HỒN QUÊ TRONG THƠ NGUYỄN BÍNH

HỒN QUÊ TRONG THƠ NGUYỄN BÍNH

D
Dieu Hoee
Bên trong mỗi chúng ta bất cứ khi nào đều tồn tại một phần quê do sự ảnh hưởng từ nền văn minh, văn hóa. Tuy nhiên, trải qua giai đoạn toàn cầu hóa tiến tới hội nhập, các nền văn hóa bị giao thoa, dẫn tới việc bản sắc quê nhà bị lãng quên. Nguyễn Bính, một nhà thơ lạ mà quen, đã từng bước đánh thức hồn Việt trong lòng người đọc. Đúng như nhà phê bình văn học Hoài Thanh đã viết “Thơ Nguyễn Bính đã đánh thức người nhà quê vẫn ẩn náu trong lòng ta”.

Nguyễn Bính có những chất liệu thì cá riêng tạo nên hình ảnh thơ ca cho riêng mình. Quê hương trong Nguyễn Bính là quê hương của rất nhiều con người Việt Nam, nhưng được ông tái hiện dưới một thế giới quan riêng. Hồn quê trong thơ Nguyễn Bính biểu hiện trong cảnh vật và hồn người. Đọc thơ chỉ cần thấy mưa xuân, cánh bướm, giàn trầu không, hàng cau liên phòng, cô lái đò, cô hàng xóm - rất dễ để nhận ra đó là tín hiệu thơ ông. Nguyễn Bính gọi dậy hồn quê trong tâm thế hoài cổ, chỉ có quá khứ là vàng son rực rỡ, còn hiện tại đã bị nhuộm màu công nghiệp thị thành. Có thể nói, nhà thơ là người luôn cố níu giữ chất quê mộc mạc, bình dị, những cảm xúc đã phai mờ bên trong mỗi con người hiện đại.

Bữa ấy mưa xuân phơi phới bay
Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy
Hội chèo làng Đặng đi qua ngõ
Mẹ bảo thôn Đoài hát tối nay

Quê hương trong mắt Nguyễn Bính luôn mang một hình sắc riêng. Giọng thơ Nguyễn Bính phảng phất theo từng cơn “mưa xuân phơi phới bay”. Hình ảnh mưa xuân là chất liệu thi ca ưa thích của ông. Mưa Xuân ở làng quê là một thứ mưa xao xuyến gieo rắc nhớ thương trong lòng người. Đứa con đi xa chỉ mong ngày tết được quay trở về quê nhà, được ngửa bàn tay hứng những làn mưa chấm li ti ấy. Nhưng liệu có phải cũng chính là mưa ấy lại cuốn trôi đi tất cả hồn quê, hồn người mà Nguyễn Bính đang cố níu giữ? Chèo từ lâu đã là một nét đẹp văn hóa trong nghệ thuật diễn xướng Việt Nam, nhưng theo thời, nét đẹp văn hóa dân gian ấy bị phai mờ, quên lãng. Nguyễn Bính trong tâm thế hoài cổ vẫn dẫn dụ người ta về với chèo, với những nét đẹp văn hóa dân gian thân thuộc nhất. Sự tinh tế trong nghệ thuật dẫn dắt của Nguyễn Bính cho ta hiểu được giá trị trường tồn của chèo. Chèo là bản sắc văn hóa Việt Nam, là cầu nối gắn kết giữa anh và em, thôn anh và thôn em trong một điệu hát vấn vương cảm xúc.

Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông
Một người chín nhớ mười mong một người
Nắng mưa là bệnh của giời
Tương tư là bệnh của tôi yêu nàng.

Hồn quê Nguyễn Bính thể hiện ngay trong cả tình yêu với cô gái làng bên. Tình quê trong ông không chỉ là tình cảm giữa con trai với người con gái, đó là nâng lên và tình cảm giữa hai thôn làng. Tình yêu quá họ là sự kết tinh giữa hai làng với nhau. Nguyễn Bính đem sợi chỉ đỏ nối liền hai con người xa lạ lại gần nhau, vô tình kết nối mối giao hảo giữa làng anh - làng em. Tình yêu của họ là thứ tình cảm của thời ông bà ta, dịu dàng mà e ấp. Mối tình đơn phương của chàng trai không dám bộc lộ trực tiếp với người mình yêu. Nguyễn Bính có lối viết ví von mang đậm hồn quê trong văn học dân gian. Người ta khao khát được quay trở lại mảnh đất quê mình, để được chứng kiến “Hoa khuê các, bướm giang hồ gặp nhau”.

Một đĩa muối cũng mặn tình chồng vợ
Một dây trầu cũng nhắc chuyện lứa đôi

Truyền thống sống nghĩa tình, nhân ái đã trở thành khuôn vàng thước ngọc trong lối sống của người dân Việt xưa. Xã hội hiện đại phát triển cũng kéo theo những rào cản, vách ngăn cho mối quan hệ giữa người với người. Viết về người quê, tình quê là cách Nguyễn Bính níu giữ những phần nhà quê còn đang le lói bên trong mỗi con người. Muối mặn gừng cay, dây trầu là đầu câu chuyện đã trở thành những quan niệm xưa trong tư tưởng người Việt. Kĩ thuật sáng tác của Nguyễn Bính có khả năng khơi dậy những phần hồn quê đã đánh mất bên trong mỗi con người.

Nhà phê bình Văn học Hoài Thanh đã từng viết: “Nhà thơ Nguyễn Bính đã đánh thức người nhà quê vẫn ẩn náu trong lòng ta. Ta bỗng thấy vườn cau, bụi chuối, là hoàn cảnh tự nhiên của ta, và những tính tình đơn giản của dân quê là những tính tình căn bản của ta”. Hơn 80 năm một giọng thơ Nguyễn Bính, hơn 80 năm hồn quê Việt Nam được lưu giữ bên trong những trang thơ nghĩa tình.
 
12
0
0
Trả lời

Đang có mặt

Không có thành viên trực tuyến.