(Bài viết: Người làm vườn cho tâm hồn: chúng ta được chọn cách trưởng thành)
Một người làm vườn có quyền chọn lựa mùa vụ, giống cây trồng,… cho mảnh đất của mình. Một đạo diễn có thể quyết định các tình tiết, diễn biến của bộ phim mà họ đảm nhận. Vậy nếu đặt chúng ta vào vị trí của một người nông dân và một người đạo diễn thì sao? Ta sẽ có trách nhiệm đối với quá trình rèn luyện nhân cách, bồi dưỡng tâm hồn, quyết định một lối sống, một cách hành xử của bản thân. Và hơn ai hết, ta sẽ là người chịu trách nhiệm cho sự lựa chọn của chính mình. Nói cách khác, mỗi người chính là vị thuyền trưởng lèo lái con thuyền cuộc đời họ, nếu họ tài giỏi, có nhiều kinh nghiệm, họ sẽ đưa con thuyền cập bến an toàn, nhưng ngược lại, nếu gặp nguy nan, họ cũng chính là người sẽ chìm với con thuyền ấy.
Tỷ phú Bill Gates từng đưa ra lời khuyên cho người trẻ rằng: “Bạn sinh ra trong nghèo khó, đó không phải là lỗi của bạn. Nhưng nếu bạn chết đi trong nghèo khó, thì đó là lỗi của bạn”. Có nhiều người luôn tự hỏi rằng: Tại sao cuộc đời tôi lại đau khổ và bất hạnh như vậy? Tại sao có nhiều người khi sinh ra đã ở gần vạch đích, họ sống giàu có còn tôi thì không? Bạn ơi, không ai sinh ra có quyền lựa chọn số phận cho mình, cũng chẳng nhiều người may mắn có sự khởi đầu như ý. Nhưng chẳng lẽ vì vậy mà chúng ta bỏ cuộc và buông tay phó mặc cho số phận?
Cuộc sống của bạn nằm ở trong tay bạn cũng giống như cây bút chì nằm trong tay người họa sĩ. Bạn muốn vẽ nó tròn thì nó tròn, bạn muốn vẽ nó vuông thì nó là vuông, vì thế đừng cứ mãi đổ lỗi cho số phận. Có nhiều người sống trên đời, họ luôn thu mình vào cái vỏ bọc tinh thần rằng họ luôn gặp điều không may mắn để tự an ủi cho sự bất toàn của bản thân. Nhưng thử nghĩ xem, nếu ai cũng nghĩ như vậy, cuộc đời này còn gì là ý nghĩa, con người ta cứ sống như một chiếc lá rơi giữa dòng nước, nước đẩy đi đâu thì xuôi theo đó. Sống không chỉ để ghi dấu sự có mặt của mình trên đời mà sống phải cho có ý nghĩa. Kito Aya là một nữ sinh Nhật Bản không may mắc phải căn bệnh thoái dây sống thiểu não quái ác. Cô có thể buông xuôi, cũng có thể tự trách bản thân mình không may mắn,… nhưng những điều đó quá tầm thường, Aya đến với cuộc đời này để làm nên điều tuyệt vời hơn như vậy. Cô sống những giây phút cuối đời thật trọn vẹn bên cạnh người thân, cô gửi gắm biết bao mơ ước của một tuổi trẻ nhiệt huyết làm nên nguồn động viên to lớn cho những người trẻ khác. Kito Aya là một “người làm vườn”, một “đạo diễn” đích thực, cô không cho phép mảnh đất tâm hồn mình khô héo, cũng không để cuốn phim cuộc đời mình tẻ nhạt, với cô, sống phải thật hạnh phúc. “Cảm ơn” là hai chữ cuối cùng trong cuốn nhật ký “Một lít nước mắt” của cô, có lẽ Aya cảm ơn cuộc đời vì đã cho cô thấy tình yêu của mọi người, cũng có thể cô cảm ơn chính bản thân mình vì không để tình yêu ấy trở nên lãng phí.
