Mẹ thường nói với mấy anh em tôi, góc bếp chính là hồn cốt của một ngôi nhà, chỉ cần nhìn qua bếp núc là biết được gia cảnh, nếp nghĩ, nếp ăn của nhau. Một góc bếp tươm tất, gọn gàng, thơm hương, ấm lửa thì ắt hẳn gia chủ phải là người biết chỉn chu, chăm chút. Một góc bếp bừa bộn, ngày đêm nguội lạnh, thì chủ nhà có lẽ cũng có nhiều phiền muộn, lo toan. Đến nhà ai, chỉ cần nhìn vào góc bếp, là có thể biết được cách dùng những lời lẽ để chuyện trò, hỏi han cho phải phép.
Khi còn ở quê, lúc gia cảnh dù nghèo, nhưng vào dịp cuối năm, khi nào mẹ cũng thường dặn bố tôi, dù bận đến đâu, cũng phải tranh thủ đi lấy tranh tre về để che chắn, chăm lo cho góc bếp được kín kẽ, ấm áp. Cứ sau bữa cơm chiều, mấy anh em tôi lại được quay quần bên góc bếp, để xem mẹ chuẩn bị mọi thứ cho mấy ngày tết sắp đến, được nghe mẹ kể cho nghe đủ thứ chuyện trên đời, rồi mới yên tâm ngồi vào bàn học.
Khi còn ở quê, lúc gia cảnh dù nghèo, nhưng vào dịp cuối năm, khi nào mẹ cũng thường dặn bố tôi, dù bận đến đâu, cũng phải tranh thủ đi lấy tranh tre về để che chắn, chăm lo cho góc bếp được kín kẽ, ấm áp. Cứ sau bữa cơm chiều, mấy anh em tôi lại được quay quần bên góc bếp, để xem mẹ chuẩn bị mọi thứ cho mấy ngày tết sắp đến, được nghe mẹ kể cho nghe đủ thứ chuyện trên đời, rồi mới yên tâm ngồi vào bàn học.
Ảnh sưu tầm trên internet
Giờ đây, dù ai cũng đã có một mái ấm của riêng mình, nhưng vào những ngày tết, có dịp trở về lại với mái nhà xưa, trong tôi, góc bếp ngày tết ấm cúng của mẹ như lại đang rưng rưng hiện về trong ký ức.
Về lại với góc bếp ngày tết của mẹ, tôi có cảm giác như lại được đứng trước cả một phiên chợ tết phong phú với cơ man nào là sản vật của quê hương. Nào là mấy bó lá chuối xanh mướt vừa mới được mẹ cắt ở sau vườn, để chuẩn bị gói lấy bánh chưng, bánh ít. Mấy túm tỏi, túm hành tim tím, mấy quả đu đủ xanh xanh bố mới đưa về chiều hôm trước, đang được phơi cho heo héo một chút, để chuẩn bị cắt vỏ, bỏ cuống, làm món dưa hành, ăn kèm với bánh chưng, thịt mỡ mà cả nhà ai cũng ưa thích. Mấy cân gừng tươi mẹ mới mua về từ chợ Hiền Ninh sẵn sàng cho những giã mứt, đã được anh em tôi cạo xong lớp vỏ mỏng tanh tối trước, mà sáng hôm sau giụi tay vào mắt như vẫn còn xốn xang đến khó tả. Ở trong góc bếp ngày tết của mẹ năm đó còn có thêm mấy cân thịt lợn mà bố và mẹ đã được hợp tác chia theo công điểm, nhờ cả năm làm lụng siêng năng…
Góc bếp ngày tết của mẹ chứa đựng tình yêu thương vô cùng đậm sâu mà mẹ đã dành cho tất cả chúng tôi. Mấy ngày tết, dường như chẳng mấy khi mẹ ra khỏi nhà, chỉ cặm cụi cả ngày nấu nướng món ngày, nêm nếm món kia, rồi dọn dẹp để kịp thời có mấy mâm cỗ bày cúng trên bàn thờ gia tiên, cũng như có các món ăn để cho cả nhà cùng thưởng thức. Mẹ vẫn luôn có niềm tin rằng, bếp núc mà tươm tất trong ba ngày tết, thì cả năm cũng sẽ no ấm, đầy đủ. Do vậy, tết nhất đối với mấy anh em tôi khi nào cũng no đủ nhờ vào bàn tay của mẹ, cho dù cả năm, cuộc sống còn thiếu thốn, khó khăn.
