Sử thi là một thể loại văn học vô cùng thú vị, bởi nó mang nhiều yếu tố hoang đường kì ảo nhưng không đánh mất đi những giá trị vốn có, vì bên cạnh những yếu tố ấy những chất liệu để tạo nên một sử thi hay là nhân vật có thật, câu chuyện có thật. Trong đó, sử thi "Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời" của người dân tộc Ê đê đã thực sự thành công khi tái hiện hình ảnh người anh hùng trong xã hội với những lí tưởng cao đẹp khi ước mơ bắt Nữ thần Mặt Trời về làm vợ. Để hiểu hơn về tác phẩm này, mời các bạn cùng tham khảo bài viết dưới đây nhé!
Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời
1. Nội dung chính
Đoạn trích kể về hành trình chinh phục Nữ Thần Mặt Trời của Đăm Săn.
2. Tóm tắt
Sau khi đã chiến thắng Mtao Grự và Mtao Mxây để giải cứu Hơ Nhị, Đăm Săn trở thành một tù trưởng giàu mạnh, tiếng tăm lừng lẫy khắp núi rừng. Nhưng chàng vẫn quyết tâm ra đi để chinh phục Nữ thần Mặt Trời, muốn bắt nàng về làm vợ lẽ cho mình. Đăm Săn đã một mình đi suốt nhiều ngày liền, băng rừng vượt núi để đến nhà Nữ thần Mặt Trời, tuy nhiên chàng đã bị từ chối. Đăm Săn ngang nhiên ra về, mặc cho Nữ thần Mặt Trời cảnh báo chàng sẽ chết khi mặt trời lên. Trên đường về, cả người và ngựa của Đăm Săn đều bị kéo chìm xuống bùn lầy.
3. Trước khi đọc
Câu 1 (trang 105 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Tìm hiểu và chia sẻ với các bạn thông tin về một số đặc điểm văn hóa của người Ê-đê (ví dụ: trang phục, ẩm thực, nhà ở, lễ hội,…)
Phương pháp giải:
Sưu tầm thông tin qua tranh ảnh, sách báo, mạng xã hội hoặc từ kinh nghiệm thực tế của em
Lời giải chi tiết:
Người Ê-đê có những nét văn hóa rất đặc sắc trong đời sống cũng như sinh hoạt cộng đồng, được thể hiện ở một số điểm sau:
- Nhà ở: người Ê-đê thường dựng nhà dài, vừa là nơi ở vừa là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa
- Trang phục: màu xám hoặc màu chám, có hoa văn sặc sỡ. Nữ thường quấn váy, nam thì mặc áo và đóng khố; thường dùng trang phục bằng bạc, đồng, hạt cườm
- Ẩm thực: người dân Ê-đê ưa dùng thảo dược, gia vị và thực phẩm tươi sống
- Lễ hội: người dân Ê-đê có cây nêu ngày Tết, ghế Kpan, cồng chiêng, lễ khôn lớn, lễ hội mùa xuân, lễ hội cúng bến,...
- Ngoài ra, người Ê-đê còn có văn hóa mẫu hệ và rất coi trọng đời sống tâm linh
Câu 2 (trang 105 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Tìm hiểu ý nghĩa của biểu tượng mặt trời trong một số nền văn hóa
Phương pháp giải:
Liên hệ với nền văn hóa của các nước để đưa ra ý nghĩa
Lời giải chi tiết:
Ở nhiều nơi quan niệm mặt trời là sự sống, ánh sáng và niềm may mắn đối với mỗi cá nhân, đất nước.
4. Trong khi đọc
Câu 1 (trang 105 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Chú ý các chi tiết mô tả Đăm Săn khi đến nhà Đăm Par Kvây
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn đầu văn bản, liệt kê những chi tiết miêu tả sự xuất hiện của Đăm Săn ở nhà Đăm Par Kvây
Lời giải chi tiết:
Những chi tiết miêu tả Đăm Săn khi đến nhà Đăm Par Kvây là:
- Chàng giậm chân trên sàn sân, hai lần sàn sân làm như vỗ cánh, bảy hàng cột nhà chao qua chao lại từ đông sang tây
- Chàng giắt chà gạc lên, rồi ngồi xuống, trông nghênh nghênh như con rắn trong hang, ngang ngang như con cọp trong đầm, như con tê giác trong thung
- Chàng nói nói cười cười, tiếng oang oang như sấm gầm sét dậy
Câu 2 (trang 106 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Hình dung cảnh tiếp đón Đăm Săn trong nhà Đăm Par Kvây. Chú ý các chi tiết về đời sống văn hóa và phong tục của người Ê-đê
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn trang 106
Lời giải chi tiết:
Đăm Săn được tiếp đón như một khách quý trong nhà Đăm Par Kvây, họ trải chiếu, mang thuốc sợi, thuốc lá, trầu cho Đăm Săn hút, ăn. Họ giết gà, giã gạo, nấu cơm mời Đăm Săn. Không những thế còn mang rất nhiều thứ rượu quý mời chàng uống.
