Soạn bài: Bài ca phong cảnh Hương Sơn (Chu Mạnh Trinh)

Bố cục
- Đoạn 1 (4 câu thơ đầu): khái quát chung về phong cảnh Hương Sơn

- Đoạn 2 (10 câu tiếp): vẻ đẹp cảnh Hương Sơn
- Đoạn 3 (còn lại): cảm xúc của nhà thơ về Hương Sơn
Câu 1 (Trang 51 sgk ngữ văn 11 tập 1)
- Tác giả có cái nhìn bao quát về cảnh vật khi Chu Mạnh Trinh đến chùa Hương, thể hiện qua câu “Bầu trời cảnh Bụt”
+ Không gian của núi non, sông nước, mây trời
+ Cái thú của việc tới Hương Sơn là sự ao ước của nhiều nhà thơ trong đó có tác giả
+ Cảnh vật thiên nhiên cũng là cảnh tôn giáo
+ Lòng ngưỡng mộ với cảnh Phật là cảm nhận tinh tế của một nhà thơ

+ Giọng thơ khoan thai, nhẹ nhàng như ru, như mời mọc
+ Tâm hồn thi sĩ như bâng khuâng, lảng bảng trong tĩnh tại của tâm linh mà vẫn tỉnh táo lạ thường
⇒ Sự hòa quyện giữa vẻ đẹp thiên nhiên, cảm hứng tôn giáo với tinh thần yêu nước của quê hương, đất nước qua đó thể hiện sự tài hoa của tác giả
Câu 2 (trang 51 sgk ngữ văn 11 tập 1)
Nhà thơ cảm giác của khách vãn cảnh Hương Sơn khi tiếng chuông chùa:
+ Du khách từ cái thế giới đầy biến động ngoài kia dường như giác ngộ
+ Con người đi vào cảnh thảng thốt với tiếng chày kình
+ Tất cả dường như rũ bỏ những muộn phiền trần gian để hòa với không khí linh thiêng chốn Phật đường
+ Sinh khí Hương Sơn vô hình hiện hữu trong tất cả sự vật
⇒ Tác giả nắm bắt được tinh thần, thần tình
Câu 3 (Trang 51 sgk ngữ văn 11 tập 1)
Cách miêu tả của nhà thơ làm cho cảnh vật trở nên có hồn, phảng phất không khí thần tiên, thoát khỏi những thứ phàm tục trốn hồng trần:
+ Bức tranh Hương Sơn vẫn đẹp và trở nên thơ mộng vô cùng: cảnh Hương Sơn “nhác trông như gấm dệt”
+ Những câu thơ rất mực trong sáng, đó là sản phẩm thẩm mĩ cao độ
⇒ Tác giả yêu cảnh vật thiên nhiên cũng chính là cách thể hiện lòng yêu nước, yêu quê hương
Nguồn TH

 

[Sơn Ca]

Bố cục

Phần 1 (bốn câu đầu): Tâm tình của tác giả khi vừa đặt chân đến Hương Sơn.
Phần 2 (mười câu tiếp): Khung cảnh Hương Sơn qua con mắt của nhà thơ.
Phần 3 (năm câu còn lại): Suy nghĩ, quan niệm của tác giả về cuộc đời, về con người, đất nước.
Câu 1 (trang 51 SGK Ngữ văn 11 tập 1):
+ Bầu trời cảnh Bụt: Bầu trời – chỉ bao quát khung cảnh Hương Sơn; cảnh Bụt – Khung cảnh đẹp đẽ, thoát tục, gần với cõi của Bụt của tiên.
+ Câu thơ gợi cảm hứng ngợi ca, trữ tình, thiên về tâm linh cho bài hát nói.
+ Không khí tâm lính thể hiện:

→ chim cúng trái, cá nghe kinh
→ tiếng chày kình
→ những di tích: suối Giải Oan, hang Phật Tích
Câu 2 (trang 51 SGK Ngữ văn 11 tập 1):
Cách cảm nhận phong cảnh thiên nhiên của người xưa:
+ Xem thiên nhiên là cõi mộng đẹp.
+ Thiên nhiên như là chốn để nương náu tâm hồn, xa lánh bụi trần, thế tục.
Câu 3 (trang 51 SGK Ngữ văn 11 tập 1):
Nghệ thuật tả cảnh:

+ Không gian: đậm màu sắc tâm linh, không gian như cõi tiên, tác giả sử dụng phép so sánh, nhân hóa.
+ Màu sắc: bao phủ không gian là sắc trắng của trời, của nước, của mây, nổi lên giữa nền trắng ấy là những đá ngũ sắc long lạnh rực sáng.
+ Âm thanh: lấy động tả tĩnh, tiếng chày kình vang lên càng làm bật nổi sự yên tĩnh, bình yên của không gian Hương Sơn.
Ý nghĩa
Bài ca phong cảnh Hương Sơn bộc lộ tình cảm của nhà thơ trước phong cảnh Hương Sơn (chùa Hương) đồng thời thể hiện ngòi bút nghệ thuật đặc sắc của tác giả, đặc biệt là trong việc miêu tả không gian, màu sắc và âm thanh.
Nguồn TH