Soạn bài: Luyện tập tóm tắt tác phẩm tự sự

I. Sự cần thiết của việc tóm tắt văn bản tự sự
Tóm tắt văn bản tự sự là thao tác cần thiết để giúp người đọc và người nghe nắm được nội dung chính của một câu chuyện

II. Thực hành tóm tắt văn bản tự sự
- Còn thiếu một số sự việc quan trọng là nút mở câu chuyện:
+ Thấy bé Đản trở cái bóng của mình, bảo đó là cha Đản lại đến, Trương Sinh hiểu ra vợ bị oan
Tóm tắt truyện người con gái Nam Xương
Vũ Nương hiền lành, nết na lấy Trương Sinh tính tình nóng nảy, đa nghi. Sau khi Trương Sinh đi lính trở về, nghe lời con nhỏ chưa hiểu sự tình đã mắng đuổi Vũ Nương ra khỏi nhà. Vũ Nương không giải thích được bèn nhảy xuống sông Hoàng Giang tự minh oan, sau đó được thần Linh Phi cứu và cho ở dưới thủy cung. Một ngày nọ, Vũ Nương gặp lại người hàng xóm là Phan Lang, nàng nhờ Phan Lang nói với Trương Sinh lập đàn giải oan bên bến Hoàng Giang. Nàng trở về giữa dòng, nói đôi lời rồi dần dần biến mất.

II. Luyện tập
Bài 1 (trang 59 sgk ngữ văn 9 tập 1)
* Tóm tắt truyện Lão Hạc
Lão Hạc là ông lão nông dân hiền lành, chất phác, do không có tiền cho con trai cưới nên cậu con trai bỏ đi đồn điền cao su. Lão ở nhà sống với cùng một con chó tên Cậu Vàng, người bạn trung thành với lão. Vì lão ốm yếu, già cả nên không ai thuê lão, lão không kiếm được cái ăn. Lão bán con Vàng và nhờ ông giáo cất tiền cho con trai lão, lão tự dành tiền để lo ma chay cho mình không làm phiền đến hàng xóm láng giềng. Lão không nhận sự giúp đỡ của bất kì ai, Lão chọn cái chết dữ dội đau đớn bằng bả chó để kết thúc sự sống khổ cực của mình.
* Tóm tắt Hoàng Lê nhất thống chí
Ngay sau khi nghe tin giặc Thanh vào xâm lược, Nguyễn Huệ lên ngôi vua, lấy hiệu là Quang Trung, sau đó đích thân đốc xuất đại binh ra Thăng Long dẹp giặc, trên đường ra Bắc tiến hành tuyển quân. Tới 30 tháng chạp, vua cho tiệc khao quân, hẹn mùng 7 vào thành Thăng Long mở tiệc ăn mừng. Bằng tài chỉ huy thao lược của Quang Trung, đạo quân Tây Sơn giành thắng lợi. Tôn Sĩ Nghị và quân Thanh sợ sệt tìm đường tháo chạy. Vua tôi Lê Chiêu Thống, cùng bọn quan lại bán nước cũng bỏ chạy theo.
Bài 2 (trang 59 sgk ngữ văn tập 9 tập 1)
Kể tóm tắt một câu chuyện em được nghe, được chứng kiến:
- Câu chuyện về việc người tốt, việc tốt
- Câu chuyện cảm động
- Câu chuyện về tình thầy trò, bạn bè…
Chú ý: kể ngắn gọn, rõ ràng
Nguồn TH

 

[Sơn Ca]

I, Sự cần thiết của việc tóm tắt văn bản tự sự
1, Đọc tình huống

2,
a, Trong thực tế không phải lúc nào chúng ta cũng có điều kiện xem hết một bộ phim, đọc hết những cuốn sách, vì vậy việc tóm tắt văn bản là một nhu cầu tất yếu trong cuộc sống
b, - Chú bộ đội kể lại một trận đánh
- Học sinh tóm tắt tình hình học tập của lớp cho giáo viên
- Công tố viên tóm tắt hồ sơ vụ án
- Tóm tắt những câu chuyện mình gặp được trên đường cho người khác nghe
II, Thực hành tóm tắt một văn bản tự sự
1, a, các sự việc chính chưa được nêu đầy đủ. Sự việc Trương Sinh ngồi bên đèn dầu và đứa trẻ nói cái bóng kia chính là cha nó. Trương Sinh mới nhận ra rằng Vũ Nương bị oan. Đây là sự việc mở nút của câu chuyện, giải oan cho Vũ Nương

