Nguyễn Trãi không những là nhà thơ trữ tình giàu cảm xúc mà còn là nhà văn chính luận tài năng. Trong chương trình Ngữ văn 10, sách Chân trời sáng tạo, đã dành trọn bài 7 để giới thiệu về Nguyễn Trãi và các tác phẩm thơ văn của ông, đặc biệt là văn chính luận. Cùng Triều Anh tham khảo bài soạn Tri thức Ngữ văn về Cuộc đời sự nghiệp thơ văn và Văn chính luận của nguyễn Trãi nhé!
Ảnh sưu tầm
Ảnh sưu tầm
TRI THỨC NGỮ VĂN VỀ NGUYỄN TRÃI VÀ VĂN CHÍNH LUẬN CỦA NGUYỄN TRÃI
I. Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Trãi, sgk trang 29
1. Giới thiệu những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp thơ văn của tác giả Nguyễn Trãi.
- Nguyễn Trãi hiệu là Ức Trai, tác giả văn học lớn thế kỉ XV. Ông là nhà chiến lược quân sự tài ba đã góp công lớn trong cuộc kháng chiến của nghĩa quân Lam Sơn chống giặc Minh, dưới sự lãnh đạo của Lê Lợi.
- Nguyễn Trãi đã có những đóng góp đặc sắc cho tư tưởng yêu nước thương dân truyền thống và nâng nó lên một tầm cao mới trong thời đại của mình.
- Xem dân là gốc của nước nên suốt đời Nguyễn Trãi đeo đuổi tư tưởng nhân nghĩa “trừ bạo, yên dân”, hướng đến việc đưa nhân dân thoát khỏi cuộc sống lầm than dưới ách cai trị của giặc Minh và đem lại cuộc sống thái bình ấm no hạnh phúc cho họ.
- Năm 1980, Unesco đã tổ chức kỉ niệm trọng thể năm sinh của ông, công nhận Nguyễn Trãi là danh nhân văn hoá thế giới.
2. Nguyễn Trãi đã để lại một sự nghiệp văn chương phong phú và đa dạng.
- Về văn: Bình Ngô đại cáo, Quân trung từ mệnh tập, Lam Sơn thực lục, Dư địa chí…
- Về thơ: Ông có những đóng góp quan trọng cả về chữ Hán lẫn chữ Nôm.
+ Ức Trai thi tập (tập thơ chữ Hán, 105 bài)
+ Quốc âm thi tập (tập thơ chữ Nôm, 254 bài).
3. Thơ văn Nguyễn Trãi thể hiện tấm lòng ưu ái sắc son, tâm hồn phong phú, nồng hậu yêu thương đối với con người và vạn vật và một nhân cách thẳng ngay, cao thượng.
Cuộc đời và thơ văn Nguyễn Trãi là “bài ca yêu nước và tự hào dân tộc” (Phạm Văn Đồng):
- Với tư cách người anh hùng nhà chiến lược quân sự trong kháng chiến chống quân Minh xâm lược. Nguyễn Trãi đã để lại những áng văn xuôi nghị luận hùng hồn, sắc bén. Các bài văn nghị luận tiêu biểu:
+ Thư dụ hàng: Thư lại dụ Vương Thông, Thư gửi Phương Chính.
+ Cáo: Bình Ngô đại cáo.
- Trong tư cách nhà thơ, Nguyễn Trãi để lại những bài thơ trữ tình tinh tế thấm đẫm tình yêu thiên nhiên, tình yêu đất nước, nhân dân, là người đặt nền móng cho thơ ca tiếng Việt phát triển và có những thành tựu rực rỡ. Các bài thơ tiêu biểu:
+ Dục thúy sơn
+ Bảo kính cảnh giới – bài số 43
+ Thuật hứng – bài 24.
II. Văn nghị luận, sgk trang 31
1. Khái quát về Văn nghị luận.
- Khái niệm: Văn nghị luận là loại văn bản chủ yếu sử dụng lí lẽ và bằng chứng nhằm thuyết phục người đọc, người nghe về một quan điểm, quan điểm.
- Yêu cầu của văn bản nghị luận
+ Sử dụng lí lẽ và bằng chứng nhằm thuyết phục người đọc, người nghe về một quan điểm, tư tưởng.
+ Chính kiến, luận đề, lí lẽ trong văn bản nghị luận phải nhất quán, chặt chẽ, rõ ràng, thuyết phục.
+ Sức mạnh của văn bản nghị luận là ở tính hệ thống của luận điểm; chặt chẽ của lập luận; bằng chứng xác thực; tình cảm, cảm xúc chân thành của người viết, người nói.
- Văn nghị luận trung đại
+ Mang các đặc điểm của văn nghị luận nói chung.
+ Có một số khác biệt: Tính quy phạm về thể văn và ngôn ngứ; có tính chất tổng hợp “bất phân” giữa văn, với sử, với triết.
2. Bối cảnh lịch sử, văn hóa, xã hội trong văn bản nghị luận.
Bối cảnh lịch sử, văn hóa, xã hội là điều kiện, hoàn cảnh lịch sử, văn hóa và xã hội liên quan đến văn bản nghị luận, giúp hiểu rõ mục đích viết, nội dung của văn bản.
Ví dụ: Bình Ngô đại cáo ra đời trong bối cảnh nhân dân ta chịu nhiều áp bức bóc lột của giặc Minh. Giúp ta hiểu rõ lòng căm thù và ý chí quyết tâm đánh đuổi giặc Minh của nhân dân thế kỉ XV.
Chúc các em học tốt!
Sửa lần cuối:
