Hướng dẫn Dạng đề đọc hiểu - Hoàng Lê nhất thống trí

Hướng dẫn Dạng đề đọc hiểu - Hoàng Lê nhất thống trí

Dưới đây là một vài đề bài đọc hiểu liên quan đến tác phẩm Hoàng Lê nhất thống trí. Dạng bài tập này thường gặp trong các bài thi hay bài kiểm tra. Hi vọng, đây là những đề đọc hiểu giúp các bạn học sinh hiểu sâu hơn về tác phẩm Hoàng Lê nhất thống trí.
4678


Dạng đề đọc hiểu – Hoàng Lê nhất thống trí



Đề bài 1: Đọc kĩ đoạn văn sau:


“Trong khoảng vũ trụ, đất nào sao ấy, đều đã phân biệt rõ ràng, phương Nam, phương Bắc chia nhau mà cai trị. Người phương Bắc không phải nòi giống nước ta, bụng dạ ắt khác. Từ đời nhà Hán đến nay, chúng đã mấy phen cướp bóc nước ta, giết hại nhân dân, vơ vét của cải, người mình không thể chịu nổi, ai cũng muốn đuổi chúng đi .”

a. Đoạn văn trích trong tác phẩm nào? Tác giả là ai? Đây là lời của nhân vật nào?

b. Ý nghĩa lời nói của nhân vật?

Gợi ý:

a.-
Đoạn văn trích trong tác phẩm “Hoàng Lê nhất thống chí”

- Tác giả: Ngô gia văn phái (Một nhóm tác giả thuộc dòng họ Ngô Thì)

- Đây là lời của vua Quang Trung - Nguyễn Huệ

b. Ý nghĩa lời nói của nhân vật :

+
Lời dụ của vua Quang Trung - Nguyễn Huệ trước quân lính đã khẳng định đanh thép, hùng hồn chủ quyền của dân tộc về lãnh thổ, về biên giới.

+ Vạch rõ dã tâm của kẻ thù cùng như những tội ác tày trời của chúng.

+ Quyết tâm chiến đấu, tiêu diệt kẻ thù, đuổi chúng ra khỏi bờ cõi của đất nước.

+ Lời dụ quân lính của vua Quang Trung - Nguyễn Huệ rất có sức thuyết phục, vừa khéo léo, mềm mỏng vừa rất kiên quyết, hợp tình, hợp lí. Lời dụ của ông đã khơi gợi được lòng yêu nước của quân lính, kích thích lòng tự hào, tự tôn dân tộc,... Lời dụ làm ngời sáng phẩm chất cao quý của vua Quang Trung - Nguyễn Huệ.


Đề bài 2: Đọc đoạn văn sau và trả lời các câu hỏi:

"...Các ngươi đều là những người có lương tri, lương năng, hãy nên cùng ta đồng tâm hiệp lực, để dựng nên công lớn. Chớ có quen theo thói cũ, ăn ở hai lòng, nếu như việc phát giác ra, sẽ bị giết ngay tức khắc, không tha một ai, chớ bảo là ta không nói trước!"

1. Đoạn văn trên trích trong tác phẩm nào? Của ai?Nêu một vài hiểu biết của em về tác giả của đoạn trích?

2. Đoạn văn trên là lời nói của ai? Ở đâu?Đọc đoạn văn này em thấy giống thể loại gì trong văn học cổ?

3. Qua những câu văn trên em liên tưởng thấy giống như những lời văn trong bài nào của văn học cổ? Do ai viết? Mục đích viết?

4. Nội dung của đoạn văn trên nói lên điều gì?

Gợi ý:

1.- Nêu được tác phẩm "Hoàng Lê nhất thống chí"

- Của nhóm tác giả: Ngô gia văn phái

- Quê: Làng Tả Thanh Oai-Hà Tây cũ. Nay thuộc Hà Nội.Là dòng họ lớn nổi tiếng đỗ cao có tài văn học. Một số người trong gia đình đó đã viết chung tác phẩm "Hoàng Lê nhất thống chí". Tiêu biểu là Ngô Thì Chí, Ngô Thì Du, Ngô Thì Nhậm.
2. Đoạn văn trên là lời nói của Quang Trung ở trấn Nghệ An

- Đoạn văn trên giống thể loại "Hịch" trong văn học cổ.

3. Những câu trên khiến người ta liên tưởng giống như những lời văn trong bài "Hịch tướng sĩ" của Trần Quốc Tuấn. Viết để kêu gọi quân sĩ học tập "Binh thư yếu lược" chuẩn bị đánh giặc Nguyên-Mông.

4. Nội dung đoạn văn: Kêu gọi đồng tâm hiệp lực trong chiến đấu và trung thành với vua Quang Trung.

Đề bài 3: “ Hoàng Lê nhất thống chí ” là một tác phẩm văn xuôi chữ Hán có quy mô lớn nhất và đạt những thành công xuất sắc về nghệ thuật, đặc biệt trong lĩnh vực tiểu thuyết của văn học Việt Nam thời trung đại.

a. Hãy giải thích nhan đề tác phẩm.

b.Theo em, nguồn cảm hứng nào đã chi phối ngòi bút của tác giả khi tạo
dựng hình ảnh nhân vật chính Quang Trung-Nguyễn Huệ ?

Gợi ý:

a. Ý nghĩa nhan đề “ Hoàng Lê Nhất Thống Trí ” ghi chép về sự thống nhất của Vương triều nhà Lê (thời điểm Tây Sơn diệt Trịnh, trả lại Bắc Hà cho vua Lê.
b. Nhóm tác giả Ngô Gia Văn Phái vốn là những cựu thần, chịu ơn sâu nghĩa của vua Lê, vậy mà viết rất hay mà thực về người anh hung Nguyễn Huệ vì:
– Họ là những người viết tiểu thuyết lịch sử, họ phải tôn trọng lịch sử và phản ánh khách quan nhân vật, sự kiện lịch sử.

– Mặc dù các tác giả dòng họ Ngô Thì vốn là những người yêu nước không thể bỏ qua sự thật là vua Lê đã hèn nhát “ cõng rắn cắn gà nhà ”. Do đó họ không thể phủ nhận chiến thắng lẫy lừng của ma Quang Trung, xứng đáng là niềm tự hoà dân tộc.
 
Từ khóa
dạng đề đọc hiểu hoàng lê nhất thống trí ngô gia văn phái ngữ văn 9 văn học trung đại
  • Like
Reactions: Tiến 2021
8K
1
3

Tiến 2021

Thành Viên
27/5/21
94
41
18,000
32
Xu
0
Cảm ơn vanhoctre.com đã chia sẻ bài viết này. Phần chia sẻ này rất hữu ích cho việc đọc hiểu tác phẩm .
 

Trần Ngọc 2021

Moderator
24/5/21
754
435
63,000
32
Xu
219,411
Đề bài 6: Sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và số phận bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thống phản nước, hại dân đã được miêu tả như thế nào? Em có nhận xét gì về lối văn trần thuật ở đây?

Gợi ý

1. Đối lập với hình ảnh nghĩa quân Tây Sơn là chân dung của kẻ thù xâm lược


- Tôn Sỹ Nghị kiêu căng, tự mãn, chủ quan:

+ Kéo quân vào Thăng Long dễ dàng “ngày đi đêm nghỉ” như “đi trên đất bằng”, cho là vô sự, không đề phòng gì, chỉ lảng vảng ở bên bờ sông, lấy thanh thế suông để doạ dẫm.

+ Hơn nữa y còn là một tên tướng bất tài, cầm quân mà không biết tình hình thực hư ra sao. Dù được vua tôi Lê Chiêu Thống báo trước, y vẫn không chút đề phòng suốt mấy ngày Tết “chỉ chăm chú vào việc yến tiệc vui mừng, không hề lo chi đến việc bất chắc”, cho quân lính mặc sắc vui chơi.

