C©u 1: (2.0 ®iÓm)
ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n triÓn khai luËn ®iÓm: L·o H¹c lµ ng•êi cha rÊt mùc th•¬ng con.
§o¹n v¨n cã ®é dµi kho¶ng m•êi dßng.
§o¹n v¨n cã sö dông mét trong c¸c yÕu tè: tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m.
C©u 2: (4.0 ®iÓm)
Ph©n tÝch t¸c dông cña c¸c tõ t•îng thanh vµ t•îng h×nh trong bµi th¬ sau:
" B•íc tíi ®Ìo Ngang bãng xÕ tµ, Cá c©y chen ®¸, l¸ chen hoa.
Lom khom d•íi nói tiÒu vµi chó, L¸c ®¸c bªn s«ng chî mÊy nhµ. Nhí n•íc ®au lßng con cuèc cuèc, Th•¬ng nhµ mái miÖng c¸i gia gia. Dõng ch©n ®øng l¹i trêi non n•íc, Mét m¶nh t×nh riªng, ta víi ta."
(Qua ®Ìo Ngang - Bµ huyÖn Thanh Quan)
C©u 3: (4,0 ®iÓm)
ViÕt bµi v¨n ng¾n giíi thiÖu vÒ tËp th¬ “NhËt ký trong tï" cña Hå ChÝ Minh.
C©u 4: (10 ®iÓm)
“Dï s¸ng t¸c theo khuynh h•íng l·ng m¹n th× Ýt hay nhiÒu c¸c t¸c phÈm thuéc phong trµo
“Th¬ míi” còng thÓ hiÖn lßng yªu n•íc thÇm kÝn nh•ng kh«ng kÐm phÇn s©u s¾c, m·nh liÖt”.
B»ng hiÓu biÕt cña em vÒ c¸c t¸c phÈm Th¬ míi ®· häc vµ ®äc thªm, h·y lµm s¸ng tá nhËn ®Þnh trªn.
Phòng Giáo dục và Đàotạo kiểm tra khảo sát học sinh giỏi
Hà Trung lớp 9 THCS năm học 2011-2012 H•ớng dẫn chấm đề thi Môn: Ngữ văn
Câu 1: (2.0 điểm)
+ Về hình thức: Đáp ứng đ•ợc hai yêu cầu của đề (có độ dài khoảng m•ời dòng; có sử dụng một trong các yếu tố: tự sự, miêu tả, biểu cảm); Diễn đạt trôi chảy, hành văn trong sáng, có tính thuyết phục.
+ Về mặt nội dung: Thể hiện rõ ràng, chính xác nội dung của luận điểm; Tìm đủ luận cứ cần thiết, sắp xếp lập luận theo một trình tự hợp lý để làm nổi bật luận điểm.
Câu 2: (4.0 điểm)
Yêu cầu phân tích đ•ợc tác dụng của các từ t•ợng hình và t•ợng thanh trong bài thơ với những nội dung cơ bản sau:
"Qua Đèo Ngang" là bài thơ bộc lộ nỗi u hoài của một lữ khách- nữ sĩ trên đ•ờng thiên lý, dừng chân đứng lại Đèo Ngang vào một buổi chiều tà. Cảnh Đèo Ngang th•a vắng, heo hút gợi lòng ng•ời một nỗi buồn da diết. Các từ t•ợng hình và t•ợng thanh đ•ợc sử dụng trong bài thơ rất đắc dụng, là một mẫu mực của nghệ thuật dùng từ (1,0 điểm).
Phân tích nghệ thuật dùng từ:
+ Từ t•ợng hình: "lác đác", "lom khom" đ•ợc đảo lên đầu câu tạo ấn t•ợng mạnh về vẻ th•a thớt, heo hút của Đèo Ngang vào buổi chiều tà. (1,0 điểm)
+ Từ t•ợng thanh: "cuốc cuốc", "gia gia" đảo xuống cuối câu, gợi từ đồng âm, tạo sự âm vang cho câu thơ bộc lộ nỗi niềm của ng•ời lữ khách. (1,0 điểm)
Có thể liên hệ một vài tr•ờng hợp sử dụng từ t•ợng hình, t•ợng thanh đặc sắc khác để thấy đ•ợc khi sử dụng từ đúng chỗ sẽ tạo nên giá trị lớn về mặt nghệ thuật. (1,0 điểm)
Câu 3: (4.0 điểm)
Giới thiệu khái quát tập thơ “Nhật ký trong tù " của Bác (0,5 điểm).
