Gần như không thể xác định Shakespeare có phải là người đồng tính hay không vì chỉ có rất ít bằng chứng tài liệu về cuộc sống cá nhân của ông. Tuy nhiên, câu hỏi liên tục được giới nghiên cứu cũng như người đọc đặt ra: Shakespeare có phải là người đồng tính không?
Trước khi chúng ta có thể trả lời câu hỏi này, trước tiên chúng ta cần thiết lập bối cảnh của các mối quan hệ lãng mạn của anh ấy.
(Chân dung của W.Shakespeare )
Có một sự thật chắc chắn: Shakespeare đã có một cuộc hôn nhân khác giới với một người phụ nữ tên là Anne , và họ đã kết hôn cho đến cuối đời, có ba mặt con.
Năm 18 tuổi, William cưới chạy với Anne Hathaway vì đứa con của họ được mang thai từ việc “ăn cơm trước kẻng”. Khoảng 21 tháng sau khi sinh con đầu lòng, Susanna sinh tiếp một cặp song sinh, tên là Hamnet và Judith, được đặt tên và rửa tội vào ngày 2 tháng 2 năm 1585. Sau đó William và Anne không có thêm con. Họ vẫn kết hôn cho đến khi ông qua đời vào năm 1616.
Anne, hơn William tám tuổi, vẫn ở Stratford-upon-Avon với các con của họ trong khi William chuyển đến London để theo đuổi sự nghiệp nhà hát.
Ly hôn là điều gần như không thể xảy ra trong thời đại này. Có phải có lý do y tế hoặc lý do nào khác cho việc không sinh thêm bất kỳ đứa trẻ nào nữa không? Ông có mặt ở Stratford khi Hamnet, con trai duy nhất của ông, qua đời năm 1596 ở tuổi 11? Ông ấy đã mua một ngôi nhà đẹp cho gia đình mình ở Stratford và mua lại bất động sản ở vùng lân cận. Cuối cùng ông được chôn cất tại Nhà thờ Holy Trinity ở Stratford, nơi Anne nằm cạnh với ông vào năm 1623. Có vẻ như ông đã từ London trở về Stratford vào khoảng năm 1612. Ông đã sống xa vợ và các con, ngoại trừ có lẽ thỉnh thoảng đến thăm trong thời gian cuộc sống nghề nghiệp rất bận rộn, trong ít nhất hai thập kỷ. Việc để lại di chúc cuối cùng của ông và bằng chứng về “chiếc giường đẹp thứ hai” của ông cho Anne, không đề cập thêm tên của bà trong tài liệu đó, đã gợi ý cho nhiều học giả rằng cuộc hôn nhân là một sự thất vọng do một lần mang thai ngoài ý muốn
Trong khi ở London, bằng chứng giai thoại cho thấy Shakespeare có nhiều cuộc tình.
Ví dụ nổi tiếng nhất đến từ cuốn nhật ký của John Manningham, người kể lại cuộc đối đầu lãng mạn giữa Shakespeare và Burbage, người đàn ông hàng đầu của đoàn diễn xuất:
Vào một thời điểm khi Burbage đóng vai Richard Đệ Tam, có một người đã dần dần thích anh ta, đến nỗi trước khi vở kịch kết thúc, cô gái đã chỉ định anh ta đến với cô vào đêm đó với tên Richard Đệ Tam. Shakespeare, nghe lén câu chuyện của họ, đã đi trước, vào được phòng của cô gái với cái tên Richard Đệ Tam trước khi Burbage đến. Sau đó, có thông báo rằng Richard Đệ Tam đang ở trước cửa, Shakespeare đi ra với tư thế Kẻ chinh phục trước Richard Đệ Tam “thật”.
Trong giai thoại này, Shakespeare và Burbage tranh nhau một người phụ nữ lăng nhăng - tất nhiên William thắng!
Những người phụ nữ lăng nhăng xuất hiện ở những tài liệu khác nữa, bao gồm cả Dark Lady Sonnets, trong đó nhà thơ đề cập đến một người phụ nữ mà anh ta khao khát, nhưng không nên yêu.
Bộ phim Shakespeare in Love (1998) tỏ ra thích thú với ý tưởng này trong phần trình bày hoàn toàn hư cấu về mối tình đau khổ của Shakespeare với một phụ nữ trẻ tên là Viola De Lesseps, người mong muốn trở thành cầu thủ trong một công ty diễn xuất chuyên nghiệp và là người đã truyền cảm hứng cho Shakespeare trong tác phẩm Romeo và Juliet —thực tế, đã đưa cho ông ấy một số câu thoại hay nhất vào tác phẩm.
