Có nhiều người đã trải nghiệm việc này: mua một chiếc áo len lông cừu loại tốt, ném vào máy giặt, thấy chiếc áo bị co lại khi lấy nó ra, ngắn và chật hơn! Bạn không thể mặc nó nữa!
Những chiếc áo len đến từ cừu, và áo len nguyên chất sẽ bị co lại sau khi giặt. Vậy tại sao con cừu không bị siết cổ bởi len nếu nó bị mưa ướt?
Một chiếc áo len lông cừu tự nhiên sẽ co lại ngay sau khi được giặt. Vậy tại sao con cừu không bị siết bởi len khi nó bị ướt?
Blogger khoa học nổi tiếng Minute Earth trên YouTube đã thực hiện một video giải thích lý do tại sao cừu không bị siết lông dưới trời mưa .
Giống như tất cả các loại lông của động vật có vú, lớp lông cừu bên ngoài được bao quanh bởi các vảy lông xếp chồng lên nhau, thẳng hàng. Những vảy này cho phép len trượt dễ dàng hơn theo một hướng.
Lông cừu cũng giống như tóc của con người:
Nếu khó tưởng tượng vấn đề này, bạn có thể tự mình thử: dùng ngón tay cầm một sợi tóc và trượt theo hướng mọc, nó sẽ mượt mà hơn nhiều so với trượt theo hướng của rễ. Đó là lớp biểu bì của bạn tại nơi làm việc.
Trường hợp này chỉ cho phép chuyển động theo một hướng, giống như bánh cóc (một loại bánh răng đặc biệt):
Hoặc, bạn đã bao giờ sử dụng loại dây thắt buộc đồ này chưa:
Cho phép vào nhưng không ra theo hướng ngược lại, chúng có cùng một nguyên tắc.
Lực cản ma sát một chiều này xảy ra khi ném áo len len vào máy giặt và lộn nhào. Khi các sợi len cọ xát với nhau, các vảy hoạt động giống như bánh cóc nhỏ, cho phép các sợi chỉ di chuyển theo một hướng:
Sau khi ngâm nước, tình trạng sẽ trở nên nghiêm trọng hơn. Thứ nhất, các sợi phồng lên, làm cho các sợi tiếp xúc chặt chẽ hơn; thứ hai, nước làm mềm vảy, khiến vảy dễ quấn vào nhau; thứ ba, vảy không đủ mềm để trượt vào nhau.
Khi đến lúc khô, một điều bi thảm đã xảy ra: các sợi len sẽ trở nên dày đặc hơn dưới tác dụng của nhiệt năng, và lực kéo do ma sát gây ra trước đây giờ đã được cố định.
Vì vậy, thông qua quá trình giặt và sấy khô, hàng triệu sợi len trên vô số sợi len trong áo len đan vào nhau thành những cấu hình ngày càng chặt chẽ hơn. Kích thước áo nịt, nhỏ hơn trước…
Khi cừu tiếp xúc với mưa, mặc dù sợi len phồng lên và vảy mềm ra nhưng len trên cừu sống không phải chịu tác động ngoại lực đủ lớn để các bánh cóc nhỏ trên tấm len hoạt động, do đó, càng giặt nhiều sợi len càng chặt, không xảy ra hiện tượng này trên cừu.
Vâng, chỉ đơn giản vậy thôi: len trên người cừu chỉ ướt rồi tự khô, nhưng không bị cọ xát nguy hiểm đến tính mạng, và ma sát chuyển động của chúng không đủ để cảm nhận len. Vì vậy, nếu cừu bị mưa ướt, bạn dùng tấm khăn lớn chà xát làm khô lông cho nó thì có thể siết nghẹt con cừu.
Nói cách khác, nếu bạn giặt áo len bằng cách ngâm → sấy khô và không vò mạnh, áo len của bạn sẽ không bị co lại! (Còn áo có sạch hay không không nằm trong phạm vi của cuộc thảo luận này).
Những chiếc áo len đến từ cừu, và áo len nguyên chất sẽ bị co lại sau khi giặt. Vậy tại sao con cừu không bị siết cổ bởi len nếu nó bị mưa ướt?
Một chiếc áo len lông cừu tự nhiên sẽ co lại ngay sau khi được giặt. Vậy tại sao con cừu không bị siết bởi len khi nó bị ướt?
Giống như tất cả các loại lông của động vật có vú, lớp lông cừu bên ngoài được bao quanh bởi các vảy lông xếp chồng lên nhau, thẳng hàng. Những vảy này cho phép len trượt dễ dàng hơn theo một hướng.
Nếu khó tưởng tượng vấn đề này, bạn có thể tự mình thử: dùng ngón tay cầm một sợi tóc và trượt theo hướng mọc, nó sẽ mượt mà hơn nhiều so với trượt theo hướng của rễ. Đó là lớp biểu bì của bạn tại nơi làm việc.
Trường hợp này chỉ cho phép chuyển động theo một hướng, giống như bánh cóc (một loại bánh răng đặc biệt):
Cho phép vào nhưng không ra theo hướng ngược lại, chúng có cùng một nguyên tắc.
Lực cản ma sát một chiều này xảy ra khi ném áo len len vào máy giặt và lộn nhào. Khi các sợi len cọ xát với nhau, các vảy hoạt động giống như bánh cóc nhỏ, cho phép các sợi chỉ di chuyển theo một hướng:
Sau khi ngâm nước, tình trạng sẽ trở nên nghiêm trọng hơn. Thứ nhất, các sợi phồng lên, làm cho các sợi tiếp xúc chặt chẽ hơn; thứ hai, nước làm mềm vảy, khiến vảy dễ quấn vào nhau; thứ ba, vảy không đủ mềm để trượt vào nhau.
Khi đến lúc khô, một điều bi thảm đã xảy ra: các sợi len sẽ trở nên dày đặc hơn dưới tác dụng của nhiệt năng, và lực kéo do ma sát gây ra trước đây giờ đã được cố định.
Vì vậy, thông qua quá trình giặt và sấy khô, hàng triệu sợi len trên vô số sợi len trong áo len đan vào nhau thành những cấu hình ngày càng chặt chẽ hơn. Kích thước áo nịt, nhỏ hơn trước…
Vậy tại sao những con cừu không bị siết bởi chính bộ lông của chúng? Vì cừu không bị giặt trong máy giặt!
Khi cừu tiếp xúc với mưa, mặc dù sợi len phồng lên và vảy mềm ra nhưng len trên cừu sống không phải chịu tác động ngoại lực đủ lớn để các bánh cóc nhỏ trên tấm len hoạt động, do đó, càng giặt nhiều sợi len càng chặt, không xảy ra hiện tượng này trên cừu.
Vâng, chỉ đơn giản vậy thôi: len trên người cừu chỉ ướt rồi tự khô, nhưng không bị cọ xát nguy hiểm đến tính mạng, và ma sát chuyển động của chúng không đủ để cảm nhận len. Vì vậy, nếu cừu bị mưa ướt, bạn dùng tấm khăn lớn chà xát làm khô lông cho nó thì có thể siết nghẹt con cừu.
Nói cách khác, nếu bạn giặt áo len bằng cách ngâm → sấy khô và không vò mạnh, áo len của bạn sẽ không bị co lại! (Còn áo có sạch hay không không nằm trong phạm vi của cuộc thảo luận này).
