Đề cương Ôn tập Tràng giang

Ngoài những câu hỏi bài xoay quanh Tràng giang qua phần soạn bài Tràng giang - Huy Cận trong SGK Ngữ văn lớp 11, các bạn học sinh còn có thể mở rộng thêm kiến thức với những câu hỏi được tổng hợp dưới đây nhằm làm đề cương ôn tập các đề văn về bài Tràng giang được đầy đủ và đạt điểm cao trong các bài thi, kiểm tra quan trọng.

Ôn tập Tràng giang​

I. CÁC CÂU HỎI VỀ BÀI TRÀNG GIANG THƯỜNG GẶP NHẤT​

Câu 1. Nhận xét nhan đề bài thơ?​

- Tràng giang gợi lên hình ảnh con sông vừa dài vừa rộng.
- Tràng giang khơi gợi nỗi buồn mênh mang.
- Cách điệp vần ang tạo nên âm hưởng vang xa, trầm buồn.

Tràng giang là cách đọc chệch âm của Trường giang nghĩa là sông dài. Tuy nhiên, nhà thơ Huy Cận đã không lựa chọn lối biểu đạt thông thường mà cách tân âm đọc thành Tràng giang để truyền tải nhiều hơn những ý nghĩa, tư tưởng cũng như cảm xúc chủ đạo của bài thơ.

- Nhan đề Tràng giang được điệp âm ang, một âm mở nên bên cạnh gợi ý nghĩa về một con sông dài thì Tràng giang mở rộng chiều kích cảm nhận cho người đọc cả về chiều rộng, nhờ vậy mà con sông xuất hiện trong bài thơ trở lên dài, rộng, mênh mông hơn. Tràng giang còn gợi ra một nỗi buồn mênh mang của con người khi đứng trước dòng sông.

Câu 2. Câu thơ đề từ " Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài" chuyển tải nội dung gì?​

- Diễn tả cảm xúc luyến tiếc, nhớ thương xen lẫn.
- Thể hiện tư tưởng cơ bản của bài thơ: nỗi buồn trước vũ trụ bao la.

Qua câu thơ đề từ "Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài": Hai chữ "bâng khuâng" thể hiện được nỗi niềm của nhà thơ là cảm giác buồn sầu trước dòng sông rộng lớn. "Trời rộng" được nhân hóa nhớ sông dài hay chính là ẩn dụ cho nỗi nhớ của nhà thơ. Qua câu thơ đề từ cảm nhận được nỗi bâng khuâng, xao xuyến của tác giả trước sự mênh mông của con sông, đồng thời cảm nhận được nỗi nhớ da diết của tác giả.

Mối lên hệ với bức tranh thiên nhiên và tâm trạng nhà thơ trong bài: câu thơ định hướng cảm xúc chủ đạo của bài thơ nỗi buồn sầu lan tỏa, nhẹ nhàng mà sâu lắng trước cảnh trời rộng sông dài ( tràng giang), đồng thời tạo nên vẻ đẹp hài hòa, vừa cổ điển (của sông nước mây trời) vừa hiện đại ( của nỗi buồn nhớ bâng khuâng) của chàng thanh niên thời thơ mới.

Câu 3. Nhận xét cách sử dụng từ láy?​

- Mật độ từ láy xuất hiện cao (10 lần trong 16 dòng thơ), có dòng sử dụng hai từ láy: Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu.
- Các từ láy mang lại cảm giác êm dịu, gợi hình, gợi cảm cho bài thơ. Đặc biệt góp phần hữu hiệu trong việc thể hiện sự quạnh vắng, nỗi cô đơn, buồn da diết của thi nhân trước đất trời( hiu hiu, dợn dợn, đìu hiu,...)

Câu 4. Sự sáng tạo của Huy Cận qua hai câu cuối?​

- Hai câu này là sự sáng tạo tuyệt vời của Huy Cận dựa trên hai câu thơ của Thôi Hiệu: Quê hương khuất bóng hoàng hôn- Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai?. Nhưng ở đây, Huy Cận không cần " khói sóng" để gợi nhớ mà vẫn da diết, cháy bỏng nỗi nhớ nhà vì nỗi nhớ ấy luôn thường trực hiện hữu trong lòng ông.
- Thi liệu của thơ Đường được vận dụng một cách mới mẻ => tinh thần của thơ mới.