Bố vẫn thích ăn món thịt kho tàu với trứng vịt, trứng cút nấu theo cách Miền Tây, bởi vì nó thường gợi lại cho ông những ký ức đẹp về tình quân dân của một thời quân ngũ. Thằng em út của tôi thì vẫn thích nhất là món chả thịt làm bằng giò heo chấm với cái thứ mắm tép vừa ngọt, vừa cay do mẹ tự tay chế biến. Còn tôi thì thích nhất là món bán ít ăn kèm với thịt mỡ, dưa hành chua chua, ngọt ngọt,…Món nào mẹ nấu cũng ngon, bởi vì ngoài tài nữ công gia chánh, ngoài sự quan tâm, lo lắng cho góc bếp, mẹ còn có một tình yêu thương đặc biệt dành cho cả gia đình chúng tôi.
Vì sợ rằng mấy ngày tết trôi qua nhanh, tranh thủ thời gian, chúng tôi lại quanh quẩn bên góc bếp cùng với mẹ, để được nghe mẹ kể cho nghe những câu chuyện về gốc tích gia đình, cũng như những mùa tết khi xưa mẹ mới về làm dâu nhà nội. Những lời mẹ đã dặn dò về cái góc bếp, về bài học làm người đã theo chúng tôi đi qua những tháng ngày gian khó, giúp chúng tôi biết gìn giữ và phát huy nề nếp gia phong.
Rồi đó cũng chính là cái tết cuối cùng tôi được trở về, được mẹ chăm chút, yêu thương, bởi vì sau đó, tôi phải tự mình chăm lo cho tổ ấm của riêng mình ở nơi xa ngái. Năm sau nữa, cậu em út của tôi cũng đã yên bề gia thất...
…Mặc dù chương trình du xuân vào Miền Tây đã được lên lịch từ trước, nhưng tôi vẫn quyết định năm nay, sẽ đưa cả gia đình về quê ăn tết. Nghe tôi thông báo ý tưởng, đầu giây bên kia, cậu em út cũng như đang nhảy cẫng lên vì sung sướng. Đã mười mấy năm xa nhà và chưa một lần trở về quê đón tết cùng bố mẹ, nhưng lúc nào tôi cũng nhớ như in lời mẹ đã từng nói: “Bếp nhà mình khi nào cũng ấm áp, nên lúc nào cứ thèm mấy món ăn quê mình, thì mấy đứa cứ đưa vợ con trở về nhà với mẹ…”.