Câu 3 (trang 106 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Dự báo về hành trình tới nhà Nữ Thần Mặt Trời
Phương pháp giải:
Dựa vào lời thoại của mọi người nói với Đăm Săn khi ở nhà Đăm Par Kvây
Lời giải chi tiết:
Khi ở nhà Đăm Par Kvây, lúc biết ý định đến nhà Nữ Thần Mặt Trời của Đăm Săn, mọi người đều khuyên chàng không nên đi, “rừng này nhiều cọp, đường này nhiều rắn, không ai vào bắt Nữ Thần Mặt Trời được đâu! Đường đi hái cà người ta trồng chông lớn, đường đi hái ớt người ta trồng chông nhỏ, người lớn đi chết đằng người lớn, nhà giàu đi chết đằng nhà giàu, dũng tướng đi chết đằng dũng tướng”.
Từ đó có thể dự đoán hành trình tới nhà Nữ Thần Mặt Trời là con đường không hề dễ dàng.
Câu 4 (trang 107 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Lời khuyên của Đăm Par Kvây với Đăm Săn
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn và liệt kê lời khuyên của Đăm Par Kvây dành cho Đăm Săn
Lời giải chi tiết:
Đăm Par Kvây đã khuyên Đăm Săn: “Tôi cột diêng bằng thừng, tôi trói diêng bằng dây, tôi không cho diêng đi vào đấy đâu. Tôi xin cúng cầu phúc cho diêng một lợn, tôi xin tiễn chân diêng một trâu, tôi không cho diêng đi vào rừng thiêng của Nhà Trời đâu. Ở đây, chông lớn nhiều như lông nhím, chông nhỏ nhiều như lông chó, con sóc nhảy vào thân nó cũng khó mà vẹn toàn nữa là!”
Câu 5 (trang 107 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Chú ý thái độ của Đăm Săn khi nghe lời khuyên của Đăm Par Kvây?
Phương pháp giải:
Dựa vào lời thoại đáp trả của Đăm Săn để trả lời
Lời giải chi tiết:
Khi được Đăm Par Kvây khuyên, Đăm Săn vẫn quyết tâm giữ vững ý định đi bắt Nữ Thần Mặt Trời về làm vợ của mình, chàng cương quyết, không run sợ trước những lời cảnh báo đó mà ngược lại còn quyết tâm đi hơn “Gặp cọp, tôi sẽ giết cọp. Gặp tê giác, tôi sẽ giết tê giác”. Chàng tự tin không ai dám chống lại người tù trưởng giàu mạnh đầu đội khăn nhiễu, vai mang vải hoa là mình.
Câu 6 (trang 108 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Đối chiếu từ ngữ miêu tả ngôi nhà Nữ Thần Mặt Trời với phần chú thích văn bản
Phương pháp giải:
Xem lại phần chú thích văn bản và đoạn văn
Lời giải chi tiết:
Ngôi nhà của Nữ Thần Mặt Trời trong văn bản với phần chú thích được miêu tả đồng nhất, đều là nơi quạnh vắng, đìu hiu và heo hắt. Mãi tới khi đến tận cửa nhà mới có tiếng người, tiếng cười nói và quang cảnh tấp nập của cuộc sống sinh hoạt ngày thường.
Câu 7 (trang 108 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Hình dung về cảnh tượng ngôi nhà Nữ Thần Mặt Trời
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn trang 108 và trả lời
Lời giải chi tiết:
Ngôi nhà của Nữ Thần Mặt Trời được miêu tả trong văn bản hiện lên xinh đẹp và lấp lánh với mọi thứ bằng vàng, cho thấy sự sang trọng và giàu có. Mặt trăng, mặt trời, sấm chớp và các hiện tượng thiên nhiên bao quanh ngôi nhà tạo nên khung cảnh tấp nập, ồn ào, náo nhiệt.
