong các khu du lịch sinh thái, sân khấu là hồ nhân tạo
Câu 4 (trang 138 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Trong trò rối nước, con rối đã được chế tác và điều khiển như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn thứ hai trang 138
Lời giải chi tiết:
- Chế tác: những con rối được đẽo gọt từ gỗ sung, tạo hình ngộ nghĩnh
- Điều khiển: người điều khiển sử dụng hệ thống sào kết hợp với dây được gắn ở phần thân dưới để điều khiển con rối
Câu 5 (trang 138 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Việc bảo tồn, phát triển rối nước có điểm gì chung với bảo tồn, phát triển các loại hình nghệ thuật cổ truyền khác của dân tộc?
Phương pháp giải:
Liên hệ thực tế
Lời giải chi tiết:
Việc bảo tồn, phát triển rối nước với bảo tồn, phát triển các loại hình nghệ thuật cổ truyền khác của dân tộc đều có điểm chung là đang gặp khó khăn trong việc đến với khán giả vì hiện nay có rất nhiều loại hình nghệ thuật mới ra đời, du nhập từ nước ngoài như Kpop, hiphop,… hấp dẫn hơn, thu hút và bắt mắt hơn. Rõ ràng, đứng trong bối cảnh của xã hội hiện đại, múa rối nước không thể cạnh tranh với những bộ môn đó.
Trên đây là bài soạn "Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân". Hi vọng bài viết sẽ trở thành nguồn tài liệu tham khảo giúp ích cho các bạn trong quá trình học tập.
_Chúc các bạn học tốt!_
Sửa lần cuối:
- Từ khóa
- múa rối nước nghe thuat sân khấu điều khiển
