Cao Bá Quát (1808 — 1855) là nhà thơ lỗi lạc của nước ta trong thế kỉ 19. Ông để lại trên một nghìn bài thơ chữ Hán và chữ Nôm. bài phú "Tài tử đa cùng phú" và bài thơ chữ Hán "Sa hành đoản ca" được nhiều người ca ngợi. "Sa hành đoản ca" nghĩa là bài ca ngắn đi trên bãi cát nói lên bi kịch của kẻ sĩ trên bước đường công danh. Chúng ta cùng soạn bài "Bài ca ngắn đi trên bãi cát" của Cao Bá Quát để hiểu hơn về tác phẩm này nhé!
Bố cục:
- Phần 1 (4 câu đầu): hình ảnh đi trên bãi cát và người đi trên bãi cát
- Phần 2 (6 câu tiếp theo): tâm trạng suy tư của người đi đường
- Phần 3 (còn lại): sự bế tắc của người đi đường
Câu 1 (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):
Ý nghĩa tượng trưng của các yếu tố thực người đi trên bãi cát
+ Con đường công danh, con đường đời vô cùng xa xôi, trắc trở, gập ghềnh
+ Con người đi trên bãi cát vẫn tất tả bước về phía trước vì danh lợi, hào nhoáng
→ Cao Bá Quát về sự cần thiết của đổi mới giáo dục qua cái nhìn chán ghét lối học cũ mưu cầu danh lợi
Câu 2 (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):
Các câu thơ liên kết lo-gic với nhau:
+ Danh lợi (chỉ việc học hành, thi cử làm quan) là khái niệm xâu chuỗi toàn bộ đoạn thơ
+ “Không học được tiên ông phép ngủ - Trèo non lội suối giận khôn vơi”: thể hiện nỗi chán nản của nhà thơ vì tự hành hạ mình theo đuổi công danh
- Bốn câu thơ còn lại nói về cám dỗ của chuyện công danh với đời người
+ Những kẻ ham lợi danh phải tất tả ngược xuôi, nhưng ở đời chẳng ai thoát khỏi cám dỗ lợi danh
+ Danh lợi cũng giống như thức rượu làm u mê con người
→ Tác giả khuyên cần thoát khỏi con u mê danh lợi
Câu 3 (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):
- Tâm trạng chán nản, mệt mỏi của tác giả khi đi trên bãi cát
+ Tầm cao tư tưởng thể hiện ở chỗ nhà thơ nhìn ra tính vô nghĩa của lối học khoa cử theo công danh
+ Cuối cùng ông vẫn bị cuốn vào dòng người đi trên bãi cát ấy
→ Cao Bá Quát nhìn thấy sự vô nghĩa, hời hợt của con đường công danh theo lối cũ
Câu 4 (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):
Bài ca ngắn đi trên bãi cát thuộc loại cổ thể có sự tự do về vần, nhịp điệu, kết cấu
+ Nhịp điệu được tạo từ sự thay đổi độ dài ngắn của câu và cách ngắt nhịp
+ Ngắt nhịp linh hoạt 2/3; 3/5 có khi 4/3
+ Nhịp điệu diễn tả sự gập ghềnh, trắc trở
Luyện tập (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1)
Cao Bá Quát hăm hở tìm lý tưởng nhưng không thành
+ Chín năm cứ ba năm một lần đi thi không đỗ tiến sĩ
+ Về sau được nhận chức tập sự ở Bộ Lễ
+ Tình thương, trọng người tài nên gây tội và bị đi đày ở
+ Ông nhận ra nhiều điều bất công từ sự bóc lột của triều đình nhà Huế
→ Ông ý thức được sự tầm thường của danh lợi, và chế độ vì vậy ông khao khát làm nên điều ý nghĩa, lớn lao hơn cho đời, dẫn tới cuộc khởi nghĩa chống lại nhà Nguyễn
Xem thêm tại: https://forum.vanhoctre.com/forums/bai-ca-ngan-di-tren-bai-cat-cao-ba-quat.299/
Bố cục:
- Phần 1 (4 câu đầu): hình ảnh đi trên bãi cát và người đi trên bãi cát
- Phần 2 (6 câu tiếp theo): tâm trạng suy tư của người đi đường
- Phần 3 (còn lại): sự bế tắc của người đi đường
Câu 1 (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):
Ý nghĩa tượng trưng của các yếu tố thực người đi trên bãi cát
+ Con đường công danh, con đường đời vô cùng xa xôi, trắc trở, gập ghềnh
+ Con người đi trên bãi cát vẫn tất tả bước về phía trước vì danh lợi, hào nhoáng
→ Cao Bá Quát về sự cần thiết của đổi mới giáo dục qua cái nhìn chán ghét lối học cũ mưu cầu danh lợi
Câu 2 (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):
Các câu thơ liên kết lo-gic với nhau:
+ Danh lợi (chỉ việc học hành, thi cử làm quan) là khái niệm xâu chuỗi toàn bộ đoạn thơ
+ “Không học được tiên ông phép ngủ - Trèo non lội suối giận khôn vơi”: thể hiện nỗi chán nản của nhà thơ vì tự hành hạ mình theo đuổi công danh
- Bốn câu thơ còn lại nói về cám dỗ của chuyện công danh với đời người
+ Những kẻ ham lợi danh phải tất tả ngược xuôi, nhưng ở đời chẳng ai thoát khỏi cám dỗ lợi danh
+ Danh lợi cũng giống như thức rượu làm u mê con người
→ Tác giả khuyên cần thoát khỏi con u mê danh lợi
Câu 3 (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):
- Tâm trạng chán nản, mệt mỏi của tác giả khi đi trên bãi cát
+ Tầm cao tư tưởng thể hiện ở chỗ nhà thơ nhìn ra tính vô nghĩa của lối học khoa cử theo công danh
+ Cuối cùng ông vẫn bị cuốn vào dòng người đi trên bãi cát ấy
→ Cao Bá Quát nhìn thấy sự vô nghĩa, hời hợt của con đường công danh theo lối cũ
Câu 4 (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):
Bài ca ngắn đi trên bãi cát thuộc loại cổ thể có sự tự do về vần, nhịp điệu, kết cấu
+ Nhịp điệu được tạo từ sự thay đổi độ dài ngắn của câu và cách ngắt nhịp
+ Ngắt nhịp linh hoạt 2/3; 3/5 có khi 4/3
+ Nhịp điệu diễn tả sự gập ghềnh, trắc trở
Luyện tập (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1)
Cao Bá Quát hăm hở tìm lý tưởng nhưng không thành
+ Chín năm cứ ba năm một lần đi thi không đỗ tiến sĩ
+ Về sau được nhận chức tập sự ở Bộ Lễ
+ Tình thương, trọng người tài nên gây tội và bị đi đày ở
+ Ông nhận ra nhiều điều bất công từ sự bóc lột của triều đình nhà Huế
→ Ông ý thức được sự tầm thường của danh lợi, và chế độ vì vậy ông khao khát làm nên điều ý nghĩa, lớn lao hơn cho đời, dẫn tới cuộc khởi nghĩa chống lại nhà Nguyễn
Xem thêm tại: https://forum.vanhoctre.com/forums/bai-ca-ngan-di-tren-bai-cat-cao-ba-quat.299/