Mặc dù chỉ là giai thoại, nhưng có rất nhiều bằng chứng cho thấy Shakespeare không chung thủy trong cuộc hôn nhân của mình, vì vậy để xác định Shakespeare có phải là người đồng tính hay không, chúng ta phải xem xét xa hơn cuộc hôn nhân của anh ấy.
Các thanh niên mà sonnet Fair đề cập đến một người đàn ông trẻ, những người, giống như Dark Lady , là khó có được. Ngôn ngữ trong thơ thật mãnh liệt và mang tính đồng âm.
Đặc biệt, Sonnet 20 chứa đựng ngôn ngữ gợi cảm dường như vượt qua cả những mối quan hệ trìu mến thường thấy giữa những người đàn ông vào thời của Shakespeare. Sonnet 20 dường như phủ nhận khả năng đàn ông thông thường bằng cách nhấn mạnh rằng thiên nhiên đã trang bị cho người bạn "một thứ không nhằm vào mục đích của nó" — nghĩa là, một dương vật — trong quan hệ tình dục thể xác chỉ được coi là duy nhất trong mối quan hệ của người bạn với phụ nữ: "Nhưng vì cô ấy [Thiên nhiên] sinh ra mày vì niềm vui của phụ nữ."
Các bản sonnet, có lẽ được viết trong một khoảng thời gian kéo dài từ đầu những năm 1590 đến những năm 1600, ghi lại một mối quan hệ yêu thương sâu sắc giữa người nói các bản sonnet và một chàng trai trẻ đẹp trai. Đôi khi, nhà thơ-diễn giả được nâng đỡ và an ủi rất nhiều bởi một tình yêu dường như có đi có lại. Thông thường hơn, mối quan hệ này là mối quan hệ gặp rắc rối bởi sự vắng mặt đau đớn, bởi sự ghen tị, bởi nhận thức của nhà thơ rằng các nhà văn khác đang giành được tình cảm của chàng trai trẻ, và cuối cùng bởi nỗi bất hạnh sâu sắc của một cuộc chia tay, trong đó người đàn ông trẻ tuổi mất đi nhà thơ. Mối quan hệ được miêu tả thực sự rất tình cảm và quyến luyến; nhà thơ-người nói không thể sống mà không có bạn tình của mình và chàng trai đó đáp lại tình yêu mà nhà thơ - người nói đã thiết tha cảm nhận. Nhà phê bình Joseph Pequigney đã lập luận rằng dù sao thì các bài sonnet vẫn tưởng nhớ một mối quan hệ thể xác viên mãn giữa nhà thơ-diễn giả và người bạn, nhưng hầu hết các nhà bình luận đều bác bỏ một khẳng định táo bạo như vậy.
Các vở kịch và các bài thơ khác không chắc chắn cho mình những suy đoán như vậy . Mối quan hệ yêu đương giữa hai người đàn ông đôi khi được miêu tả là sâu sắc đến lạ thường. Trong Đêm thứ mười hai , Antonio là người đã cứu Sebastian bị đắm tàu, không chỉ kết bạn với anh ta mà còn yêu anh ta, và cầu xin Sebastian để anh ta đi cùng mình, nói rằng, "Nếu anh không giết tôi vì tình yêu của tôi, hãy để tôi làm người hầu của anh ” (Màn II, cảnh 1, dòng 33–34 ). Có nghĩa là, tôi sẽ chết nếu bạn bỏ rơi tôi. Một Antonio khác , trong The Merchant of Venice (Người buôn bán thành Venice), có lẽ là mô tả xúc động và mạnh mẽ nhất về một người đàn ông bị mắc kẹt trong nỗi ám ảnh về một người đàn ông trẻ hơn. Tình yêu của Antonio dành cho Bassanio được thể hiện rõ ràng và đau đớn khi người thương gia cho thần đồng trẻ tuổi của mình vay tiền để đi và tán tỉnh người thừa kế giàu có Portia. "Và thậm chí lúc đó, mắt anh ấy đang ngấn lệ, / Quay mặt lại, anh ấy đưa tay ra sau, / Và với tình cảm hợp lý đến lạ lùng / Anh ấy siết chặt tay Bassanio; và thế là họ chia tay nhau ”. Và Solanio, theo tôi nghĩ là một trong những dòng hay nhất mà Shakespeare từng viết về sức mạnh của tình yêu, nói, “Tôi nghĩ anh ấy chỉ yêu cả thế giới vì bạn.”
