Soạn bài: Một số thể loại văn học: thơ, truyện

Soạn bài: Một số thể loại văn học: thơ, truyện

S
Sơn Ca
  • Cộng tác viên 30 đến từ Vietnam
I. Kiến thức cơ bản
Câu 1: Loại và thể trong văn học
- Loại là phương thức tồn tại chung, thể hiện thực hóa của loại

- Tác phẩm văn học: trữ tình, tự sự, kịch
+ Trữ tình: thơ ca, khúc ngâm…
+ Tự sự: truyện, kí…
+ Kịch: chính kịch, bi kịch, hài kịch…
- Ngoài ra còn có nghị luận
Câu 2:
Đặc trưng của thơ
- Đặc điểm về loại thơ: thơ có vần, điệu, ngôn ngữ hàm súc, gợi cảm, thể hiện tình cảm, tâm hồn con người
- Thơ được phân loại theo nội dung biểu hiện: thơ trữ tình, thơ tự sự, thơ trào phúng
- Thơ phân loại theo cách tổ chức có luật thơ, thơ tự do, thơ văn xuôi

- Những yêu cầu chính khi đọc - hiểu một bài thơ gồm:
+ Khi đọc cần biết rõ xuất xứ của bài thơ: tác giả, năm xuất bản, thông tin hỗ trợ khác
+ Đọc kĩ để hiểu đúng và cảm nhận mạch cảm xúc thơ
+ Tìm đặc điểm nội dung và nghệ thuật thơ
+ Phát hiện ra những câu, từ ngữ, hình ảnh tạo cảm xúc nhất
Câu 3: Đặc trưng của truyện:
- Truyện phản ánh hiện thực trong tính khách quan của nó
- Truyện có cốt truyện, nhân vật, tình huống, mâu thuẫn diễn ra trong hoàn cảnh không gian và thời gian
- Ngôn ngữ truyện có kể chuyện, lời nhân vật…

- Thể loại: sáng tác dân gian (ngụ ngôn, truyện cười, truyền thuyết, cổ tích..), truyện trung đại, truyện hiện đại (truyện ngắn, tiểu thuyết và truyện thơ…)
* Yêu cầu khi đọc - hiểu truyện:
- Đọc truyện cần biết hoàn cảnh xã hội, hoàn cảnh sáng tác để hiểu tư tưởng, chủ đề của tác phẩm
- Hiểu cốt truyện, diễn biến của tình tiết chính
- Nắm được tính cách của nhân vật từ đó hiểu tư tưởng, đặc điểm nghệ thuật của truyện
Luyện tập
Bài 1 (trang 136 sgk ngữ văn 11 tập 1)
Nghệ thuật tả cảnh, tả tình và sử dụng ngôn ngữ trong bài thơ Câu cá mùa thu
- Bài thơ gợi tình yêu và sự gắn bó sâu sắc và thiên nhiên vùng đồng bằng Bắc Bộ
+ Cảnh thu đẹp nhưng phảng phất nỗi buồn từ tâm trạng nhân vật trữ tình
+ Tư thế của người đi câu cá chứa đựng những u uẩn truyền miên
+ Cái tình của Nguyễn Khuyến đối với đất nước, đối với non sông sâu sắc
+ Tâm sự, nỗi lòng của Nguyễn Khuyến dành cho đất nước thầm ặng, da diết, đậm chất suy tư
- Ngôn từ: giản dị, trong sáng đến mức kì lạ, có khả năng biểu đạt xuất sắc tinh tế cảnh vật, những uẩn khúc thầm kín khó giãi bày tâm sự
- Bài thơ cũng thành công với cách gieo vần: vần “eo” khó luyến láy, khó sử dụng nhưng được Nguyễn Khuyến sử dụng một cách tài tình: diễn tả không gian nhọn, cảm giác về một không gian thu hẹp dần và khép kín lại, hài hòa
- Nghệ thuật lấy động tả tĩnh, lấy cái động để gây ấn tượng sâu đậm về cái yên ắng, tĩnh lặng của tâm trạng
⇒ Bức tranh mùa thu nhẹ nhàng, tươi đẹp nhưng chan chứa tâm trạng, tình cảm
Bài 2 (trang 136 sgk ngữ văn 11 tập 1)
Hai đứa trẻ một trong những truyện ngắn đặc sắc nhất của Thạch Lam: giá trị hiện thực và tinh thần nhân đạo sâu sắc
- Truyện không có cốt truyện, chỉ là tâm trạng của Liên và An đợi tàu đi qua
- Thạch Lam chú trọng đi sâu vào nội tâm của nhân vật với những cảm giác mơ hồ, mong manh bằng lối viết tinh tế, sâu sắc
- Tác giả sử dụng thành công biện pháp nghệ thuật đối lập, tương phản nhấn mạnh khung cảnh nghèo nàn, hiu hắt của phố huyện nghèo
- Lối kể chuyện thủ thỉ, tâm tình thấm đượm chất thơ, ẩn sâu sau những hình ảnh và ngôn từ là tâm hồn nhân hậu, tinh tế, nhạy cảm trước mọi chuyển động trong tâm trạng con người và trạng vật
Nguồn TH
 
