Lê Hữu Trác hiệu là Hải Thượng Lãn Ông sinh ngày 12/11 năm Canh Tý (tức ngày 11/12/1720), tại thôn Văn Xá, làng Liêu Xá, huyện Đường Hào, phủ Thượng Hồng, tỉnh Hải Dương, nay là xã Hoàng Hữu Nam huyện Yên Mỹ, tỉnh Hải Dương.Lê Hữu Trác vốn có tên cúng cơm là Huân (薰), biểu tự Cận Như (瑾如), bút hiệu Quế Hiên (桂軒), Thảo Am (草庵), Lãn Ông (懶翁), biệt hiệu cậu Chiêu Bảy (舅招
Dòng tộc ông vốn có truyền thống khoa bảng; ông nội, bác, chú, anh và em họ đều đỗ Tiến sĩ và làm quan to. Thân sinh của ông từng đỗ Đệ tam giáp Tiến sĩ, làm Thị lang Bộ Công triều , gia phong chức Ngự sử, tước Bá, khi mất được truy tặng hàm Thượng thư (năm Kỷ Mùi 1739). Khi ấy, Lê Hữu Trác mới 20 tuổi, ông phải rời kinh thành về quê nhà, vừa trông nom gia đình vừa chăm chỉ đèn sách, mong nối nghiệp gia đình, lấy đường khoa cử để tiến thân. Nhưng xã hội bấy giờ rối ren, các phong trào nông dân nổi dậy khắp nơi. Chỉ một năm sau (1740), ông bắt đầu nghiên cứu thêm binh thư và võ nghệ, "nghiên cứu trong vài năm cũng biết được đại khái, mới đeo gươm tòng quân để thí nghiệm sức học của mình" (Tựa "Tâm lĩnh"). Chẳng bao lâu sau, ông nhận ra xã hội thối nát, chiến tranh chỉ tàn phá và mang bao đau thương, làm ông chán nản muốn ra khỏi quân đội, nên đã nhiều lần từ chối sự đề bạt. Đến năm 1746, nhân khi người anh ở Hương Sơn mất, ông liền viện cớ về nuôi mẹ già, cháu nhỏ thay anh, để xin ra khỏi quân đội, thực sự "bẻ tên cởi giáp" theo đuổi chí hướng mới.
Tuy nhiên ông sống nhiều (từ năm 26 tuổi đến lúc mất) ở quê mẹ xứ Bầu Thượng, xã Tĩnh Diệm, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh, nay là xã Sơn Quang, huyện Hương Sơn và cũng qua đời tại đây vào ngày rằm tháng Giêng năm Tân Hợi (1791), thọ 71 tuổi.
Xuất thân trong một gia đình khoa bảng, danh giá với nhiều người đỗ đạt, Lê Hữu Trác nổi tiếng thông minh, học rộng, thơ hay. Suốt cả cuộc đời làm thuốc, ông đã có công sưu tầm, phát triển và bổ sung 305 vị thuốc Nam, thu thập tổng hợp 2.854 phương thuốc hay của các bậc tiền bối lưu truyền trong dân gian.
Sau hơn 40 năm miệt mài nghiên cứu và tận tụy chữa bệnh cứu người, Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông đã để lại cho nền y học Việt Nam một di sản quý giá, đặc biệt là bộ sách “Hải Thượng y tông tâm lĩnh” gồm 22 tập, 66 quyển.
Những trước tác mà đại danh y để lại chính là bộ giáo khoa kinh điển mẫu mực, góp phần đào tạo, bồi dưỡng về y đức, y đạo, y thuật cho các thầy thuốc đời sau.
Ông trở thành một bậc thiên tài kiệt xuất của nền y học cổ truyền Việt Nam và một nhà văn hóa lớn.
Ngay sau khi Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông qua đời, để ghi nhớ công ơn của ông, nhân dân huyện Hương Sơn đã tổ chức các hoạt động tế lễ như dâng hương tại mộ, lễ cúng tại nhà thờ, cầu siêu tại chùa Tượng Sơn. Từ đó, cứ mỗi dịp rằm tháng Giêng, nhân dân khắp nơi lại về Hương Sơn thắp hương tưởng nhớ Đại danh y.
Lễ hội Hải Thượng còn được gọi là Lễ hội cầu sức khỏe. Đặc biệt, từ sau khi quần thể Khu di tích Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia vào năm 1985, lễ hội này ngày càng được phát triển cả về quy mô, nội dung và hình thức.
Lễ hội truyền thống Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác gồm hai phần: phần lễ và phần hội. Lễ chính được diễn ra trong hai ngày 13 và 14 tháng Giêng Âm lịch: Lễ dâng hương và tưởng niệm, Lễ cầu sức khỏe, quốc thái dân an, đốt và thả đèn hoa đăng.