Câu 8 (trang 109 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Tưởng tượng về hình ảnh Nữ Thần Mặt Trời
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn về sự xuất hiện của Nữ Thần Mặt Trời
Lời giải chi tiết:
Qua lời thoại và sự tôn kính của người hầu dành cho Nữ Thần Mặt Trời, gợi cho em suy nghĩ đây là một người phụ nữ xinh đẹp và quyền năng, quý phái, được tất cả mọi người ngưỡng mộ và tôn trọng.
Câu 9 (trang 109 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Vì sao Nữ Thần Mặt Trời từ chối Đăm Săn?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ lời thoại của Nữ Thần Mặt Trời dành cho Đăm Săn
Lời giải chi tiết:
Nữ Thần Mặt Trời từ chối Đăm Săn vì nàng còn phải lo cho sinh mệnh, sự sống của rất nhiều loài vật trên trái đất này. Nếu nàng đi, rất nhiều sự vật không thể tiếp tục tồn tại và sống được nữa, hơn thế, nàng còn là con của Trời nên nàng không thể đi cùng Đăm Săn.
Câu 10 (trang 110 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Lưu ý phản ứng của Đăm Săn khi bị Nữ Thần Mặt Trời từ chối.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn trước khi ra về của Đăm Săn
Lời giải chi tiết:
Khi bị Nữ Thần Mặt Trời từ chối, Đăm Săn ban đầu vẫn giữ thái độ kiên quyết, “tôi không về”, “có lấy được nàng tôi mới về”,… Nhưng sau đó, khi Nữ Thần Mặt Trời vẫn không thay đổi quyết định, chàng đành từ bỏ, “tôi đành quay về làng hoang nhà cũ của tôi vậy”
Câu 11 (trang 110 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Tưởng tượng cảnh Đăm Săn trong Rừng Đen?
Phương pháp giải:
Dựa vào lời cảnh báo của Nữ Thần Mặt Trời về sự mạo phạm của Đăm Săn để tưởng tượng chàng sẽ có kết cục như thế nào khi ra về
Lời giải chi tiết:
Đăm Săn khi ra về rất có thể sẽ phải chịu sự trừng phạt của thần Trời vì đã mạo phạm đến con gái ngài, có thể là bị sét đánh, ngã ngựa, bị thiêu chết hoặc bị dìm chết.
Trên đây là bài soạn "Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời". Hi vọng bài viết sẽ trở thành nguồn tài liệu tham khảo giúp ích cho các bạn trong quá trình học tập.
Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời
1. Nội dung chính
Đoạn trích kể về hành trình chinh phục Nữ Thần Mặt Trời của Đăm Săn.
2. Tóm tắt
Sau khi đã chiến thắng Mtao Grự và Mtao Mxây để giải cứu Hơ Nhị, Đăm Săn trở thành một tù trưởng giàu mạnh, tiếng tăm lừng lẫy khắp núi rừng. Nhưng chàng vẫn quyết tâm ra đi để chinh phục Nữ thần Mặt Trời, muốn bắt nàng về làm vợ lẽ cho mình. Đăm Săn đã một mình đi suốt nhiều ngày liền, băng rừng vượt núi để đến nhà Nữ thần Mặt Trời, tuy nhiên chàng đã bị từ chối. Đăm Săn ngang nhiên ra về, mặc cho Nữ thần Mặt Trời cảnh báo chàng sẽ chết khi mặt trời lên. Trên đường về, cả người và ngựa của Đăm Săn đều bị kéo chìm xuống bùn lầy.
3. Trước khi đọc
Câu 1 (trang 105 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Tìm hiểu và chia sẻ với các bạn thông tin về một số đặc điểm văn hóa của người Ê-đê (ví dụ: trang phục, ẩm thực, nhà ở, lễ hội,…)
Phương pháp giải:
Sưu tầm thông tin qua tranh ảnh, sách báo, mạng xã hội hoặc từ kinh nghiệm thực tế của em
Lời giải chi tiết:
Người Ê-đê có những nét văn hóa rất đặc sắc trong đời sống cũng như sinh hoạt cộng đồng, được thể hiện ở một số điểm sau:
- Nhà ở: người Ê-đê thường dựng nhà dài, vừa là nơi ở vừa là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa
- Trang phục: màu xám hoặc màu chám, có hoa văn sặc sỡ. Nữ thường quấn váy, nam thì mặc áo và đóng khố; thường dùng trang phục bằng bạc, đồng, hạt cườm
- Ẩm thực: người dân Ê-đê ưa dùng thảo dược, gia vị và thực phẩm tươi sống
- Lễ hội: người dân Ê-đê có cây nêu ngày Tết, ghế Kpan, cồng chiêng, lễ khôn lớn, lễ hội mùa xuân, lễ hội cúng bến,...