Câu 5. Nêu hoàn cảnh ra đời, cảm hứng chủ đạo và cấu tứ bài thơ Tràng giang Huy Cận​

- Hoàn cảnh ra đời của bài thơ​

Tràng giang là bài thơ được sông Hồng gợi tứ. “Một buổi chiều mùa thu năm 1939, khi đứng ở bờ nam bến Chèm nhìn ngắm cảnh sông Hông mênh mông sóng nước, bốn bề bao la vắng lặng, nghĩ về kiếp người trôi nổi tứ thơ Tràng giang đã được hình thành” (Huy Cận). Bài thơ được in trong tập Lửa thiêng.

- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ​

Đứng trước không gian mênh mông của đất trời, trong sâu thẳm lòng người trào dâng nỗi bâng khuâng trước cảnh sông dài trời rộng. Cảm hứng chủ đạo này được nhà thơ thâu tóm trong nhan đề “Tràng giang” và câu đề tù “Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài

- Cấu tứ của bài thơ​

Toàn bộ bài Tràng giang là một nỗi buồn. Bài thơ gồm bốn khố thơ giống như bôn bài tứ tuyệt Đường thi, mỗi khổ thơ là một sự triển khai cửa nồi buồn đó. Mặc dù trong mỗi khổ thơ, cảnh vật và tâm trạng con người được thể hiện khác nhau ở mức độ nào đó nhưng đều có điếm chung hệ thống trong một chỉnh thể là cảnh sóng nước mênh mang bao la và con người với cái tôi nhỏ bé, mang tâm trạng cô đơn, buồn sầu.

Câu 6. Anh/chị hiểu thế nào về câu thơ đề từ “Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài” (Tràng giang – Huy Cận)? Đề từ đó có mối liên hệ gì với bực tranh thiên nhiên và tâm trạng của tác giả trong bài thơ?​

“Trời rộng”, “sông dài” mang nghĩa khái quát về không gian nghệ thuật của bài thơ. Đó là một khung cảnh sông nước mênh mông, vô biên. “Bâng khuâng”, “nhớ” khái quát lên tâm trạng buồn, cô đơn giữa “trời rộng”, “sông dài”.

Mối liên hệ của câu đề từ với bức tranh thiên nhiên và tâm trạng của tác giả trong bài thơ :

+ Câu đề từ như thâu tóm hết nội dung tư tưởng của cả bài thơ. Đối diện với cái mênh mông của không gian và cái vô tận của thòi gian, nhân vật trữ tình cảm nhận một cách thâm thía nỗi cô đơn, nhỏ nhoi của chính mình, thấy mình trớ nên bơ vơ lạc lõng giữa dòng đời vô tận. Càng phát hiện sự mênh mông của cảnh vật, con ngươi ở đây càng lạc lõng. Đó là nỗi niềm của cái tôi nhà thơ.
+ Lời đề từ vừa tô đậm thêm cảm giác “tràng giang” vừa thâu tóm cảm xúc chủ đạo vừa gợi ra nét nhạc chủ âm cho cả bài thơ.

II. CÁC ĐỀ VĂN VỀ BÀI THƠ TRÀNG GIANG - HUY CẬN​

Các đề văn về bài thơ Tràng giang của Huy Cận được tổng hợp có gắn link bài hướng dẫn, văn mẫu cụ thể để các bạn học sinh thuận tiện tham khảo giúp cho ôn tập bài học tốt nhất:

Đề 1: Nỗi buồn trong khổ đầu bài thơ Tràng Giang - Huy Cận
Đề 2: Phân tích bài thơ Tràng Giang của Huy Cận
Đề 3: Bức tranh thiên nhiên trong bài thơ Tràng giang
Đề 4: Bức tranh thiên nhiên và bức tranh tâm trạng trong bài thơ Tràng giang
Đề 5: Phân tích cái tôi trữ tình trong bài thơ Tràng giang
Đề 6: Phân tích vẻ đẹp cổ điển và hiện đại trong bài thơ tràng giang
Đề 7: Phân tích hai khổ thơ cuối bài Tràng giang - Huy Cận
Đề 8: Phân tích khổ thơ đầu bài Tràng giang - Huy Cận (giống đề 1)
Đề 9: Phân tích khổ thơ thứ hai bài Tràng giang - Huy Cận
Đề 10: Phân tích khổ thơ thứ ba trong bài Tràng giang
Đề 11: Phân tích khổ thơ cuối bài Tràng giang - Huy Cận
Đề 12: Phân tích hai khổ thơ đầu bài Tràng giang - Huy Cận
Đề 13: Cảm nhận vẻ đẹp trong khổ thơ cuối bài Tràng giang - Huy Cận
Đề 14: So sánh cái tôi trong bài thơ Vội vàng và bài thơ Tràng giang