Sửa lần cuối:
Từ khóa
cảm giác nguyen khuyen nhan vat sau sac xuất sắc
615
0
1

Sơn Ca

Cộng tác viên
26/9/19
536
45
27,999
30
Vietnam
forum.vanhoctre.com
Xu
0
Câu 1 (trang 136 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

+ Loại lớn hơn thể, một loại bao gồm nhiều thể. Ví dụ: Loại trữ tình gồm các thể: thơ ca, khúc ngâm; Loại tự sự gồm các thể: truyện, kí, tiểu thuyết;…
+ Loại là phương thức tồn tại chung, thể là sự hiện thực hóa của loại.
Câu 2 (trang 136 SGK Ngữ văn 11 tập 1):
+ Đặc trưng thơ:
- Cốt lõi của thơ là trữ tình, thơ luôn biểu hiện tâm hồn, tình cảm bên trong.
- Ngôn ngữ thơ cô đọng, hàm súc, giàu hình ảnh, nhạc điệu.
+ Các kiểu loại thơ:

- Theo nội dung biểu hiện có: thơ trữ tình, thơ tự sự, thơ trào phúng.
- Theo cách tổ chức có: thơ cách luật, thơ tự do, thơ văn xuôi.
+ Yêu cầu về đọc thơ:
- Có kiến thức nền về xuất xứ của bài thơ.
- Đọc kĩ bài thơ, thông qua từ ngữ, chi tiết, vần điệu,…để cảm nhận nội dung thơ.
- Đánh giá, lý giải bài thơ trên cả hai phương diện nội dung và nghệ thuật.
Câu 3 (trang 136 SGK Ngữ văn 11 tập 1):
+ Đặc trưng của truyện:

- Truyện phản ánh đời sống khách quan: Có cốt truyện gồm một chuỗi các tình tiết, nhân vật được miêu tả gắn với hoàn cảnh, không gian và thời gian đa dạng.
- Truyện sử dụng nhiều hình thức ngôn ngữ khác nhau: ngôn ngữ người kể chuyện, ngôn ngữ nhân vật, ngôn ngữ đối thoại, độc thoại.
- Ngôn ngữ truyện gần với ngôn ngữ đời sống.
+ Các kiểu loại truyện:
- Văn học dân gian: thần thoại, truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện cười, truyện ngụ ngôn.
- Văn học trung đại: truyện viết bằng chữ Hán, truyện thơ Nôm.
- Văn học hiện đại: truyện ngắn, truyện vừa, truyện dài.
+ Yêu cầu về đọc truyện:
- Tìm hiểu bối cảnh xã hội, hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm.
- Phân tích diễn biến cốt truyện.
- Phân tích các nhân vật trong truyện và mối quan hệ giữa các nhân vật đó với nhau.
- Nhận ra được vấn đề được nói đến, ý nghĩa tư tưởng của truyện về cả phương diện tái hiện đời sống lẫn khám phá bản ngã của con người.
Luyện tập
Câu 1 (trang 136 SGK Ngữ văn 11 tập 1):
Câu cá mùa thu – Nguyễn Khuyến:
+ Nghệ thuật tả cảnh: khắc họa thiên nhiên mùa thu ở làng quê đẹp, thanh bình nhưng buồn và có xu hướng co hẹp lại, thiên nhiên hiện lên qua những hình ảnh thân thuộc, bình dị, khác với mùa thu ước lệ quen thuộc trong thơ trung đại.
+ Nghệ thuật tả tình: Tả cảnh ngụ tình, tả việc cũng để ngụ tình, câu cá thực chất là để suy nghĩ về thế sự.

+ Ngôn ngữ: gieo vần lạ, độc đáo, ngôn ngữ lạ hóa, giàu tính gợi hình, gợi cảm.
Câu 2 (trang 136 SGK Ngữ văn 11 tập 1):
Hai đứa trẻ - Thạch Lam:
+ Cốt truyện: cốt truyện đơn giản, nhẹ nhàng, không có kịch tính, cốt truyện là cốt truyện tâm lý.
+ Nhân vật: là những số phận bé nhỏ nơi phố huyện nghèo, những con người hết sức bình thường.
+ Lời kể: nhẹ nhàng, là tác phẩm thuộc loại tự sự nhưng đậm chất trữ tình (giàu tính nhạc, tính họa).
Ý nghĩa
Thơ tiêu biểu cho loại trữ tình. Thơ thể hiện cảm xúc, suy nghĩ, tâm trạng con người bằng ngôn ngữ cô đọng, gợi cảm, giàu hình ảnh và nhạc điệu.
Trong khi, truyện tiêu biểu cho loại tự sự, thường có cốt truyện, nhân vật, lời kể. Truyện có khả năng phản ánh hiện thực cuộc sống rộng lớn, đi sâu vào những mảnh đời cụ thể và cả những diễn biến sâu xa trong tâm hồn con người.
Nguồn TH
 

BBT đề xuất

Đang có mặt

Không có thành viên trực tuyến.
Top