Hoàn cảnh ra đời: Tập thơ đ•ợc sáng tác tháng 8 năm 1942, trong thời gian Bác bị bắt giam tại tỉnh Quảng Tây Trung Quốc. (0,5 điểm)
Giá trị nội dung:
+ Lên án, phơi bày bộ mặt nhà tù tào bạo của chính quyền T•ởng Giới Thạch và xã hội Trung Quốc lúc bấy giờ. ( 0,5 điểm)
+ Tập nhật ký là bức chân dung tinh thần tự hoạ của Bác trong 14 tháng bị giam ở trong tù thể hiện lòng yêu n•ớc, yêu thiên nhiên sâu sắc, tấm lòng nhân đạo bao la, sâu thẳm của Bác, phong thái ung dung, tự tại, tinh thần lạc quan yêu đời, bản lĩnh cách mạng phi th•ờng v•ợt lên trên mọi khó khăn, gian khổ của Bác. (1,0 điểm)
Giá trị nghệ thuật: Sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa bút pháp cổ điển và bút pháp hiện đại, hình ảnh thơ có sự vận động khoẻ khoắn, đề tài sinh hoạt đời th•ờng, giọng điệu tự nhiên có lúc hóm hỉnh, tự trào. (1,0 điểm)
Khẳng định lại giá trị của tập thơ. (0,5 điểm)
Câu 4: (10 điểm)
Biết dẫn dắt vấn đề một cách tự nhiên, hấp dẫn; Nêu đ•ợc vấn đề nghị luận (1,0 điểm)
Trình bày khái niệm về phong trào Thơ mới. Phong trào đòi đổi mới thơ ca và đã sáng tác những bài thơ khá tự do, số chữ trong câu và số câu trong bài không có hạn định gọi là "thơ mới". Thơ mới không chỉ để gọi thể thơ tự do mà chủ yếu dùng để gọi một phong trào thơ có tính chất lãng mạn tiểu t• sản xuất hiện từ năm 1932 và kết thúc vào năm 1945. (1,0 điểm).
Chứng minh lòng yêu nước được thể hiện qua các tác phẩm thuộc phong trào Thơ mới. ( 8,0 điểm)
+ ở tác phẩm “Nhớ rừng” của Thế Lữ lòng yêu n•ớc đ•ợc thể hiện ở tâm trạng u uất, niềm khát khao tự do mãnh liệt. Tác giả đã khéo léo m•ợn lời con Hổ để diễn tả sâu sắc nỗi chán ghét thực tại tù túng, tầm th•ờng và niềm khao khát tự do cháy bỏng bằng những vần thơ tràn đầy cảm xúc lãng mạn. Tâm trạng tủi nhục, đau đớn, uất hận của con Hổ trong “Nhớ rừng” đồng điệu với bi kịch của nhân dân ta đang rên xiết trong xiềng xích nô lệ. Bài thơ nh• lời nhắn nhủ kín đáo khơi gợi lòng yêu n•ớc của ng•ời dân. (dẫn chứng) -2,0đ
+ ở tác phẩm “Ông đồ” của Vũ Đình Liên yêu n•ớc là nỗi nhớ tiếc những giá trị văn hoá, là hoài niệm về quá khứ huy hoàng đã đi qua, là niềm cảm th•ơng sâu sắc của nhà thơ đối với một lớp nhà nho thời kỳ tàn tạ. (dẫn chứng) -2,0 điểm.
+ Yêu n•ớc trong bài thơ “Quê h•ơng" của Tế Hanh lại là niềm tự hào về vẻ đẹp quê h•ơng, là tình yêu và sự gắn bó máu thịt của nhà thơ đối với quê h•ơng (lấy dẫn chứng) - 2,0
điểm
Tổng hợp: Tuy các nhà thơ thuộc phong trào "Thơ mới" ch•a trực tiếp tham gia cứu n•ớc nh•ng tâm sự yêu n•ớc của họ thật chân thành, sâu sắc và đáng trân trọng. Họ không chỉ góp thêm tiếng nói yêu n•ớc mà quan trọng hơn còn giúp ta thấy đ•ợc những biểu hiện hết sức phong phú, đa dạng của tình yêu Tổ quốc. (1,0 điểm)
Nghệ thuật: Tinh thần yêu n•ớc trong các tác phẩm thuộc phong trào"Thơ mới" đ•ợc thể hiện rất phong phú, khi thống thiết, khi hào hùng, sôi nổi lúc lại trầm lắng, kín đáo. Với bút pháp lãng mạn, hình ảnh giàu sức biểu cảm, các tác phẩm đã thể hiện lòng yêu n•ớc sâu sắc mãnh liệt. (1,0 điểm)
Biết khép lại vấn đề một cách tự nhiên, liên hệ với thực tế. (1,0 điểm)
ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n triÓn khai luËn ®iÓm: L·o H¹c lµ ng•êi cha rÊt mùc th•¬ng con.