Doran nhận định: Chà, tôi nghĩ đó là một mô tả phi thường. Vì vậy, nếu Shakespeare không phải là người đồng tính, chắc chắn anh ấy có một lòng trắc ẩn và sự thấu hiểu về các mối quan hệ đồng tính, chắc chắn là như vậy. Cảm giác của riêng tôi là có: Shakespeare là người đồng tính.
Ở trong Troilus và Cressida, Patroclus được đồn đại là "con điếm nam" của Achilles (V, 1, dòng 17), như được đề xuất trong Homer, và chắc chắn hai người rất thân thiết trong tình bạn, mặc dù Patroclus khuyên Achilles tham gia vào trận chiến đã nói:
Một người phụ nữ trơ tráo và đàn ông trưởng thành
Không ghê tởm hơn một người đàn ông tồi tệ.
(III, 3, 218–220)
Một lần nữa, trong giai đoạn hiện đại, mối quan hệ này thường được miêu tả là rõ ràng, thậm chí là khiêu khích, là tình dục; nhưng Shakespeare có nhìn nhận nó như vậy không, hay vở kịch đánh giá đồng tính hay lưỡng tính, là một vấn đề khác.
Chắc chắn rằng các vở kịch của anh ấy chứa đựng nhiều mô tả tích cực nồng nhiệt về tình dục khác giới, trong tình yêu của Romeo và Juliet, Orlando và Rosalind , và Henry V và Katharine của Pháp, trong số nhiều người khác. Đồng thời, Shakespeare tỏ ra sắc sảo khi thể hiện sự mơ hồ về tình dục . Viola — cải trang thành một chàng trai trẻ, Cesario, trong Đêm thứ mười hai — xoay quanh tình yêu của Công tước Orsino theo một cách tinh tế đến mức dường như tình yêu giữa hai người đàn ông biến thành giao phối khác giới của Orsino và Viola.
Lập luận về giới tính dựa trên lý do Shakespeare viết sonnet. Nếu Shakespeare là người đồng tính luyến ái (hoặc có lẽ là lưỡng tính), thì các bài sonnet cần phải trùng lặp với cuộc sống cá nhân của ông để thiết lập mối liên hệ giữa nội dung bài thơ và tình dục của anh ta.
Nhưng không có bằng chứng nào cho thấy nhà thơ nói trong các văn bản được cho là chính Shakespeare và chúng ta không biết chúng được viết cho ai và tại sao. Nếu không có bối cảnh này, các nhà phê bình chỉ có thể tập hợp phỏng đoán về tình dục của Shakespeare.
Sonnets không được dự định xuất bản và do đó, nhiều khả năng các văn bản tiết lộ cảm xúc cá nhân của mình.
Sonnets đã dành riêng cho “Mr. WH ”, được nhiều người tin là Henry Wriothesley, Bá tước thứ 3 của Southampton hoặc William Herbert, Bá tước thứ 3 của Pembroke. Có lẽ đây là những mỹ nam mà nhà thơ thèm muốn?
Thực tế là không thể loại bỏ tình dục của Shakespeare khỏi bài viết của ông. Tất cả ngoại trừ một số tài liệu tham khảo về tình dục đều có âm điệu khác giới, nhưng các lý thuyết rộng lớn đã được xây dựng xung quanh các trường hợp ngoại lệ. Và tốt nhất, đây là những đề cập khá hệ thống hóa và mơ hồ về đồng tính.
Shakespeare có thể là đồng tính luyến ái hoặc dị tính luyến ái, nhưng không có bằng chứng khẳng định cả hai khả năng. Và câu hỏi Shakespeare có phải là người đồng tính không? sẽ còn làm phiền tất cả những người có tâm trí tò mò về chuyện riêng tư của Shakespeare. Câu hỏi này cũng khiến tôi nhớ tới một trường hợp của văn học Việt Nam - Xuân Diệu. Ông cũng có một cuộc hôn nhân khác giới ngắn ngủi và những câu chuyện truyền tai khiến cả giới văn học và người hâm mộ nói chung phải tò mò về tính hướng cá nhân.
Bạn có tò mò và suy đoán gì về đề tài này? Hãy để lại bình luận nhé.
