Lý luận văn học được hiểu là sự nghiên cứu văn học trên bình diện lý thuyết một cách khái quát cao. Trong đó có sự nghiên cứu bản chất về sáng tác văn học, các chức năng xã hội, giá trị thẩm mĩ của nó. Đừng nhầm tưởng rằng chỉ học sinh giỏi mới có thể áp dụng lý luận văn học vào bài văn vì thực tế bất cứ ai trong chúng ta đều làm được điều đó nếu đã nắm chắc những cách dùng đơn giản.
=> Hiểu đơn giản: Lý luận văn học là một số câu nhận định của các tác gia lớn, mang giá trị, gây ảnh hưởng. Từ đó các bạn phải phân tích câu nhận định ấy ra, hoặc dẫn dắt cho phù hợp với chi tiết áp dụng.
Áp dụng LLVH. Ảnh Pinterest.
1. Dùng lý luận văn học ngay từ mở bài:
VD: Xuân Diệu đã từng nhận xét " Thơ của chàng thanh niên Tố Hữu khi ấy từ trái tim vọt ta cũng như thơ của chúng tôi, nhưng là thứ lãng mạn khác, có nhiều máu huyết hơn. Thơ của chúng tôi chỉ đạp cho mở cửa trời, nhưng thơ Tố Hữu mới có chìa khóa. Cách mạng, giải phóng dân tộc, giải phóng cho người lao khổ". Quả như lời Xuân Diệu nhận xét, thơ Tố Hữu là tiếng lòng ngân vang của một lí tưởng cộng sản, của cách mạng. Các sáng tác của ông như một "cuốn biên niên sử bằng thơ' song hành với những biến cố lịch sử của dân tộc. Trong những vần thơ lai láng chất sử ấy, không thể không kể đến ...
2. Dùng lý luận văn học để phân tích từ khóa
VD: Mai-a-cốp-ky cho rằng "Làm thơ là cân một phần nghìn miligram quặng chữ". Hiểu theo nghĩa ấy thì chữ "bừng" ở câu thơ: "Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa" chính là quặng vàng được Quang Dũng nhọc nhằn đãi ra từ kho tàng quặng chữ. Chỉ với một từ duy nhất mà cả không gian núi rừng Tây Bắc đã đột ngột chuyển từ đen tối, âm u sang thế giới tràn ngập ánh sáng.
3. Dùng lý luận văn học để phân tích các yếu tố trong tác phẩm (tính nhạc, tính họa, giá trị nhân đạo...)
VD: Thi sĩ Hoàng Cầm từng nói: “Nhạc là cỗ xe chở hồn thi phẩm” như một cách khẳng định tầm quan trọng của tính nhạc trong thơ bởi nó không chỉ tạo ra giai điệu, hình ảnh mà còn góp phần thể hiện tâm hồn người thu sĩ. Đọc đoạn thơ này ta lại càng thấm thía câu nói ấy...
4. Dùng lý luận văn học để phân tích mối liên hệ giữa văn học và nghệ thuật
VD: Sóng Hồng cho rằng : “Người làm thơ phải có tình cảm mãnh liệt thể hiện sự nồng cháy trong lòng” và nhà thơ Tố Hữu cũng cho rằng: “Thơ chỉ bật ra trong tim khi cuộc sống đã thật tràn đầy”. Cũng bắt đầu từ một trạng thái “thật tràn đầy” như thế, Quang Dũng đã cho ra đời “Tây Tiến”. Tác phẩm đã khắc họa thành công hình tượng người lính trên cái nền thiên nhiên núi rừng miền Tây hùng vĩ, dữ dội mà cũng rất thơ mộng, trữ tình.
=> Hiểu đơn giản: Lý luận văn học là một số câu nhận định của các tác gia lớn, mang giá trị, gây ảnh hưởng. Từ đó các bạn phải phân tích câu nhận định ấy ra, hoặc dẫn dắt cho phù hợp với chi tiết áp dụng.
Áp dụng LLVH. Ảnh Pinterest.
VD: Xuân Diệu đã từng nhận xét " Thơ của chàng thanh niên Tố Hữu khi ấy từ trái tim vọt ta cũng như thơ của chúng tôi, nhưng là thứ lãng mạn khác, có nhiều máu huyết hơn. Thơ của chúng tôi chỉ đạp cho mở cửa trời, nhưng thơ Tố Hữu mới có chìa khóa. Cách mạng, giải phóng dân tộc, giải phóng cho người lao khổ". Quả như lời Xuân Diệu nhận xét, thơ Tố Hữu là tiếng lòng ngân vang của một lí tưởng cộng sản, của cách mạng. Các sáng tác của ông như một "cuốn biên niên sử bằng thơ' song hành với những biến cố lịch sử của dân tộc. Trong những vần thơ lai láng chất sử ấy, không thể không kể đến ...
2. Dùng lý luận văn học để phân tích từ khóa
VD: Mai-a-cốp-ky cho rằng "Làm thơ là cân một phần nghìn miligram quặng chữ". Hiểu theo nghĩa ấy thì chữ "bừng" ở câu thơ: "Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa" chính là quặng vàng được Quang Dũng nhọc nhằn đãi ra từ kho tàng quặng chữ. Chỉ với một từ duy nhất mà cả không gian núi rừng Tây Bắc đã đột ngột chuyển từ đen tối, âm u sang thế giới tràn ngập ánh sáng.
3. Dùng lý luận văn học để phân tích các yếu tố trong tác phẩm (tính nhạc, tính họa, giá trị nhân đạo...)
VD: Thi sĩ Hoàng Cầm từng nói: “Nhạc là cỗ xe chở hồn thi phẩm” như một cách khẳng định tầm quan trọng của tính nhạc trong thơ bởi nó không chỉ tạo ra giai điệu, hình ảnh mà còn góp phần thể hiện tâm hồn người thu sĩ. Đọc đoạn thơ này ta lại càng thấm thía câu nói ấy...
4. Dùng lý luận văn học để phân tích mối liên hệ giữa văn học và nghệ thuật
VD: Sóng Hồng cho rằng : “Người làm thơ phải có tình cảm mãnh liệt thể hiện sự nồng cháy trong lòng” và nhà thơ Tố Hữu cũng cho rằng: “Thơ chỉ bật ra trong tim khi cuộc sống đã thật tràn đầy”. Cũng bắt đầu từ một trạng thái “thật tràn đầy” như thế, Quang Dũng đã cho ra đời “Tây Tiến”. Tác phẩm đã khắc họa thành công hình tượng người lính trên cái nền thiên nhiên núi rừng miền Tây hùng vĩ, dữ dội mà cũng rất thơ mộng, trữ tình.