§o¹n v¨n cã ®é dµi kho¶ng m•êi dßng.
§o¹n v¨n cã sö dông mét trong c¸c yÕu tè: tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m.
C©u 2: (4.0 ®iÓm)
Ph©n tÝch t¸c dông cña c¸c tõ t•îng thanh vµ t•îng h×nh trong bµi th¬ sau:
" B•íc tíi ®Ìo Ngang bãng xÕ tµ, Cá c©y chen ®¸, l¸ chen hoa.
Lom khom d•íi nói tiÒu vµi chó, L¸c ®¸c bªn s«ng chî mÊy nhµ. Nhí n•íc ®au lßng con cuèc cuèc, Th•¬ng nhµ mái miÖng c¸i gia gia. Dõng ch©n ®øng l¹i trêi non n•íc, Mét m¶nh t×nh riªng, ta víi ta."
(Qua ®Ìo Ngang - Bµ huyÖn Thanh Quan)
C©u 3: (4,0 ®iÓm)
ViÕt bµi v¨n ng¾n giíi thiÖu vÒ tËp th¬ “NhËt ký trong tï" cña Hå ChÝ Minh.
C©u 4: (10 ®iÓm)
“Dï s¸ng t¸c theo khuynh h•íng l·ng m¹n th× Ýt hay nhiÒu c¸c t¸c phÈm thuéc phong trµo
“Th¬ míi” còng thÓ hiÖn lßng yªu n•íc thÇm kÝn nh•ng kh«ng kÐm phÇn s©u s¾c, m·nh liÖt”.
B»ng hiÓu biÕt cña em vÒ c¸c t¸c phÈm Th¬ míi ®· häc vµ ®äc thªm, h·y lµm s¸ng tá nhËn ®Þnh trªn.
§Ò thi gåm 1 trang
Phòng Giáo dục và Đàotạo kiểm tra khảo sát học sinh giỏi
Hà Trung lớp 9 THCS năm học 2011-2012 H•ớng dẫn chấm đề thi Môn: Ngữ văn
Câu 1: (2.0 điểm)
+ Về hình thức: Đáp ứng đ•ợc hai yêu cầu của đề (có độ dài khoảng m•ời dòng; có sử dụng một trong các yếu tố: tự sự, miêu tả, biểu cảm); Diễn đạt trôi chảy, hành văn trong sáng, có tính thuyết phục.
+ Về mặt nội dung: Thể hiện rõ ràng, chính xác nội dung của luận điểm; Tìm đủ luận cứ cần thiết, sắp xếp lập luận theo một trình tự hợp lý để làm nổi bật luận điểm.
Câu 2: (4.0 điểm)
Yêu cầu phân tích đ•ợc tác dụng của các từ t•ợng hình và t•ợng thanh trong bài thơ với những nội dung cơ bản sau:
"Qua Đèo Ngang" là bài thơ bộc lộ nỗi u hoài của một lữ khách- nữ sĩ trên đ•ờng thiên lý, dừng chân đứng lại Đèo Ngang vào một buổi chiều tà. Cảnh Đèo Ngang th•a vắng, heo hút gợi lòng ng•ời một nỗi buồn da diết. Các từ t•ợng hình và t•ợng thanh đ•ợc sử dụng trong bài thơ rất đắc dụng, là một mẫu mực của nghệ thuật dùng từ (1,0 điểm).
Phân tích nghệ thuật dùng từ:
+ Từ t•ợng hình: "lác đác", "lom khom" đ•ợc đảo lên đầu câu tạo ấn t•ợng mạnh về vẻ th•a thớt, heo hút của Đèo Ngang vào buổi chiều tà. (1,0 điểm)
+ Từ t•ợng thanh: "cuốc cuốc", "gia gia" đảo xuống cuối câu, gợi từ đồng âm, tạo sự âm vang cho câu thơ bộc lộ nỗi niềm của ng•ời lữ khách. (1,0 điểm)
Có thể liên hệ một vài tr•ờng hợp sử dụng từ t•ợng hình, t•ợng thanh đặc sắc khác để thấy đ•ợc khi sử dụng từ đúng chỗ sẽ tạo nên giá trị lớn về mặt nghệ thuật. (1,0 điểm)
Câu 3: (4.0 điểm)
Giới thiệu khái quát tập thơ “Nhật ký trong tù " của Bác (0,5 điểm).
