PHÂN TÍCH ẢNH HƯỞNG VHDG ĐỐI VỚI VĂN HỌC VIẾT

Văn học dân gian luôn đóng vai trò quan trọng, là cội nguồn, là sức sống, là nơi hình thành và nuôi dưỡng nên nền văn học, văn hóa dân tộc nghìn nằm văn hiến. Không thể phủ nhận sự ảnh hưởng của VHDG tới những giai đoạn văn học sau này, đặc biệt là văn học viết. Dù ít dù nhiều, nét chấm phá của nó, dấu ấn của VHDG vẫn luôn khiến độc giả tự hào về người mẹ khai phá nên ốc đảo diệu kì ấy

• Với văn học trung đại – ra đời sau sự hình thành của VHDG nên không thể nào không xuất hiện bóng dáng của nó. Ví dụ điển hình chính là tính nguyên hợp của VHDG. Truyền thuyết Sơn tinh Thủy Tinh ra đời có sự tổng hợp của trí tưởng tượng phong phú, mang tính thẩm mỹ của dân gian cũng như bài học về phong tục tập quán, những món đồ lệ thuộc, sính lễ trong những ngày trọng đại xưa hay lí giải về các hiện tượng thiên nhiên, lũ lụt, bão táp ảnh hưởng sâu sắc tới đời sống nhân dân vùng đông bắc bộ. Nam Quốc Sơn Hà đã tiếp thu nó, là một trong những minh chứng xác đáng của hiện tượng văn sử triết bất phân trong VHTĐ được thừa hưởng từ tính nguyên hợp ( VHDG). Nội dung của Nam Quốc Sơn Hà là văn – triết bất phân. Bốn câu là bốn ý khác nhau được diễn tả bằng luận lí sắc sảo. Kết hợp cùng yếu tố văn chương trên 2 phương diện : + sử dụng linh hoạt thể thơ Đường luật không liên quan đến sử, triết. + Cảm xúc xúc trữ tình thể hiện trong trạng thái dồn nén vào ý tưởng, bộc lộ tình yêu, bản lĩnh, khao khát dành lại độc lập dân tộc và đánh thức sức mạnh của những người binh sĩ trên cương vị là một tướng quân. Xứng đáng là một bản tuyên ngôn độc lập như bao đời ca tụng
• Trong ca dao không khó để ta bắt gặp những hình ảnh diệu kì của thiên nhiên đất trời, non nước hữu tình hay bến đò trăng sao…. Nó là nguồn cảm hứng vô tận dành cho nhân dân lao động, những thứ dường như luôn hữu hiện trong đời sống con người VD:
• Thuyền ai đỗ bến đợi chờ
  Tình đi nghĩa ở, bao giờ quên nhau
  Chẳng nên tình trước nghĩa sau
  Bến này dãi bóng trăng thâu đợi thuyền
• VHTĐ đã sử dụng tối đa giá trị của hình ảnh con thuyền vào văn thơ, truyện kí theo màu sắc vô cùng độc đáo, riêng biệt. Nguyễn Trãi đã để cho bến thuyền trong VHDG hóa thành con đò với trạng thái ngơi nghỉ, an nhàn giữa buổi sớm mai thanh đạm yên tĩnh của vùng trời đất nước. Ấy là hình ảnh ẩn dụ cho người thi sĩ trút bỏ được gánh nặng trần gian mà kiếp đời đã mang lấy, hòa mình vào hương khói đất trời, vào thiên nhiên tĩnh lặng mặc kệ chốn nhân gian phù phiến, tấp nập :

Cỏ xuân như khói bến xuân tươi
Lại có mưa xuân nước vỗ trời
Quạnh quẽ đường đồng thưa vắng khách
Con đò ghếch bãi suốt ngày chơi”.