Trước khi chúng ta có thể trả lời câu hỏi này, trước tiên chúng ta cần thiết lập bối cảnh của các mối quan hệ lãng mạn của anh ấy.
(Chân dung của W.Shakespeare )
Shakespeare là Gay hay thẳng?
Có một sự thật chắc chắn: Shakespeare đã có một cuộc hôn nhân khác giới với một người phụ nữ tên là Anne , và họ đã kết hôn cho đến cuối đời, có ba mặt con.
Năm 18 tuổi, William cưới chạy với Anne Hathaway vì đứa con của họ được mang thai từ việc “ăn cơm trước kẻng”. Khoảng 21 tháng sau khi sinh con đầu lòng, Susanna sinh tiếp một cặp song sinh, tên là Hamnet và Judith, được đặt tên và rửa tội vào ngày 2 tháng 2 năm 1585. Sau đó William và Anne không có thêm con. Họ vẫn kết hôn cho đến khi ông qua đời vào năm 1616.
Anne, hơn William tám tuổi, vẫn ở Stratford-upon-Avon với các con của họ trong khi William chuyển đến London để theo đuổi sự nghiệp nhà hát.
Ly hôn là điều gần như không thể xảy ra trong thời đại này. Có phải có lý do y tế hoặc lý do nào khác cho việc không sinh thêm bất kỳ đứa trẻ nào nữa không? Ông có mặt ở Stratford khi Hamnet, con trai duy nhất của ông, qua đời năm 1596 ở tuổi 11? Ông ấy đã mua một ngôi nhà đẹp cho gia đình mình ở Stratford và mua lại bất động sản ở vùng lân cận. Cuối cùng ông được chôn cất tại Nhà thờ Holy Trinity ở Stratford, nơi Anne nằm cạnh với ông vào năm 1623. Có vẻ như ông đã từ London trở về Stratford vào khoảng năm 1612. Ông đã sống xa vợ và các con, ngoại trừ có lẽ thỉnh thoảng đến thăm trong thời gian cuộc sống nghề nghiệp rất bận rộn, trong ít nhất hai thập kỷ. Việc để lại di chúc cuối cùng của ông và bằng chứng về “chiếc giường đẹp thứ hai” của ông cho Anne, không đề cập thêm tên của bà trong tài liệu đó, đã gợi ý cho nhiều học giả rằng cuộc hôn nhân là một sự thất vọng do một lần mang thai ngoài ý muốn
Trong khi ở London, bằng chứng giai thoại cho thấy Shakespeare có nhiều cuộc tình.
Ví dụ nổi tiếng nhất đến từ cuốn nhật ký của John Manningham, người kể lại cuộc đối đầu lãng mạn giữa Shakespeare và Burbage, người đàn ông hàng đầu của đoàn diễn xuất:
Vào một thời điểm khi Burbage đóng vai Richard Đệ Tam, có một người đã dần dần thích anh ta, đến nỗi trước khi vở kịch kết thúc, cô gái đã chỉ định anh ta đến với cô vào đêm đó với tên Richard Đệ Tam. Shakespeare, nghe lén câu chuyện của họ, đã đi trước, vào được phòng của cô gái với cái tên Richard Đệ Tam trước khi Burbage đến. Sau đó, có thông báo rằng Richard Đệ Tam đang ở trước cửa, Shakespeare đi ra với tư thế Kẻ chinh phục trước Richard Đệ Tam “thật”.
Trong giai thoại này, Shakespeare và Burbage tranh nhau một người phụ nữ lăng nhăng - tất nhiên William thắng!
Những người phụ nữ lăng nhăng xuất hiện ở những tài liệu khác nữa, bao gồm cả Dark Lady Sonnets, trong đó nhà thơ đề cập đến một người phụ nữ mà anh ta khao khát, nhưng không nên yêu.
Bộ phim Shakespeare in Love (1998) tỏ ra thích thú với ý tưởng này trong phần trình bày hoàn toàn hư cấu về mối tình đau khổ của Shakespeare với một phụ nữ trẻ tên là Viola De Lesseps, người mong muốn trở thành cầu thủ trong một công ty diễn xuất chuyên nghiệp và là người đã truyền cảm hứng cho Shakespeare trong tác phẩm Romeo và Juliet —thực tế, đã đưa cho ông ấy một số câu thoại hay nhất vào tác phẩm.
