Soạn bài: Lục Vân Tiên gặp nạn (Trích Truyện Lục Vân Tiên)

Bố cục:
- Phần 1 (8 câu đầu)Trịnh Hâm ra tay hãm hại Lục Vân Tiên

- Phần 2 (10 câu tiếp): Lục Vân Tiên được ông Ngư cứu giúp
- Phần 3 (còn lại) Cuộc trò chuyện giữa Lục Vân Tiên và ông Ngư
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 121 sgk ngữ văn 9 tập 1)
Chủ đề của tác phẩm: quan niệm về thiện và ác, niềm tin của tác giả cái thiện luôn thắng ác
Câu 2 (trang 121 sgk ngữ văn 9 tập 1)
Tâm địa độc ác của Trịnh Hâm:

- Đang tâm hãm hại người tội nghiệp trong cơn hoạn nạn, cậy nhờ sự giúp đỡ của Trịnh Hâm mà bị hắn lừa gạt
+ Lục Vân Tiên đã bị mù, tiền bạc hết
- Phản bội lại bạn bè, lời hứa của bản thân (đưa Lục Vân Tiên về quê nhà)
→ Hành động Trịnh Sâm, bất nhân bất nghĩa, gian ngoan, xảo quyệt vì lòng ganh ghét, đố kị với tài năng Lục Vân Tiên
Lòng ghen ghét ngấm sâu vào trở thành bản chất của Trịnh Hâm
- Đoạn thơ tự sự đặc sắc, tình tiết truyện hợp lí, diễn biến hành động phù hợp với sự toan tính rất thâm độc của Trịnh Hâm
Câu 3 (trang 121 sgk ngữ văn 9 tập 1)
Cải thiện được biểu hiện thông qua tấm lòng nhân ái, hào sảng của ông Ngư.
+ Sau khi cứu sống Vân Tiên, ông cưu mang chàng
+ Thương cho tình cảnh khốn khổ của Vân Tiên

+ Chia sẻ cuộc sống đói nghèo, nhưng đầm ấm tình người
+ Ông không hề tính toán đến ơn cứu mạng mà Vân Tiên chẳng thể báo đáp
- Cuộc sống lao động chân chất, đẹp đẽ của ông Ngư:
+ Cuộc sống của người dân chào bình thường trên sông nước được thi vị hóa, trở nên thơ mộng
+ Cuộc sống trong sạch, ngoài vòng danh lợi, ô trọc, cuộc sống tự do phóng khoáng giữa đất trời cao rộng
+ Thảnh thơi giữa sông nước, đầy ắp niềm vui con người tự do, làm chủ, ứng phó với mọi tình thế
+ Cuộc sống xa lạ với những toan tính nhỏ nhe, ích kỉ mưu danh, trục lợi, sẵn sàng chà đạp lên đạo đức nhân nghĩa
Nguyễn Đình Chiểu gửi gắm khát vọng vào niềm tin về cái thiện, vào con người động bình thường, qua việc làm nhân đức, nhân đạo cao cả Ngư ông
Câu 4 (trang 121 sgk ngữ văn 9 tập 1)
- Thơ giàu cảm xúc khoáng đạt, ngôn ngữ bình dị, dân dã
- Đoạn cuối có nhiều hình ảnh thơ đẹp, gợi cảm
- Hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp, rộng lớn: đồi, vịnh, chích, đầm, trời đất, gió trăng…
- Con người hòa với cuộc sống tự nhiên, với niềm vui sống
Luyện tập
Trong truyện Lục Vân Tiên, các nhân vật xếp cùng loại với ông Ngư: giao long, Du thần, ông Tiều, Hớn Minh
+ Là nhân vật tài năng, có nhân cách cao cả, tốt bụng, sẵn sàng cưu mang, giúp đỡ người khác trong cơn hoạn nạn
+ Gửi gắm tư tưởng nhân đạo, niềm tin, công lý, chính nghĩa, tin vào tấm lòng nhân ái của con người trong cuộc sống
Nguồn TH

 

[Sơn Ca]

Bố cục:
- 8 câu đầu : Tội ác của Trịnh Hâm.
- Các câu còn lại : Việc làm nhân đức và nhân cách cao cả của ông ngư.

Đọc hiểu văn bản
Câu 1 (trang 121 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):
Chủ đề đoạn trích : qua sự đối lập thiện và ác, tác giả đề cao cái thiện, phê phán cái ác, thể hiện niềm tin vào những điều tốt đẹp.
Câu 2 (trang 121 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):
- Tâm địa độc ác của Trịnh Hâm qua hành động hãm hại bạn : Đang tâm hãm hại một con người tội nghiệp, đang cơn hoạn nạn, tin tưởng mình. Phản bội bạn bè, phản bội lời hứa của chính mình. Chỉ vì ganh ghét, đố kị mà thực hiện tội ác có chủ đích : Chọn lúc đêm khuya vắng lặng để đẩy Vân Tiên xuống sông, xong còn giả tiếng kêu trời, ra bộ không liên quan.
- Nghệ thuật của đoạn thơ : rất ngắn gọn (6 câu) nhưng rất mạch lạc, kết cấu hoàn chỉnh. Đoạn thơ ngắn cũng diễn tả tính chất nhanh gọn của hành động.

Câu 3 (trang 121 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):
Đối lập cái ác với cái thiện :
Đối lập với sự nhỏ nhen, ích kỉ, độc ác của Trịnh Hâm là tấm lòng bao dung nhân ái, hào hiệp của ông Ngư :
- Ông Ngư và gia đình cứu vớt Vân Tiên rất khẩn trương, sốt sắng, cả nhà đều một tay cứu người bị nạn.
- Lời nói của ông Ngư với chàng : gia đình ông ăn những thức ăn đạm bạc qua bữa, gia cảnh khó khăn, vậy mà vẫn cưu mang một người lạ.
- Cuộc sống lao động của ông Ngư : xa lánh chốn danh lợi tầm thường, sống hòa nhập với thiên nhiên.
→ Tác giả ngợi ca người lao động khổ cực nhưng giàu tình nghĩa, đặt niềm tin vào cái thiện.
Câu 4 (trang 121 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

Đoạn thơ giàu cảm xúc khoáng đạt, ngôn ngữ bình dị, dân dã. Đoạn cuối nhiều hình ảnh thơ đẹp, gợi cảm, con người với thiên nhiên hòa nhập.
Luyện tập
(trang 121 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1): Trong Truyện Lục Vân Tiên còn có ...
Trong Truyện Lục Vân Tiên còn có những nhân vật có thể xếp vào cùng một loại với ông Ngư trong đoạn trích này là ông Tiều, ông Quán, bà lão dệt vải trong rừng. Họ có điểm chung là những người lao động bình dị, chất phác, giàu tình thương. Tác giả muốn ngợi ca phẩm chất cao đẹp của những người lao động.
Nguồn TH

 

[Sơn Ca]

Cảm ơn b