Hoàn cảnh ra đời: Tập thơ đ•ợc sáng tác tháng 8 năm 1942, trong thời gian Bác bị bắt giam tại tỉnh Quảng Tây Trung Quốc. (0,5 điểm)
Giá trị nội dung:
+ Lên án, phơi bày bộ mặt nhà tù tào bạo của chính quyền T•ởng Giới Thạch và xã hội Trung Quốc lúc bấy giờ. ( 0,5 điểm)
+ Tập nhật ký là bức chân dung tinh thần tự hoạ của Bác trong 14 tháng bị giam ở trong tù thể hiện lòng yêu n•ớc, yêu thiên nhiên sâu sắc, tấm lòng nhân đạo bao la, sâu thẳm của Bác, phong thái ung dung, tự tại, tinh thần lạc quan yêu đời, bản lĩnh cách mạng phi th•ờng v•ợt lên trên mọi khó khăn, gian khổ của Bác. (1,0 điểm)
Giá trị nghệ thuật: Sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa bút pháp cổ điển và bút pháp hiện đại, hình ảnh thơ có sự vận động khoẻ khoắn, đề tài sinh hoạt đời th•ờng, giọng điệu tự nhiên có lúc hóm hỉnh, tự trào. (1,0 điểm)
Khẳng định lại giá trị của tập thơ. (0,5 điểm)
Câu 4: (10 điểm)
Biết dẫn dắt vấn đề một cách tự nhiên, hấp dẫn; Nêu đ•ợc vấn đề nghị luận (1,0 điểm)
Trình bày khái niệm về phong trào Thơ mới. Phong trào đòi đổi mới thơ ca và đã sáng tác những bài thơ khá tự do, số chữ trong câu và số câu trong bài không có hạn định gọi là "thơ mới". Thơ mới không chỉ để gọi thể thơ tự do mà chủ yếu dùng để gọi một phong trào thơ có tính chất lãng mạn tiểu t• sản xuất hiện từ năm 1932 và kết thúc vào năm 1945. (1,0 điểm).
Chứng minh lòng yêu nước được thể hiện qua các tác phẩm thuộc phong trào Thơ mới. ( 8,0 điểm)
+ ở tác phẩm “Nhớ rừng” của Thế Lữ lòng yêu n•ớc đ•ợc thể hiện ở tâm trạng u uất, niềm khát khao tự do mãnh liệt. Tác giả đã khéo léo m•ợn lời con Hổ để diễn tả sâu sắc nỗi chán ghét thực tại tù túng, tầm th•ờng và niềm khao khát tự do cháy bỏng bằng những vần thơ tràn đầy cảm xúc lãng mạn. Tâm trạng tủi nhục, đau đớn, uất hận của con Hổ trong “Nhớ rừng” đồng điệu với bi kịch của nhân dân ta đang rên xiết trong xiềng xích nô lệ. Bài thơ nh• lời nhắn nhủ kín đáo khơi gợi lòng yêu n•ớc của ng•ời dân. (dẫn chứng) -2,0đ
+ ở tác phẩm “Ông đồ” của Vũ Đình Liên yêu n•ớc là nỗi nhớ tiếc những giá trị văn hoá, là hoài niệm về quá khứ huy hoàng đã đi qua, là niềm cảm th•ơng sâu sắc của nhà thơ đối với một lớp nhà nho thời kỳ tàn tạ. (dẫn chứng) -2,0 điểm.
+ Yêu n•ớc trong bài thơ “Quê h•ơng" của Tế Hanh lại là niềm tự hào về vẻ đẹp quê h•ơng, là tình yêu và sự gắn bó máu thịt của nhà thơ đối với quê h•ơng (lấy dẫn chứng) - 2,0
điểm
Tổng hợp: Tuy các nhà thơ thuộc phong trào "Thơ mới" ch•a trực tiếp tham gia cứu n•ớc nh•ng tâm sự yêu n•ớc của họ thật chân thành, sâu sắc và đáng trân trọng. Họ không chỉ góp thêm tiếng nói yêu n•ớc mà quan trọng hơn còn giúp ta thấy đ•ợc những biểu hiện hết sức phong phú, đa dạng của tình yêu Tổ quốc. (1,0 điểm)
Nghệ thuật: Tinh thần yêu n•ớc trong các tác phẩm thuộc phong trào"Thơ mới" đ•ợc thể hiện rất phong phú, khi thống thiết, khi hào hùng, sôi nổi lúc lại trầm lắng, kín đáo. Với bút pháp lãng mạn, hình ảnh giàu sức biểu cảm, các tác phẩm đã thể hiện lòng yêu n•ớc sâu sắc mãnh liệt. (1,0 điểm)
Biết khép lại vấn đề một cách tự nhiên, liên hệ với thực tế. (1,0 điểm)
Giám khảo cần vận dụng h•ớng dẫn chấm một cách linh hoạt
