Newsfeed

Nhắc tối tháng 8 âm lịch hằng năm, chúng ta không thể không nhớ đến tết ''Trung thu''. Ngày nhà nhà quây quần bên nhau cười nói ăn miếng bánh nhâm nhi cốc trà ngước nhìn vầng trăng sáng trên cao. Có một nhà thơ đã ước ao được làm chú Cuội ngồi trên cung trăng ngước nhìn xuống trần gian tươi đẹp này. Chúng ta cùng tìm hiểu bài thơ ''Muốn làm thằng Cuội'' của Tản Đà thể hiện ước mơ thoát khỏi trần thế, lên cung trăng bầu bạn với chị Hằng.




Bố cục

+ Hai câu đề: cuộc sống trần gian nhàm chán, buồn tẻ
+ Hai câu thực: Cõi mộng tưởng của tác giả
+ Hai câu luận: Ước mơ thoát li khỏi thực tại
+ Hai câu kết: Viễn cảnh cuộc sống hạnh phúc

Câu 1 (trang 156 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)

Tiếng than và lời tâm sự của Tản Đà với chị Hằng do tâm trạng chán trần thế;

+ Sống trong xã hội thực dân phong kiến tàn tác, bất nhân
+ Mang nỗi nhục mất nước, nỗi buồn vì bản thân rơi vào cảnh long đong, lận đận, bế tắc
+ Tản Đà vốn phóng túng, lãng mạn không bằng lòng với cuộc sống tù túng đó.
+ Bản thân ông không đủ sức thay đổi thực tại bi kịch.

=> Lời giãi bày của người lạc lõng trước thời cuộc, luôn bất hòa với thực tại nhàm chán.

Câu 2 ( trang 156 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)

- Từ "ngông" được hiểu:

+ Những việc làm lớn, vượt trội hơn so với người bình thường
+ Chơi trội, dám làm trái lẽ thường, không sợ bị chê cười, thái độ phóng khoáng, coi thường khuôn phép.

- Cái "ngông" của Tản Đà trong ước muốn được làm thằng Cuội:

+ Muốn thoát khỏi trần buồn chán, xấu xa để lên cõi mộng
+ Xưng hô suồng sã với chị Hằng, muốn được chị coi là bạn
+ Cách lên trời, lên trăng bộc lộ chất "ngông": muốn chị Hằng ghì cành đa xuống.
+ Câu 3 là sự ướm hỏi thì câu 4 Tản Đà tự tin về bản thân, khi lên cung quế sẽ làm cho chị Hằng bớt lẻ loi, buồn tủi.

=> Tản Đà một hồn thơ "ngông" giữa cái tỉnh và cái điên, giữa cõi thực và cõi mơ thể hiện cá tính, thái độ sống của ông trước cuộc đời đầy bất công, ô trọc. Phía sau cái "ngông" của ông là nhân cách hơn người.

Câu 3 ( trang 156 sgk Ngữ văn 8 tập 1)

- Câu thơ cuối bài là sự kết hợp hoàn hảo giữa cái "ngông" và lãng mạn của Tản Đà. Câu thơ phản ánh khao khát thoát tục để giữ thiên lương.

- Cái "cười" ở đây của Tản Đà được mang nhiều ý nghĩa

+ Cười thể hiện niềm vui được thỏa mãn mơ ước lên cõi mộng tưởng
+ Cười vì nhà thơ thấy thế gian ông từ bỏ vẫn là trần tục tầm thường, buồn chán
+ Cười thể hiện sự mỉa mai, giễu cợt khi Tản Đà ở vị trí cao hơn cõi trần ông đang sống.

Câu 4 ( trang 156 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)

- Yếu tố tạo nên sức hấp dẫn của bài thơ nằm ở:

+ Trí tưởng tượng sáng tạo, bay bổng của nhà thơ
+ Cảm xúc dồi dào, ngòi bút phóng khoáng đã tạo ra cuộc trò chuyện tưởng tượng lý thú, hấp dẫn
+ Thái độ sống "ngông" của tác giả tạo ra giọng điệu ngang tàng khác thường
+ Có những cách tân mới khi thể hiện cái "tôi"- khác với thơ Đường cổ điển.

Xem thêm: Các bài văn khác tại đây.