(Bến đò xuân đầu trại – Nguyễn Trãi)

Dòng chảy văn học Việt Nam là biển ca mênh mang được hợp thành từ nhiều dòng thượng lưu đổ về cội nguồn của nó. Mỗi một dòng thương lưu như thế là đại diện cho một giai đoạn văn học, một sự phát triển vượt bậc và đỉnh cao. Cách VHDG hàng trăm năm, thậm chí là đếm bằng thế kỉ nhưng VHHĐ vẫn mang sức nặng của bầu sữa mẹ dân gian, vẫn là đứa con làm rạng danh nòi giống nghìn đời

Có thể nói Nguyễn Trọng Tạo là một người nghệ sĩ đa tài đa đoan. Ông có thể tung hoành trên mọi mặt trận nghệ thuật và thu nhặt được ánh vàng của sự thành công. Tác phẩm “ Chia” là sự minh chứng đầy mạnh mẽ cho giá trị của thi ca ông, hình thành nên danh xưng của ông. Người ta phải hiểu được nỗi niềm chất chứa đằng sau “ý tại ngôn ngoại” , khi từng con chữ đọng lại không phải một cái xác vô hồn mà nó thắm đượm sự nồng nàn và say đắm, vị tha đến hết mình . Sự sẻ chia như nỗi niềm hạnh phúc trong đời ông :

Chia cho em một đời tôi

Một cay đắng, một niềm vui, một buồn

Tôi còn cái xác không hồn

Cái chai không rượu tôi còn vỏ chai

Chia cho em một đời say

Một cây xi với một cây bồ đề […..]

Một nhân sinh quan đa đoan đến thế, một tấm lòng hiến dâng đến vậy, một đời người khao khát cho đi đến tận cùng vì tình yêu mãnh liệt của riêng mình, dẫu hơi thở kia có mỏi mòn. Chia đến mức mà không còn gì, như cái xác không hồn, cái chai không rượu, nhưng vẫn còn vỏ chai, vẫn hy vọng lại có dịp rót rượu đầy chai để lại cho đi, lại rót cho đời đến giọt rượu cuối cùng lại trở về cái chai không rượu. Đặc biệt, bài thơ mang trong bình bóng dáng của thể thơ lục bát – thể thơ có được từ tiếng hát tâm hồn của nhân dân lao động lúc sâu lắng, lúc sôi nổi. Tâm hồn của Nguyễn Trọng Tạo, thể thơ giản dị mà ông sử dụng phổ biển trong sự nghiệp thi nhân của minh là tinh hoa của VHDG, là kho báu của văn học Việt Nam :

Thương em vô giá quá chừng,
Trèo non quên mệt, ngậm gừng quên cay.​

Không quá khi ví von rằng Nguyễn Huy Thiệp chính là người kể chuyện cổ tích hiện đại. Xuyên suốt những trang văn xuôi mang dấu ấn của ngôn ngữ lời ăn tiếng nói hàng ngày là một cấu trúc cốt truyện đơn giản như chẳng có gì. Bởi vậy kết thúc truyện của Nguyễn Huy Thiệp thường là kết thúc đẹp đẽ như độc giả vẫn thường thấy trong câu chuyện cổ tích xưa. Kế thừa những đặc điểm chân quý ấy của VHDG, Nguyễn Huy Thiệp đã sáng tạo nên tác phẩm “muối của rừng” mang nặng tư tưởng, chân lí nhân sinh sâu sắc. Mọi diễn biến đều được xoanh quanh nhân vật Diểu, người đàn ông chuyên đi săn thú rừng. Mỗi câu văn đều bộc lộ cái biến đổi phức tạp trong tâm lý của ông từ khi nhìn thấy con mồi cho tới lúc chứng kiến được tình cảm giữa cặp khỉ hoang và ánh mắt cầu xin của chúng. Thả chúng về với hoang dã tự nhiên, về với nơi đáng lẽ chúng thuộc về và tung hoành tự do. Người ta nhìn thấy ở đó sự hướng thiện, vị tha, thấu cảm, bao dung của loài người khi chứng kiến khung cảnh trước mắt . Giữa thế giới đầy tình thương ấy, trên một sàn đấu nock out, cái thiện đã chiến thắng cái ác, phần Người đã mạnh mẽ đứng lên khỏi sự kìm hãm của phần Con. Khi “bóng ông nhòa dần trong làn mưa” cũng là lúc trái tim và tâm hồn của ông Diểu giống như bạn đọc được thanh lọc, gột rửa những bụi bặm, những toan tính trong cuộc sống bề bộn này. Giữa thiên nhiên và con người đã chẳng còn khoảng cách nào, con người quay về với bản thể của chính nó. Thiên nhiên đẹp vô cùng mà đạo đức nơi trần thế cũng đáng tôn vinh vô cùng. Một cái kết đẹp như những câu chuyện cố tích dân gian thường kể, một cốt chuyện đơn giản, thậm chí là hiện hữu xung quanh đời sống con người, là chính bản thân mỗi người chúng ta