Nhà Trung thu đang về

Người ta gọi tết trung thu là tết đoàn viên, tết sum vầy và đối tượng được chăm chút là trẻ thơ. Nhưng năm nay do dịch covid hoành hành, chợ và các hàng quán đều đóng cửa. Chẳng còn thấy những cửa hiệu tấp nập bán - mua. Vắng luôn cả những tiếng mè nheo đòi quà của các bạn nhỏ. Tôi nhớ về trung thu của những năm trước đây, những năm không có dịch covid.

Chẳng ai có thể trả lời được tết trung thu bắt đầu từ khi nào. Chỉ biết rằng trẻ con không đứa nào là không mong tới tết trung thu. Ở quê tôi, ngay từ giữa tháng 7 âm lịch bọn trẻ đã í ới gọi nhau ra nhà văn hóa thôn, để các anh chị phụ trách đội dạy múa, hát. Tập ròng rã suốt một tháng trời như thế mà không đứa nào than mệt. Bạn nào cũng mong được các anh chị chọn mình vào đội múa, để đúng ngày rằm tháng tám sẽ tập trung ở sân vận động ủy ban nhân dân xã thi hội diễn văn nghệ với các thôn khác trong xã. Giải thưởng tuy chẳng đáng là bao, nhưng niềm vui còn đọng mãi.

Tết trung thu là lúc người ta bày bán la liệt đủ các loại đèn xếp và đèn lồng: nào đèn ông sao, đèn bươm bướm, đèn cá chép, đèn kéo quân... lại còn có cả mặt nạ in hình những nhân vật phim truyền hình được yêu thích. Nhiều nhất vẫn là mặt nạ hình bốn thầy trò Đường Tăng đi thỉnh kinh. Tôi nhớ về trung thu của nhiều năm về trước khi tôi còn là một đứa trẻ... Phải sống xa bố mẹ từ khi còn bé xíu, tôi luôn mong đến ngày tết trung thu mẹ sẽ về thăm trong giây lát, dúi vào tay tôi vài đồng bạc lẻ, bảo “cho con đi ăn chè”. Làm sao mà tôi quên được mùi hương dịu nhẹ tỏa ra từ cơ thể mẹ tôi trong những cái ôm hôn vội vã. Chỉ thế thôi mà trông, mà chờ niềm hạnh phúc nhỏ nhoi sướng đến mê mẩn người.

Khi mẹ đi rồi, ngoại nhẹ nhàng ôm tôi vào lòng rồi bế tôi ra giếng rửa mặt. Phải! Tôi là con bé nhan sắc dưới trung bình, tính nết thì đỏng đảnh hay hờn mát, khó ưa và khó chơi; nhưng trong mắt ông bà ngoại tôi luôn là cô công chúa xinh xắn ngoan hiền mà ông bà yêu thương. Đến ngày rằm tháng tám, ngoại đặt tôi đằng sau yên xe chở đi khắp làng trên xóm dưới, cho tôi xem người ta trang trí đón chờ trung thu. Vừa đi, ngoại vừa lý giải cho tôi nguồn gốc của tết trung thu ở Việt Nam.



Thì ra tết trung thu có từ lâu lắm rồi! Nghe nói nó còn được in trên mặt trống đồng Ngọc Lũ nữa đấy. Ngoại kể sách nói rằng: từ thời nhà Lý, nhân dân ta đã tổ chức vui hội trung thu. Người ta thường tổ chức thi bơi lội, đua thuyền và đặc biệt không thể thiếu múa rối nước và rước đèn. Đến thời vua Minh Mạng, thì nhà vua phê chuẩn tết trung thu là quốc lễ như những ngày lễ khác của đất nước. Bộ chính sử của triều Nguyễn, Đại Nam thực lục viết rằng: năm Minh Mạng thứ 16 (1835), mùa thu, tháng 9, triều đình bắt đầu định thêm thể lệ các tiết lễ hằng năm.
Bộ sử viết, nhà vua chỉ dụ nội các rằng: “Nhà nước xét theo phép xưa, làm sáng điển lễ. Hằng năm có 5 kỳ tế hưởng ở nhà tôn miếu, cho đến các tết như Nguyên đán, Thanh minh, Đoan dương, Trừ tịch đều có lễ tiến cúng để tỏ thành kính. Lễ nghi và ý nghĩa đã là chu đáo. Lại nghĩ: Những ngày tuần tiết như: Thượng nguyên (15/1), Hạ nguyên (15/10), Trung nguyên (15/7), Thất tịch (7/7), Trung thu (15/8), Trùng dương (9/9), Đông chí (ngày 22 hoặc 23 tháng 12 dương lịch), người xưa cũng có cúng lễ, mà tục nước ta thật thà chất phác chưa cử hành được hết. Vậy sai bộ Lễ tham bác xưa nay, châm chước kiến nghị, tâu lên trẫm nghe”. Ngoại tôi là vậy đó, ông luôn tranh thủ dạy tôi mọi lúc mọi nơi. Truyền cho tôi những kiến thức mới lạ và bổ ích.

Năm nay dịch covid hoành hành, các cửa hiệu đồ chơi trung thu cũng tiêu điều, vắng khách. Người dân luôn dặn dò nhau “ai ở đâu ở yên đấy” , “ đứng yên là yêu nước”. Ngoại đã xa tôi hơn mười năm và tôi cũng đã trở thành một bà mẹ trẻ. Hàng ngày các bé luôn háo hức hỏi tôi: “mẹ ơi! Bao giờ thì đến tết trung thu?”. Không để các con mất vui trong ngày tết của mình, tôi tranh thủ đi mua cho chúng một vài món đồ chơi mà chúng thích. Thủ thỉ kể cho các con nghe nguồn gốc của tết trung thu. Bé trai nhà tôi năm nay lên 9 tuổi, cu cậu mở mạng youtube xem người ta dạy cách làm đèn ông sao rồi tỉ mẩn ngồi vót tre, cắt dán làm ra một chiếc đèn ông sao nho nhỏ. Thành quả thì tất nhiên chẳng thể đẹp bằng những chiếc đèn bày bán trong cửa hiệu, nhưng cu cậu nhảy chân sáo hỉ hả khoe: “đèn của con làm”. Niềm vui đong đầy, long lanh trong ánh mắt.

Dẫu dịch bệnh đang hoành hành trên khắp đường thôn ngõ xóm, nhưng chẳng thể ngăn được sự ngóng chờ của bọn trẻ với tết trung thu. Loa kẹo kéo từ đâu bất chợt vang lên khúc nhạc: "Chiếc đèn ông sao sao năm cánh tươi màu. Cán đây rất dài cán cao quá đầu. Em cầm đèn sao em hát vang vang. Đèn sao tươi màu của đêm rằm liên hoan…”
Trung thu đang về.