Tản Đà (1889-1939) tên thật là Nguyễn Khắc Hiếu là một người đa tài ông làm thơ, làm văn và còn là một nhà viết kịch nổi tiếng của nước ta. Sở dĩ ông lấy bút danh là Tản Đà cũng là vì ông là một người yêu quê hương đất nước, ông muốn bút danh của mình gắn liền với quê hương, Tản Đà có nghĩa là sự gắn kết giữa núi Tản Viên và sông Đà của quê hương ông. Ông nổi lên như một ngôi sao sáng, vừa độc đáo, vừa sáng tạo trong văn đàn Việt Nam đầu thế kỉ XX. Ông viết những bài thơ lãng mạn với những ý tưởng rất ngông, đậm chất phóng khoáng, cá tính mạnh mẽ, ông cũng được đánh giá là người chuẩn bị cho sự nghiệp ra đời của thơ mới trong nền văn học Việt Nam, là “gạch nối liền giữa hai thời kì văn học cổ điển và hiện đại”. Thơ ông chủ yếu mang đậm màu sắc “ngông” tiêu biểu là bài thơ “Muốn làm thằng Cuội”.


1/ Tìm hiểu chung

a/ Tác giả

- Tên: Nguyễn Khắc Hiếu.
- Quê quán: Làng Thượng Khê, huyện Bất Bạt nay thuộc Ba Vì, Hà Nội.
- Cuộc đời:

+ Ông xuất thân là một nhà Nho, hai lần đi thi không đỗ, chuyển sang văn chương quốc ngữ.
+ Thơ ông tràn đầy cảm xúc lãng mạn, đậm đà bản sắc dân tộc, có những sáng tạo, tìm tòi mới mẻ.
+ Có thể xem thơ ông như một gạch nối giữa nền thơ cổ điển và nền thơ hiện đại Việt Nam.
- Các tác phẩm chính: Khối tình con I, II, Giấc mộng con I, II,.

b/ Tác phẩm: Văn bản Muốn làm thằng Cuội nằm trong quyển Khối tình con I xuất bản năm 1917.

c/ Bố cục

Bài văn được chia làm 3 phần

- Phần 1: Hai câu thơ đầu: Tâm trạng trước cuộc sống thực tại.
- Phần 2: Hai câu sau: Ước muốn của nhà thơ.
- Phần 3: Hai câu thơ cuối: Cảm xúc khi nhìn xuống thế gian.

d/ Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật

2/ Đọc - hiểu văn bản Muốn làm thằng Cuội

a/ Hai câu đề

“Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi
Trần thế em nay chán nửa rồi”

- Câu cảm thán kết hợp lời thơ giản dị.
- Tâm trạng: buồn chán, thất vọng. Vì cảnh nước nhà nô lệ, bản thân cô đơn, thất vọng bế tắc. Đó là nỗi buồn tồn vong của đất nước, nỗi đau của nhân tình, nỗi cô đơn bế tắc của một kiếp người.

b/ Hai câu thực

“Cung quế đã ai ngồi đó chửa
Cành đa xin chị nhắc lên chơi”

- Ước muốn được lên cung trăng, được làm “thằng Cuội”, thực chất là muốn được thoát li khỏi thực tại tầm thường, buồn chán.
- Đó là ước muốn rất lãng mạn nhưng cũng rất “ngông”.

c/ Hai câu luận

“Có bầu có bạn can chi tủi
Cùng gió cùng mây thế mới vui”

- Tự nhận mình là tri âm, tri kỉ, xem chị Hằng là một người bạn tâm tình để giãi bày mọi nỗi niềm sâu kín
- Lên cung trăng được sánh vai cùng chị Hằng, được vui cùng mây, gió, quên hết cô đơn, sầu tủi.
- Khát vọng được sống vui tươi, tự do.

d/ Hai câu kết

“Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám
Tựa nhau trông xuống thế gian cười”

- Hình ảnh thuần tưởng tượng, vừa thể hiện sự thoả mãn ước nguyện, cười nhạo cõi đời xấu xa vừa thể hiện sự buồn bã, chua sót.
- Đây là cảnh thật tình tứ, lãng mạn. Thể hiện một hồn thơ vừa sầu, vừa mộng. Đó chính là đỉnh cao của hồn thơ ngông và lãng mạn của Tản Đà

* Tổng kết

Nội dung

- Bộc lộ tâm sự của tác giả:
- Buồn chán thực tại
- Khát vọng được sống tự do theo nhu cầu cá nhân của chính mình

Nghệ thuật

- Ngôn ngữ giản dị, tự nhiên, giàu tính khẩu ngữ.
- Bút pháp lãng mạn.
- Giọng thơ hóm hỉnh duyên dáng.

Xem thêm: Các bài văn khác tại đây.