- Khi quân Tây Sơn đánh đến nơi, tướng thì sợ mất mật, ngựa không kịp đóng yên, người không kịp mặc giáp… chuồng trước qua cầu phao, quân thì lúc lâm trận “ai nấy đều rụng rời, sợ hãi, xin ra hàng hoặc bỏ chạy toán loạn, giày xéo lên nhau mà chết”, “quân sĩ các doanh nghe thấy đều hoảng hốt, tan tác bỏ chạy, tranh nhau qua cầu sang sông, xô đẩy nhau rơi xuống mà chết rất nhiều”, “đến nỗi nước sông Nhị Hà vì thế mà tắc nghẽn không chảy được nữa”. Cả đội binh hùng, tướng mạnh, chỉ quen diễu võ dương oai bây giờ chỉ còn biết tháo chạy, mạnh ai nấy chạy, “đêm ngày đi gấp, không dám nghỉ ngơi”.

* Nghệ thuật: kể chuyện, xen kẽ với những chi tiết tả thực thật cụ thể, chi tiết, sống động với nhịp điệu nhanh, dồn dập, gấp gáp gợi sự hoảng hốt của kẻ thù. Ngòi bút miêu tả khách quan nhưng vẫn hàm chứng tâm trạng hả hê, sung sướng của người viết cũng như của dân tộc trước thắng lợi của Sơn Tây.

2. Số phận thảm hại của bọn vua tôi Lê Chiêu Thống phản nước, hại dân

- Lê Chiêu Thống và những bề tôi trung thành của ông ta đã vì lợi ích riêng của dòng họ mà đem vận mệnh của cả dân tộc đặt vào tay kẻ thù xâm lược, lẽ tất nhiên họ phải chịu đựng nỗi sỉ nhục của kẻ đi cầu cạnh, van xin, không còn đâu tư cách bậc quân vương, và kết cục cũng phải chịu chung số phận bi thảm của kẻ vọng quốc.

- Khi có biến, quân Thanh tan rã, Lê Chiêu Thống vội vã cùng mấy bề tôi thân tín “đưa thái hậu ra ngoài”, chạy bán sống bán chết, cướp cả thuyền dân để qua sông, “luôn mấy ngày không ăn”. May gặp người thổ hào thương tình đón về cho ăn và chỉ đường cho chạy trốn. Đuổi kịp Tôn Sĩ Nghị, vua tôi chỉ còn biết nhìn nhau than thở, oán giận chảy nước mắt, và sau khi sang đến Trung Quốc phải cạo đầu, tết tóc, ăn mặc giống người Mãn Thanh và cuối cùng gửi nắm xương tàn nơi đất khách quê người.
Nghệ thuật: Xen kẽ kể với tả sinh động, cụ thể gây ấn tượng mạnh. Ngòi bút đậm chút xót thương của tác giả bề tôi trung thành của nhà Lê.

Đề bài 7: So sánh ngòi bút của tác giả khi miêu tả hai cuộc tháo chạy (một của quân tướng nhà Thanh và một của vua tôi Lê Chiêu Thống) có gì khác biệt? Giải thích vì sao có sự khác biệt đó?

Gợi ý:


- Tất cả đều là tả thực, với những chi tiết cụ thể, nhưng âm hưởng lại rất khác nhau.

- Đoạn văn trên nhịp điệu nhanh, mạnh, hối hả “ngựa không kịp đóng yên, người không kịp mặc áo giáp,“tan tác bỏ chạy, tranh nhau qua cầu sang sông, xô đẩy nhau…”, ngòi bút miêu tả khách quan nhưng vẫn hàm chứa tâm trạng hả hê, sung sướng của người thắng trận trước sự thảm bại của lũ cướp nước.

- ở đoạn văn dưới, nhịp điệu có chậm hơn, tác giả dừng lại miêu tả tỉ mỉnhững giọt nước mắt thương cảm của người thổ hào, nước mắt tủi hổ của vua tôi Lê Chiêu Thống, cuộc thiết đãi thịnh tình “giết gà, làm cơm” của kẻ bề tôi… âm hưởng có phần ngậm ngùi, chua xót. Là những cựu thần của nhà Lê, các tác giả không thể không mủi lòng trước sự sụp đổ của một vương triều mà mình từng phụng thờ, tuy vẫn hiểu đó là kết cục không thể tránh khỏi.
 