b, Các sự việc từ 1 đến 6 đã hợp lí. Cần thêm sự việc thứ 7 là Trương Sinh nhận ra mình đã nghi oan cho vợ. Sự việc thứ 8 là Trương Sinh lập đàn giải oan.
2, Vũ Thị Thiết là người con gái xinh đẹp nết na, tư dung tốt đẹp. Nàng lấy Trương Sinh làm chồng. Hạnh phúc không bao lâu thì chàng bị bắt đi linh. Chồng vừa đi đầy tuần thì nàng sinh con. Bà mẹ vì nhớ con mà dần sinh ốm rồi chết. Vũ Nương chăm sóc và lo việc ma chay như đối với cha mẹ đẻ. Năm sau Trương Sinh trở về, nghi ngờ đức hạnh của vợ vì câu nói ngây thơ của đứa con. Vũ Nương gieo mình xuống sông để tỏ lòng. Vũ Nương được Linh Phi cứu giúp cho ở lại cung điện dưới nước. Một hôm, chàng ngồi bên đèn dầu, đứa con chỉ vào cái bóng trên tường nhận làm cha. Trương Sinh mới nhận ra mình đã nghi oan cho vợ.
Phan Lang là người cùng làng do một lần cứu giúp Linh Phi được Linh Phi báo ân. Phan Lang gặp Vũ Nương dưới cung điện. Vũ Nương nói rõ sự tình cho Phan Lang nghe. Phan Lang về kể lại sự tình cho Trương Sinh biết. Trương Sinh lập đàn giải oan cho Vũ Nương. Vũ Nương được giải oan nhưng không trở về nhân gian.
3, Xưa có chàng Trương Sinh, vừa cưới nàng Vũ Nương xong đã phải đi lính. Giặc tan, Trương Sinh trở về hồ đồ nghe lời con trẻ, nghi oan cho Vũ Nương khiến nàng phải tự tử. Khi Trương Sinh hiểu ra thì sự đã muộn. Chàng lập đàn giải oan cho Vũ Nương.

Luyện tập
Câu 1 (trang 59 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
- Tóm tắt văn bản Lão Hạc
Lão Hạc là một người nông dân nghèo, sống cô độc, chỉ có con chó Vàng làm bạn. Con trai lão vì nghèo không lấy được vợ, đã phẫn chí bỏ làng đi làm ăn xa. Lão Hạc ở nhà chờ con về, làm ăn thuê để kiếm sống. Sau một trận ốm dai dẳng, lão không còn sức đi làm thuê nữa. Không còn đường sinh sống, lão Hạc lặng lẽ đi đến một quyết định quan trọng. Lão bán con chó Vàng mà lão rất mực yêu thương, mang hết số tiền dành dụm được và cả mảnh vườn gửi cho ông Giáo trông coi hộ. Lão chịu đói, chỉ ăn khoai và sau đó "lão chế tạo được món gì, ăn món nấy". Ông Giáo ngấm ngầm giúp đỡ nhưng lão tìm cách từ chối. Một hôm lão xin Binh Tư ít bả chó, nói để đánh bả chó làm thịt và rủ Binh Tư uống rượu. Ông Giáo rất buồn khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy. Lão Hạc bỗng nhiên chết - một cái chết thật dữ dội. Cả làng không ai hiểu vì sao lão chết, chỉ có Binh Tư và ông Giáo hiểu lão ăn bả chó để tự tử.
- Tóm tắt văn bản Chuyện cũ trong phủ Chúa Trịnh
Khoảng năm Giáp Ngọ,trong nước có chúa Trịnh Sâm thích chơi đèn đuốc,thường ngự ở các ly cung.Xây dựng đình đài liên miên.Nhân việc đó, nội quan đều mặc quần áo đàn bà, cải trang để bán một số đồ vật kiếm tiền. Có lúc cho bọn nhạc công ngồi trên gác chuông chùa Trấn Quốc và chơi vài bài.Mỗi khi tìm thấy những loài trân cầm dị thú,Chúa đều thu hết. Bọn quan lại thấy thế bèn mượn gió bẻ măng, hù doạ nhân dân. Hễ thấy nhà giàu nào có cây cảnh hay đồ vật đẹp nào đều quy cho vào tội phụng thủ, người ta phải van xin chí chết mới được tha. Nhà tác giả cũng có trồng một cây lê và hai cây lựu nở hoa rất đẹp nhưng cũng phải chặt đi cũng vì cớ ấy
Câu 2 (trang 59 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): HS trình bày trước lớp
Các bài soạn văn lớp 9 tập 1 siêu ngắn khác:
Nguồn TH