- Ngoài ra, người Ê-đê còn có văn hóa mẫu hệ và rất coi trọng đời sống tâm linh
Câu 2 (trang 105 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Tìm hiểu ý nghĩa của biểu tượng mặt trời trong một số nền văn hóa
Phương pháp giải:
Liên hệ với nền văn hóa của các nước để đưa ra ý nghĩa
Lời giải chi tiết:
Ở nhiều nơi quan niệm mặt trời là sự sống, ánh sáng và niềm may mắn đối với mỗi cá nhân, đất nước.
4. Trong khi đọc
Câu 1 (trang 105 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Chú ý các chi tiết mô tả Đăm Săn khi đến nhà Đăm Par Kvây
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn đầu văn bản, liệt kê những chi tiết miêu tả sự xuất hiện của Đăm Săn ở nhà Đăm Par Kvây
Lời giải chi tiết:
Những chi tiết miêu tả Đăm Săn khi đến nhà Đăm Par Kvây là:
- Chàng giậm chân trên sàn sân, hai lần sàn sân làm như vỗ cánh, bảy hàng cột nhà chao qua chao lại từ đông sang tây
- Chàng giắt chà gạc lên, rồi ngồi xuống, trông nghênh nghênh như con rắn trong hang, ngang ngang như con cọp trong đầm, như con tê giác trong thung
- Chàng nói nói cười cười, tiếng oang oang như sấm gầm sét dậy
Câu 2 (trang 106 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Hình dung cảnh tiếp đón Đăm Săn trong nhà Đăm Par Kvây. Chú ý các chi tiết về đời sống văn hóa và phong tục của người Ê-đê
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn trang 106
Lời giải chi tiết:
Đăm Săn được tiếp đón như một khách quý trong nhà Đăm Par Kvây, họ trải chiếu, mang thuốc sợi, thuốc lá, trầu cho Đăm Săn hút, ăn. Họ giết gà, giã gạo, nấu cơm mời Đăm Săn. Không những thế còn mang rất nhiều thứ rượu quý mời chàng uống.
Câu 3 (trang 106 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Dự báo về hành trình tới nhà Nữ Thần Mặt Trời
Phương pháp giải:
Dựa vào lời thoại của mọi người nói với Đăm Săn khi ở nhà Đăm Par Kvây
Lời giải chi tiết:
Khi ở nhà Đăm Par Kvây, lúc biết ý định đến nhà Nữ Thần Mặt Trời của Đăm Săn, mọi người đều khuyên chàng không nên đi, “rừng này nhiều cọp, đường này nhiều rắn, không ai vào bắt Nữ Thần Mặt Trời được đâu! Đường đi hái cà người ta trồng chông lớn, đường đi hái ớt người ta trồng chông nhỏ, người lớn đi chết đằng người lớn, nhà giàu đi chết đằng nhà giàu, dũng tướng đi chết đằng dũng tướng”.
Từ đó có thể dự đoán hành trình tới nhà Nữ Thần Mặt Trời là con đường không hề dễ dàng.
Câu 4 (trang 107 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Lời khuyên của Đăm Par Kvây với Đăm Săn
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn và liệt kê lời khuyên của Đăm Par Kvây dành cho Đăm Săn
Lời giải chi tiết:
Đăm Par Kvây đã khuyên Đăm Săn: “Tôi cột diêng bằng thừng, tôi trói diêng bằng dây, tôi không cho diêng đi vào đấy đâu. Tôi xin cúng cầu phúc cho diêng một lợn, tôi xin tiễn chân diêng một trâu, tôi không cho diêng đi vào rừng thiêng của Nhà Trời đâu. Ở đây, chông lớn nhiều như lông nhím, chông nhỏ nhiều như lông chó, con sóc nhảy vào thân nó cũng khó mà vẹn toàn nữa là!”
Câu 5 (trang 107 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Chú ý thái độ của Đăm Săn khi nghe lời khuyên của Đăm Par Kvây?
