Từ năm 1975 đến nay, văn học Việt Nam bước vào thời kỳ đổi mới, phát triển theo bước đi của xã hội hiện đại. Thời đại mới, con người mới cũng kéo theo những đặc trưng rất khác trong các tác phẩm ở thời kỳ này. Văn học hiện đại cho phép con người được thể hiện cá tính riêng một cách rõ ràng, có sự phân hóa và phân biệt giọng văn, tạo không gian để những cá tính riêng được bộc lộ.
Văn học hiện đại vận động theo hướng dân chủ hóa. Xã hội bước vào thời kỳ xã hội chủ nghĩa, tập trung vào dân quyền và tính dân chủ của con người. Do đó, tính dân chủ cũng trở thành xu hướng vận động bao trùm trong văn học. Tiếng nói cá nhân được bộc lộ rõ nét hơn, phơi bày được những góc khuất của xã hội và dám đấu tranh vì quyền lợi của mỗi cá nhân. Dân chủ hóa đã thấm sâu vào tư tưởng của con người, đi sâu vào từng cấp độ văn học, từ đó nhìn thẳng vào sự thật. Trước đây, nếu văn học cách mạng chỉ tập trung phục vụ kháng chiến và những mục đích lớn lao của dân tộc thì văn học hiện đại lại quan tâm hơn đến những cảm xúc cá nhân của con người, đôi khi mang phần ủy mị. Trong một nền văn học hướng tới tinh thần dân chủ, đòi hỏi và có thể thừa nhận tư tưởng riêng, tư tưởng của nhà văn phải thấm đẫm tư tưởng nhân văn và hòa chung vào với tư tưởng của loài người. Tính dân chủ trong văn chương thể hiện ở khả năng người cầm bút có thể tự do lựa chọn chủ đề, đề tài, những khía cạnh biểu hiện và thế giới hình tượng. Song song với đó, mối quan hệ đa chiều giữa người viết và người đọc cũng bộc lộ rõ tính dân chủ.
Văn học hiện đại giai đoạn này thể hiện rõ ý thức cá nhân bao trùm trên cơ sở tinh thần nhân bản. Người nghệ sĩ giai đoạn này hiểu rõ trách nhiệm của mình trong việc phản ánh thế giới, nhìn thẳng vào những góc u tối và trần trụi của xã hội đương thời. Nghệ sĩ chân chính là người dám đối diện với hiện thực, dám phơi bày bản chất xã hội, không dừng lại trước cái ác và những thế lực đen tối. Dừng lại hay quy hàng trước mọi thế lực thì cũng chỉ là những nhà văn “máu cá” như Nguyễn Minh Châu đã phê bình. Trên cơ sở của tinh thần nhân bản, mọi tác phẩm văn học đều phải hướng tới ý nghĩa, góp phần xây dựng con người, làm đầy phần con bên trong mỗi người.
Đặc biệt, văn học giai đoạn năm 75 đến nay phát triển rất phong phú, đa dạng, hướng tới tính hiện đại. Ở thời kỳ hậu chiến, những mối quan hệ được mở rộng, con người có nhiều vấn đề suy tư và lo lắng. Khi đó, mỗi bận tâm không phải chỉ là mục đích chung của toàn dân tộc mà còn là những xúc cảm rất riêng tư của mỗi con người. Đôi lúc chỉ là “một ánh mắt”, “một cơn giận”, một tháng ngập ngừng trong cái bắt tay cũng có thể trở thành đề tài được văn học quan tâm phản ánh.
Văn học 75 - nay là nền văn học sau thời kỳ chiến tranh, gắn liền với cuộc sống hiện đại. Do đó mà những tính chất của văn học thời kỳ này cũng phát triển mạnh mẽ theo hướng hiện đại, tập trung vào những suy nghĩ cá nhân của con người trong thời kỳ hiện đại. Con người bắt đầu có cái tôi, có suy nghĩ mạnh mẽ và hơn hết là dám đấu tranh cho chính mình.
Văn học hiện đại vận động theo hướng dân chủ hóa. Xã hội bước vào thời kỳ xã hội chủ nghĩa, tập trung vào dân quyền và tính dân chủ của con người. Do đó, tính dân chủ cũng trở thành xu hướng vận động bao trùm trong văn học. Tiếng nói cá nhân được bộc lộ rõ nét hơn, phơi bày được những góc khuất của xã hội và dám đấu tranh vì quyền lợi của mỗi cá nhân. Dân chủ hóa đã thấm sâu vào tư tưởng của con người, đi sâu vào từng cấp độ văn học, từ đó nhìn thẳng vào sự thật. Trước đây, nếu văn học cách mạng chỉ tập trung phục vụ kháng chiến và những mục đích lớn lao của dân tộc thì văn học hiện đại lại quan tâm hơn đến những cảm xúc cá nhân của con người, đôi khi mang phần ủy mị. Trong một nền văn học hướng tới tinh thần dân chủ, đòi hỏi và có thể thừa nhận tư tưởng riêng, tư tưởng của nhà văn phải thấm đẫm tư tưởng nhân văn và hòa chung vào với tư tưởng của loài người. Tính dân chủ trong văn chương thể hiện ở khả năng người cầm bút có thể tự do lựa chọn chủ đề, đề tài, những khía cạnh biểu hiện và thế giới hình tượng. Song song với đó, mối quan hệ đa chiều giữa người viết và người đọc cũng bộc lộ rõ tính dân chủ.
Văn học hiện đại giai đoạn này thể hiện rõ ý thức cá nhân bao trùm trên cơ sở tinh thần nhân bản. Người nghệ sĩ giai đoạn này hiểu rõ trách nhiệm của mình trong việc phản ánh thế giới, nhìn thẳng vào những góc u tối và trần trụi của xã hội đương thời. Nghệ sĩ chân chính là người dám đối diện với hiện thực, dám phơi bày bản chất xã hội, không dừng lại trước cái ác và những thế lực đen tối. Dừng lại hay quy hàng trước mọi thế lực thì cũng chỉ là những nhà văn “máu cá” như Nguyễn Minh Châu đã phê bình. Trên cơ sở của tinh thần nhân bản, mọi tác phẩm văn học đều phải hướng tới ý nghĩa, góp phần xây dựng con người, làm đầy phần con bên trong mỗi người.
Đặc biệt, văn học giai đoạn năm 75 đến nay phát triển rất phong phú, đa dạng, hướng tới tính hiện đại. Ở thời kỳ hậu chiến, những mối quan hệ được mở rộng, con người có nhiều vấn đề suy tư và lo lắng. Khi đó, mỗi bận tâm không phải chỉ là mục đích chung của toàn dân tộc mà còn là những xúc cảm rất riêng tư của mỗi con người. Đôi lúc chỉ là “một ánh mắt”, “một cơn giận”, một tháng ngập ngừng trong cái bắt tay cũng có thể trở thành đề tài được văn học quan tâm phản ánh.
Văn học 75 - nay là nền văn học sau thời kỳ chiến tranh, gắn liền với cuộc sống hiện đại. Do đó mà những tính chất của văn học thời kỳ này cũng phát triển mạnh mẽ theo hướng hiện đại, tập trung vào những suy nghĩ cá nhân của con người trong thời kỳ hiện đại. Con người bắt đầu có cái tôi, có suy nghĩ mạnh mẽ và hơn hết là dám đấu tranh cho chính mình.