Chủ nghĩa hiện sinh cho rằng: Con người sống chứ không tồn tại. Và cuộc sống này chỉ có một lần, vậy nên thay vì cứ mãi trách móc, đỗ lỗi cho định mệnh, cho xui rủi, ta hãy một lần hành động để thay đổi cuộc đời. Hãy nhớ rằng, ta là “người làm vườn” chứ không phải một bông hoa chờ sự chăm sóc của người khác, ta là “đạo diễn” chứ không phải một cuốn phim vô hồn, ta là người chủ động, và chỉ có ta, một mình ta mới có thể quyết định số phận chính mình. Có bao giờ ta dành ít giây phút để ngẫm lại cuộc đời mình, tự hỏi mình là ai, mình sống để làm gì,… hay chưa? Đó chính là thời khắc ta bắt đầu cuộc hành trình đi tìm chính mình, để đối diện với bản thân mà hiểu mình hơn, cũng là lúc ta sẽ quyết định cách sống của mình. Một người lớn lên trong gia đình như thế nào, môi trường sống ra sao cũng sẽ ít nhiều ảnh hưởng đến quá trình hình thành nhân cách, lối sống. Nhưng yếu tố quan trọng nhất vẫn là bản thân mỗi người, ta có đủ bản lĩnh để quyết định con đường mình đi hay chưa, có đủ khôn ngoan, tỉnh táo để đối diện với khó khăn hay chưa, có mạnh mẽ, kiên cường để vượt qua thất bại hay chưa? Dù là “người làm vườn” hay một “đạo diễn”, con người đều cần vốn sống, kinh nghiệm, sự khéo léo, khả năng tự nhận thức,… để chọn ra một lối đi đúng đắn nhất cho mình.
Triết gia Giêm A-len cũng cho rằng “con người ta sớm muộn gì cũng nhận ra” họ chính là người quyết định số phận, cuộc đời của mình. Mỗi con người đều tiềm tàng khả năng tự nhận thức, tự giáo dục bản thân. Nhưng ở mỗi người, năng lực ấy được bộc lộ ở những thời điểm khác nhau của cuộc đời. Có người, ngay từ khi còn trẻ đã có được nhận thức đúng về mình. Nghệ sĩ ưu tú Thành Lộc từ thuở bé đã đam mê đứng trên sân khấu, được diễn và cống hiến cho khán giả. Từ đam mê ấy, Thành Lộc làm việc nghiêm túc để nuôi dưỡng tài năng và rồi trở thành cây đại thụ của làng kịch nói như ngày hôm nay. Nhưng cũng có không ít người phải trải qua chặng đường đời dài lâu mới có được nhận thức như thế. Điều đó không có nghĩa là ta thất bại, ta chỉ dùng vài năm, thậm chí là vài chục năm cuộc đời mình để đổi lấy những kinh nghiệm, kiến thức để có sự lựa chọn sáng suốt nhất mà thôi. Thuở nhỏ, Thomas Edison từng rất chán nản khi thầy cô và bạn bè đều nói ông không có khả năng tiếp thu bài vở, tốt nhất là nên nghỉ học, nhưng chính thời gian tự học ở nhà ấy đã giúp Edison có cơ hội quan sát cuộc sống và nhận ra sáng chế khoa học là ước mơ lớn nhất đời mình. Bạn ơi, sớm hay muộn không quan trọng, điều quan trọng là ta dám đứng lên làm chủ cuộc đời mình.
Khi bạn bè tôi gặp khó khăn trong việc tìm kiếm chính mình, định hướng tương lai, họ thường tìm đến tôi để xin lời khuyên hay sự hướng dẫn. Nhưng đôi lúc, khi gặp trở ngại, khó khăn, tôi lại muốn dựa dẫm vào người khác, đỗ lỗi cho hoàn cảnh để bản thân mình cảm thấy nhẹ nhõm. Nhưng câu nói của Giêm A-len đã thức tỉnh tôi. Tương lai của bạn là do bạn quyết định, đừng sống như một bông hoa chờ người chăm sóc, cũng đừng sống như một cuộn phim chờ người biên đạo, hãy sống như một “người làm vườn”, một “đạo diễn” thật thụ.
Trở lại câu chuyện ban đầu.
Bạn sẽ sống cứng cáp như trứng?
Bạn sẽ sống mềm nhũn như khoai tây?
Hay bạn sẽ linh hoạt như hạt cà phê?
“Con người cũng như những vật liệu trên, chúng ta có cách phản ứng khác nhau trong cùng một hoàn cảnh. Con à, dù con sẽ là trứng, khoai tây hay cà phê, con sẽ phải chịu trách nhiệm cho mọi quyết định của mình”- Người cha nói với con gái.
HUỲNH NGUYỄN BẢO TRÂN