Mặc dù chỉ là giai thoại, nhưng có rất nhiều bằng chứng cho thấy Shakespeare không chung thủy trong cuộc hôn nhân của mình, vì vậy để xác định Shakespeare có phải là người đồng tính hay không, chúng ta phải xem xét xa hơn cuộc hôn nhân của anh ấy.
Chủ nghĩa đồng tính trong Shakespeare's Sonnets
Các thanh niên mà sonnet Fair đề cập đến một người đàn ông trẻ, những người, giống như Dark Lady , là khó có được. Ngôn ngữ trong thơ thật mãnh liệt và mang tính đồng âm.
Đặc biệt, Sonnet 20 chứa đựng ngôn ngữ gợi cảm dường như vượt qua cả những mối quan hệ trìu mến thường thấy giữa những người đàn ông vào thời của Shakespeare. Sonnet 20 dường như phủ nhận khả năng đàn ông thông thường bằng cách nhấn mạnh rằng thiên nhiên đã trang bị cho người bạn "một thứ không nhằm vào mục đích của nó" — nghĩa là, một dương vật — trong quan hệ tình dục thể xác chỉ được coi là duy nhất trong mối quan hệ của người bạn với phụ nữ: "Nhưng vì cô ấy [Thiên nhiên] sinh ra mày vì niềm vui của phụ nữ."
Các bản sonnet, có lẽ được viết trong một khoảng thời gian kéo dài từ đầu những năm 1590 đến những năm 1600, ghi lại một mối quan hệ yêu thương sâu sắc giữa người nói các bản sonnet và một chàng trai trẻ đẹp trai. Đôi khi, nhà thơ-diễn giả được nâng đỡ và an ủi rất nhiều bởi một tình yêu dường như có đi có lại. Thông thường hơn, mối quan hệ này là mối quan hệ gặp rắc rối bởi sự vắng mặt đau đớn, bởi sự ghen tị, bởi nhận thức của nhà thơ rằng các nhà văn khác đang giành được tình cảm của chàng trai trẻ, và cuối cùng bởi nỗi bất hạnh sâu sắc của một cuộc chia tay, trong đó người đàn ông trẻ tuổi mất đi nhà thơ. Mối quan hệ được miêu tả thực sự rất tình cảm và quyến luyến; nhà thơ-người nói không thể sống mà không có bạn tình của mình và chàng trai đó đáp lại tình yêu mà nhà thơ - người nói đã thiết tha cảm nhận. Nhà phê bình Joseph Pequigney đã lập luận rằng dù sao thì các bài sonnet vẫn tưởng nhớ một mối quan hệ thể xác viên mãn giữa nhà thơ-diễn giả và người bạn, nhưng hầu hết các nhà bình luận đều bác bỏ một khẳng định táo bạo như vậy.
Các vở kịch và các bài thơ khác không chắc chắn cho mình những suy đoán như vậy . Mối quan hệ yêu đương giữa hai người đàn ông đôi khi được miêu tả là sâu sắc đến lạ thường. Trong Đêm thứ mười hai , Antonio là người đã cứu Sebastian bị đắm tàu, không chỉ kết bạn với anh ta mà còn yêu anh ta, và cầu xin Sebastian để anh ta đi cùng mình, nói rằng, "Nếu anh không giết tôi vì tình yêu của tôi, hãy để tôi làm người hầu của anh ” (Màn II, cảnh 1, dòng 33–34 ). Có nghĩa là, tôi sẽ chết nếu bạn bỏ rơi tôi. Một Antonio khác , trong The Merchant of Venice (Người buôn bán thành Venice), có lẽ là mô tả xúc động và mạnh mẽ nhất về một người đàn ông bị mắc kẹt trong nỗi ám ảnh về một người đàn ông trẻ hơn. Tình yêu của Antonio dành cho Bassanio được thể hiện rõ ràng và đau đớn khi người thương gia cho thần đồng trẻ tuổi của mình vay tiền để đi và tán tỉnh người thừa kế giàu có Portia. "Và thậm chí lúc đó, mắt anh ấy đang ngấn lệ, / Quay mặt lại, anh ấy đưa tay ra sau, / Và với tình cảm hợp lý đến lạ lùng / Anh ấy siết chặt tay Bassanio; và thế là họ chia tay nhau ”. Và Solanio, theo tôi nghĩ là một trong những dòng hay nhất mà Shakespeare từng viết về sức mạnh của tình yêu, nói, “Tôi nghĩ anh ấy chỉ yêu cả thế giới vì bạn.”