Phương pháp giải:
Dựa vào lời thoại đáp trả của Đăm Săn để trả lời
Lời giải chi tiết:
Khi được Đăm Par Kvây khuyên, Đăm Săn vẫn quyết tâm giữ vững ý định đi bắt Nữ Thần Mặt Trời về làm vợ của mình, chàng cương quyết, không run sợ trước những lời cảnh báo đó mà ngược lại còn quyết tâm đi hơn “Gặp cọp, tôi sẽ giết cọp. Gặp tê giác, tôi sẽ giết tê giác”. Chàng tự tin không ai dám chống lại người tù trưởng giàu mạnh đầu đội khăn nhiễu, vai mang vải hoa là mình.
Câu 6 (trang 108 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Đối chiếu từ ngữ miêu tả ngôi nhà Nữ Thần Mặt Trời với phần chú thích văn bản
Phương pháp giải:
Xem lại phần chú thích văn bản và đoạn văn
Lời giải chi tiết:
Ngôi nhà của Nữ Thần Mặt Trời trong văn bản với phần chú thích được miêu tả đồng nhất, đều là nơi quạnh vắng, đìu hiu và heo hắt. Mãi tới khi đến tận cửa nhà mới có tiếng người, tiếng cười nói và quang cảnh tấp nập của cuộc sống sinh hoạt ngày thường.
Câu 7 (trang 108 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Hình dung về cảnh tượng ngôi nhà Nữ Thần Mặt Trời
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn trang 108 và trả lời
Lời giải chi tiết:
Ngôi nhà của Nữ Thần Mặt Trời được miêu tả trong văn bản hiện lên xinh đẹp và lấp lánh với mọi thứ bằng vàng, cho thấy sự sang trọng và giàu có. Mặt trăng, mặt trời, sấm chớp và các hiện tượng thiên nhiên bao quanh ngôi nhà tạo nên khung cảnh tấp nập, ồn ào, náo nhiệt.
Câu 8 (trang 109 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Tưởng tượng về hình ảnh Nữ Thần Mặt Trời
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn về sự xuất hiện của Nữ Thần Mặt Trời
Lời giải chi tiết:
Qua lời thoại và sự tôn kính của người hầu dành cho Nữ Thần Mặt Trời, gợi cho em suy nghĩ đây là một người phụ nữ xinh đẹp và quyền năng, quý phái, được tất cả mọi người ngưỡng mộ và tôn trọng.
Câu 9 (trang 109 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Vì sao Nữ Thần Mặt Trời từ chối Đăm Săn?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ lời thoại của Nữ Thần Mặt Trời dành cho Đăm Săn
Lời giải chi tiết:
Nữ Thần Mặt Trời từ chối Đăm Săn vì nàng còn phải lo cho sinh mệnh, sự sống của rất nhiều loài vật trên trái đất này. Nếu nàng đi, rất nhiều sự vật không thể tiếp tục tồn tại và sống được nữa, hơn thế, nàng còn là con của Trời nên nàng không thể đi cùng Đăm Săn.
Câu 10 (trang 110 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Lưu ý phản ứng của Đăm Săn khi bị Nữ Thần Mặt Trời từ chối.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn trước khi ra về của Đăm Săn
Lời giải chi tiết:
Khi bị Nữ Thần Mặt Trời từ chối, Đăm Săn ban đầu vẫn giữ thái độ kiên quyết, “tôi không về”, “có lấy được nàng tôi mới về”,… Nhưng sau đó, khi Nữ Thần Mặt Trời vẫn không thay đổi quyết định, chàng đành từ bỏ, “tôi đành quay về làng hoang nhà cũ của tôi vậy”
Câu 11 (trang 110 SGK Ngữ Văn 10, tập 1)
Đề bài: Tưởng tượng cảnh Đăm Săn trong Rừng Đen?
Phương pháp giải:
Dựa vào lời cảnh báo của Nữ Thần Mặt Trời về sự mạo phạm của Đăm Săn để tưởng tượng chàng sẽ có kết cục như thế nào khi ra về
Lời giải chi tiết:
Đăm Săn khi ra về rất có thể sẽ phải chịu sự trừng phạt của thần Trời vì đã mạo phạm đến con gái ngài, có thể là bị sét đánh, ngã ngựa, bị thiêu chết hoặc bị dìm chết.
Trên đây là bài soạn "Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời". Hi vọng bài viết sẽ trở thành nguồn tài liệu tham khảo giúp ích cho các bạn trong quá trình học tập.
_Chúc các bạn học tốt!_
