"Với tư cách là văn nghệ sĩ, ta hãy vui lên vì ta đã bị dứt khỏi giấc ngủ mê và khỏi sự đui điếc, bị bắt buộc phải đứng trước sự thống khổ, những trại giam và máu" (Abert Camus). Nghệ sĩ là một chức danh phù phiếm, chuyên lấy nỗi đau đời để làm nỗi đau riêng mình. Những nỗi đau vốn dĩ chẳng phải do anh ta tạo nên, nhưng sâu bên trong mỗi người nghệ sĩ chân chính đều luôn ẩn hiện một nỗi bất lực trước thế sự mà bản thân không thể thay đổi. Viết, viết đến tận cùng là cách duy nhất họ có thể làm để tố cáo thế giới, phản bác những thế lực chà đạp lên quyền được sống, được làm người.
Hiện thực cuộc sống do vậy mà trở thành đề tài chính được các văn nghệ sĩ khai thác. Mỗi nhà văn đều có một khuynh hướng sáng tạo khác nhau, nhưng đối tượng mà họ lựa chọn khai thác luôn là con người và cuộc đời. Khi văn chương không còn lên tiếng cho những nỗi thống khổ tức là lúc mọi cảm xúc của con người đều ngưng mạch, im bặt đi. Mọi trang văn vĩ đại đều ra đời từ một mảnh đất hiện thực riêng, tạo cảm hứng cho người nghệ sĩ sáng tác. Văn học có thể phản ánh cái đẹp nghiêng về những giá trị nhân văn để tôn vinh cái đẹp ở đời, nhưng cũng có thể viết về cái ác để khuấy lên khao khát được hòa mình trong cái đẹp.
Văn chương phản ánh hiện thực nhưng chính hiện thực lại là khởi nguyên cho văn chương khởi nguồn. Nếu không vì cái xã hội Thực dân nửa phong kiến trong gọng kìm của những tên địa chủ như Bá Kiến, làm sao có được một Chí Phèo đớn đau và ám ảnh như thế? Chính cái xã hội "quần ngư tranh thực" đã giẫm đạp lên nhân tính, lên cả tình người, khiến "Bà lão lòa" của Vũ Trọng Phụng để lại dư âm đến ngày hôm nay. Viết về thế giới là cách để thay đổi thế giới, tái thiết lập một thế giới giàu tình người hơn. Nhà văn không tác động đến con người bằng hành động mà qua sự nhận thức tinh thần. Văn chương phải đủ sức "sửa sang việc đời", dám nói lên việc đời mà không lo sợ trước đồng tiền hay thần quyền thì mới đủ sức có mặt ở đời.
Hiện thực cuộc sống do vậy mà trở thành đề tài chính được các văn nghệ sĩ khai thác. Mỗi nhà văn đều có một khuynh hướng sáng tạo khác nhau, nhưng đối tượng mà họ lựa chọn khai thác luôn là con người và cuộc đời. Khi văn chương không còn lên tiếng cho những nỗi thống khổ tức là lúc mọi cảm xúc của con người đều ngưng mạch, im bặt đi. Mọi trang văn vĩ đại đều ra đời từ một mảnh đất hiện thực riêng, tạo cảm hứng cho người nghệ sĩ sáng tác. Văn học có thể phản ánh cái đẹp nghiêng về những giá trị nhân văn để tôn vinh cái đẹp ở đời, nhưng cũng có thể viết về cái ác để khuấy lên khao khát được hòa mình trong cái đẹp.
Văn chương phản ánh hiện thực nhưng chính hiện thực lại là khởi nguyên cho văn chương khởi nguồn. Nếu không vì cái xã hội Thực dân nửa phong kiến trong gọng kìm của những tên địa chủ như Bá Kiến, làm sao có được một Chí Phèo đớn đau và ám ảnh như thế? Chính cái xã hội "quần ngư tranh thực" đã giẫm đạp lên nhân tính, lên cả tình người, khiến "Bà lão lòa" của Vũ Trọng Phụng để lại dư âm đến ngày hôm nay. Viết về thế giới là cách để thay đổi thế giới, tái thiết lập một thế giới giàu tình người hơn. Nhà văn không tác động đến con người bằng hành động mà qua sự nhận thức tinh thần. Văn chương phải đủ sức "sửa sang việc đời", dám nói lên việc đời mà không lo sợ trước đồng tiền hay thần quyền thì mới đủ sức có mặt ở đời.