Doran nhận định: Chà, tôi nghĩ đó là một mô tả phi thường. Vì vậy, nếu Shakespeare không phải là người đồng tính, chắc chắn anh ấy có một lòng trắc ẩn và sự thấu hiểu về các mối quan hệ đồng tính, chắc chắn là như vậy. Cảm giác của riêng tôi là có: Shakespeare là người đồng tính.
Ở trong Troilus và Cressida, Patroclus được đồn đại là "con điếm nam" của Achilles (V, 1, dòng 17), như được đề xuất trong Homer, và chắc chắn hai người rất thân thiết trong tình bạn, mặc dù Patroclus khuyên Achilles tham gia vào trận chiến đã nói:
Một người phụ nữ trơ tráo và đàn ông trưởng thành
Không ghê tởm hơn một người đàn ông tồi tệ.
(III, 3, 218–220)
Một lần nữa, trong giai đoạn hiện đại, mối quan hệ này thường được miêu tả là rõ ràng, thậm chí là khiêu khích, là tình dục; nhưng Shakespeare có nhìn nhận nó như vậy không, hay vở kịch đánh giá đồng tính hay lưỡng tính, là một vấn đề khác.
Chắc chắn rằng các vở kịch của anh ấy chứa đựng nhiều mô tả tích cực nồng nhiệt về tình dục khác giới, trong tình yêu của Romeo và Juliet, Orlando và Rosalind , và Henry V và Katharine của Pháp, trong số nhiều người khác. Đồng thời, Shakespeare tỏ ra sắc sảo khi thể hiện sự mơ hồ về tình dục . Viola — cải trang thành một chàng trai trẻ, Cesario, trong Đêm thứ mười hai — xoay quanh tình yêu của Công tước Orsino theo một cách tinh tế đến mức dường như tình yêu giữa hai người đàn ông biến thành giao phối khác giới của Orsino và Viola.
Nghệ thuật với Đời sống
Lập luận về giới tính dựa trên lý do Shakespeare viết sonnet. Nếu Shakespeare là người đồng tính luyến ái (hoặc có lẽ là lưỡng tính), thì các bài sonnet cần phải trùng lặp với cuộc sống cá nhân của ông để thiết lập mối liên hệ giữa nội dung bài thơ và tình dục của anh ta.
Nhưng không có bằng chứng nào cho thấy nhà thơ nói trong các văn bản được cho là chính Shakespeare và chúng ta không biết chúng được viết cho ai và tại sao. Nếu không có bối cảnh này, các nhà phê bình chỉ có thể tập hợp phỏng đoán về tình dục của Shakespeare.
Tuy nhiên, có một số sự kiện quan trọng có sức nặng cho lập luận:
Sonnets không được dự định xuất bản và do đó, nhiều khả năng các văn bản tiết lộ cảm xúc cá nhân của mình.
Sonnets đã dành riêng cho “Mr. WH ”, được nhiều người tin là Henry Wriothesley, Bá tước thứ 3 của Southampton hoặc William Herbert, Bá tước thứ 3 của Pembroke. Có lẽ đây là những mỹ nam mà nhà thơ thèm muốn?
Thực tế là không thể loại bỏ tình dục của Shakespeare khỏi bài viết của ông. Tất cả ngoại trừ một số tài liệu tham khảo về tình dục đều có âm điệu khác giới, nhưng các lý thuyết rộng lớn đã được xây dựng xung quanh các trường hợp ngoại lệ. Và tốt nhất, đây là những đề cập khá hệ thống hóa và mơ hồ về đồng tính.
Shakespeare có thể là đồng tính luyến ái hoặc dị tính luyến ái, nhưng không có bằng chứng khẳng định cả hai khả năng. Và câu hỏi Shakespeare có phải là người đồng tính không? sẽ còn làm phiền tất cả những người có tâm trí tò mò về chuyện riêng tư của Shakespeare. Câu hỏi này cũng khiến tôi nhớ tới một trường hợp của văn học Việt Nam - Xuân Diệu. Ông cũng có một cuộc hôn nhân khác giới ngắn ngủi và những câu chuyện truyền tai khiến cả giới văn học và người hâm mộ nói chung phải tò mò về tính hướng cá nhân.
Bạn có tò mò và suy đoán gì về đề tài này? Hãy để lại bình luận nhé.