Về lại với góc bếp ngày tết của mẹ, tôi có cảm giác như lại được đứng trước cả một phiên chợ tết phong phú với cơ man nào là sản vật của quê hương. Nào là mấy bó lá chuối xanh mướt vừa mới được mẹ cắt ở sau vườn, để chuẩn bị gói lấy bánh chưng, bánh ít. Mấy túm tỏi, túm hành tim tím, mấy quả đu đủ xanh xanh bố mới đưa về chiều hôm trước, đang được phơi cho heo héo một chút, để chuẩn bị cắt vỏ, bỏ cuống, làm món dưa hành, ăn kèm với bánh chưng, thịt mỡ mà cả nhà ai cũng ưa thích. Mấy cân gừng tươi mẹ mới mua về từ chợ Hiền Ninh sẵn sàng cho những giã mứt, đã được anh em tôi cạo xong lớp vỏ mỏng tanh tối trước, mà sáng hôm sau giụi tay vào mắt như vẫn còn xốn xang đến khó tả. Ở trong góc bếp ngày tết của mẹ năm đó còn có thêm mấy cân thịt lợn mà bố và mẹ đã được hợp tác chia theo công điểm, nhờ cả năm làm lụng siêng năng…
Góc bếp ngày tết của mẹ chứa đựng tình yêu thương vô cùng đậm sâu mà mẹ đã dành cho tất cả chúng tôi. Mấy ngày tết, dường như chẳng mấy khi mẹ ra khỏi nhà, chỉ cặm cụi cả ngày nấu nướng món ngày, nêm nếm món kia, rồi dọn dẹp để kịp thời có mấy mâm cỗ bày cúng trên bàn thờ gia tiên, cũng như có các món ăn để cho cả nhà cùng thưởng thức. Mẹ vẫn luôn có niềm tin rằng, bếp núc mà tươm tất trong ba ngày tết, thì cả năm cũng sẽ no ấm, đầy đủ. Do vậy, tết nhất đối với mấy anh em tôi khi nào cũng no đủ nhờ vào bàn tay của mẹ, cho dù cả năm, cuộc sống còn thiếu thốn, khó khăn.
Bố vẫn thích ăn món thịt kho tàu với trứng vịt, trứng cút nấu theo cách Miền Tây, bởi vì nó thường gợi lại cho ông những ký ức đẹp về tình quân dân của một thời quân ngũ. Thằng em út của tôi thì vẫn thích nhất là món chả thịt làm bằng giò heo chấm với cái thứ mắm tép vừa ngọt, vừa cay do mẹ tự tay chế biến. Còn tôi thì thích nhất là món bán ít ăn kèm với thịt mỡ, dưa hành chua chua, ngọt ngọt,…Món nào mẹ nấu cũng ngon, bởi vì ngoài tài nữ công gia chánh, ngoài sự quan tâm, lo lắng cho góc bếp, mẹ còn có một tình yêu thương đặc biệt dành cho cả gia đình chúng tôi.
Vì sợ rằng mấy ngày tết trôi qua nhanh, tranh thủ thời gian, chúng tôi lại quanh quẩn bên góc bếp cùng với mẹ, để được nghe mẹ kể cho nghe những câu chuyện về gốc tích gia đình, cũng như những mùa tết khi xưa mẹ mới về làm dâu nhà nội. Những lời mẹ đã dặn dò về cái góc bếp, về bài học làm người đã theo chúng tôi đi qua những tháng ngày gian khó, giúp chúng tôi biết gìn giữ và phát huy nề nếp gia phong.
Rồi đó cũng chính là cái tết cuối cùng tôi được trở về, được mẹ chăm chút, yêu thương, bởi vì sau đó, tôi phải tự mình chăm lo cho tổ ấm của riêng mình ở nơi xa ngái. Năm sau nữa, cậu em út của tôi cũng đã yên bề gia thất...
…Mặc dù chương trình du xuân vào Miền Tây đã được lên lịch từ trước, nhưng tôi vẫn quyết định năm nay, sẽ đưa cả gia đình về quê ăn tết. Nghe tôi thông báo ý tưởng, đầu giây bên kia, cậu em út cũng như đang nhảy cẫng lên vì sung sướng. Đã mười mấy năm xa nhà và chưa một lần trở về quê đón tết cùng bố mẹ, nhưng lúc nào tôi cũng nhớ như in lời mẹ đã từng nói: “Bếp nhà mình khi nào cũng ấm áp, nên lúc nào cứ thèm mấy món ăn quê mình, thì mấy đứa cứ đưa vợ con trở về nhà với mẹ…”.
Cuộc thi viết "MùaTết" Văn Học Trẻ 2023
Tản văn Hương bếp của mẹ
Trương Văn Hà