  • Like
Reactions: Tiến 2021

Trần Ngọc 2021

Moderator
24/5/21
754
435
63,000
32
Xu
219,411
Đề bài 4: Dưới đây là một đoạn trong tác phẩm “Hoàng Lê nhất thống chí" - (Ngô Gia Văn Phái):

Các ngươi đem thân thờ ta, đã làm đến chức tướng soái. Ta giao cho toàn hạt cả một thừa tuyên, lại cho tùy tiện làm việc. Vậy mà giặc đến không đánh nổi một trận, mới nghe tiếng đã chạy trước. Binh pháp dạy rằng: "Quân thua chém tướng".

Câu 1: Đoạn trích trên là lời của ai nói với ai? Nói trong hoàn cảnh nào?

Câu 2: Chỉ ra dụng ý trong câu: “Binh pháp dạy rằng: "Quân thua chém tướng "

Câu 3: Theo em, vì sao nhân vật lại không thực hiện đúng những điều mình đã nói? Chi tiết này giúp em hiểu thêm gì về nhân vật?

Gợi ý:

Câu 1:


- Đoạn trích trên là lời của ai nói với ai? (Vua Quang Trung)

- Nói trong hoàn cảnh nào?(Vua Quang Trung đem quân ra bắc, gặp các tướng trấn thủ Bắc Hà ở Tam Điệp)

Câu 2: Chỉ ra dụng ý trong câu: “Binh pháp dạy rằng: " Quân thua chém tướng "

- “Quân thua” là chỉ việc Sơ, Lân, Nhậm bỏ Thăn Long và cả Bắc Hà cho quân Thanh mà không đánh một trận.

- “Chém tướng” là chỉ việc phải chịu hình phạt nghiêm khắc (chém đầu) để đền tội.

Câu 3

- Theo em, vì sao nhân vật lại không thực hiện đúng những điều mình đã nói?

Vì vua Quang Trung hiểu rõ:

+ Quân Thanh có ưu thế lớn, quân Tây Sơn trấn thủ Bắc Hà không đủ sức ngăn cản nên buộc phải rút.

+ Việc rút quân có cái lợi: bảo toàn lực lượng, làm kiêu lòng địch tạo điều kiện địch phản công

- Chi tiết này giúp em hiểu thêm gì về nhân vật?

Qua chi tiết này ta thấy vua Quang Trung:

+ Có lòng nhân từ

+ Có trí tuệ xét tình thế và dùng người.

Đề bài 5:

a. Giải thích ý nghĩa nhan đề: “Hoàng Lê nhất thống chí ”.

b. Tại sao các tác giả Ngô gia văn phái vốn là những trung thần của nhà Lê lại có thể viết thực, viết hay như vậy về người anh hùng Quang Trung – Nguyễn Huệ?

Gợi ý:

a. Ý nghĩa nhan đề "Hoàng Lê nhất thống chí": Ghi chép về sự thống nhất của vương triều nhà Lê vào thời điểm Tây Sơn diệt Trịnh trả lại Bắc Hà cho vua Lê.

b. Các tác giả Ngô gia văn phái vốn là những trung thần chịu ơn sâu nặng của nhà Lê, vậy mà lại viết hay và thực về người anh hùng Nguyễn Huệ vì:

– Họ là những người viết tiểu thuyết lịch sử, phải tôn trọng sự thật lịch sử và phản ánh khách quan nhân vật, sự thật lịch sử.

– Các tác giả dòng họ Ngô Thì vốn là những người yêu nước nên chiến thắng của dân tộc đối với quân Thanh không thể không làm họ nức lòng, tự hào.

– Vai trò của Quang Trung trong chiến thắng của dân tộc là điều không thể phủ nhận. Như vậy, các nhà viết sử đã có cái nhìn tiến bộ, vượt qua những định kiến giai cấp, phản ánh trung thực về hình ảnh người anh hùng dân tộc.
 
  • Like
Reactions: Tiến 2021

BBT đề xuất

Đang có mặt

Không có thành viên trực tuyến.
Top