Phần hội bao gồm các hoạt động trình diễn nghệ thuật truyền thống như dân ca, hò, vè, ví giặm và các trò chơi dân gian đã thu hút đông đảo quần chúng nhân dân tham gia.
Nguồn: Sưu tầm
Dòng tộc ông vốn có truyền thống khoa bảng; ông nội, bác, chú, anh và em họ đều đỗ Tiến sĩ và làm quan to. Thân sinh của ông từng đỗ Đệ tam giáp Tiến sĩ, làm Thị lang Bộ Công triều , gia phong chức Ngự sử, tước Bá, khi mất được truy tặng hàm Thượng thư (năm Kỷ Mùi 1739). Khi ấy, Lê Hữu Trác mới 20 tuổi, ông phải rời kinh thành về quê nhà, vừa trông nom gia đình vừa chăm chỉ đèn sách, mong nối nghiệp gia đình, lấy đường khoa cử để tiến thân. Nhưng xã hội bấy giờ rối ren, các phong trào nông dân nổi dậy khắp nơi. Chỉ một năm sau (1740), ông bắt đầu nghiên cứu thêm binh thư và võ nghệ, "nghiên cứu trong vài năm cũng biết được đại khái, mới đeo gươm tòng quân để thí nghiệm sức học của mình" (Tựa "Tâm lĩnh"). Chẳng bao lâu sau, ông nhận ra xã hội thối nát, chiến tranh chỉ tàn phá và mang bao đau thương, làm ông chán nản muốn ra khỏi quân đội, nên đã nhiều lần từ chối sự đề bạt. Đến năm 1746, nhân khi người anh ở Hương Sơn mất, ông liền viện cớ về nuôi mẹ già, cháu nhỏ thay anh, để xin ra khỏi quân đội, thực sự "bẻ tên cởi giáp" theo đuổi chí hướng mới.
Tuy nhiên ông sống nhiều (từ năm 26 tuổi đến lúc mất) ở quê mẹ xứ Bầu Thượng, xã Tĩnh Diệm, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh, nay là xã Sơn Quang, huyện Hương Sơn và cũng qua đời tại đây vào ngày rằm tháng Giêng năm Tân Hợi (1791), thọ 71 tuổi.
Xuất thân trong một gia đình khoa bảng, danh giá với nhiều người đỗ đạt, Lê Hữu Trác nổi tiếng thông minh, học rộng, thơ hay. Suốt cả cuộc đời làm thuốc, ông đã có công sưu tầm, phát triển và bổ sung 305 vị thuốc Nam, thu thập tổng hợp 2.854 phương thuốc hay của các bậc tiền bối lưu truyền trong dân gian.
Sau hơn 40 năm miệt mài nghiên cứu và tận tụy chữa bệnh cứu người, Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông đã để lại cho nền y học Việt Nam một di sản quý giá, đặc biệt là bộ sách “Hải Thượng y tông tâm lĩnh” gồm 22 tập, 66 quyển.
Những trước tác mà đại danh y để lại chính là bộ giáo khoa kinh điển mẫu mực, góp phần đào tạo, bồi dưỡng về y đức, y đạo, y thuật cho các thầy thuốc đời sau.
Ông trở thành một bậc thiên tài kiệt xuất của nền y học cổ truyền Việt Nam và một nhà văn hóa lớn.
Ngay sau khi Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông qua đời, để ghi nhớ công ơn của ông, nhân dân huyện Hương Sơn đã tổ chức các hoạt động tế lễ như dâng hương tại mộ, lễ cúng tại nhà thờ, cầu siêu tại chùa Tượng Sơn. Từ đó, cứ mỗi dịp rằm tháng Giêng, nhân dân khắp nơi lại về Hương Sơn thắp hương tưởng nhớ Đại danh y.
Lễ hội Hải Thượng còn được gọi là Lễ hội cầu sức khỏe. Đặc biệt, từ sau khi quần thể Khu di tích Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia vào năm 1985, lễ hội này ngày càng được phát triển cả về quy mô, nội dung và hình thức.
Lễ hội truyền thống Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác gồm hai phần: phần lễ và phần hội. Lễ chính được diễn ra trong hai ngày 13 và 14 tháng Giêng Âm lịch: Lễ dâng hương và tưởng niệm, Lễ cầu sức khỏe, quốc thái dân an, đốt và thả đèn hoa đăng.
Phần hội bao gồm các hoạt động trình diễn nghệ thuật truyền thống như dân ca, hò, vè, ví giặm và các trò chơi dân gian đã thu hút đông đảo quần chúng nhân dân tham gia.
Nguồn: Sưu tầm
