“Bài thơ về tiểu đội xe không kính” khắc họa được nét độc đáo của hình tượng những chiếc xe không kính và hình ảnh những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn, gắn bó với những cung đường và những chiến sĩ lái xe quân sự. Bài thơ chủ yếu kết hợp thể thơ bảy chữ và tám chữ, có chất liệu hiện thực sinh động của cuộc sống ở chiến trường, sáng tạo được những hình ảnh độc đáo, ngôn ngữ và giọng điệu giàu tính khẩu ngữ, tự nhiên, khỏe khoắn.
1. Lời tác giả Phạm Tiến Duật
Hình ảnh cuối cùng tỏa lên cả bài thơ, làm bài thơ lung linh một ý nghĩa, một tình yêu. Phải, chỉ cần có “một trái tim”, một trái tim yêu nước, một lòng khát khao giải phóng miền Nam thì tất cả những cái thiếu kia đâu có hề gì. Vậy đó, khí phách ngang tàng mà vẫn tha thiết yêu thương.
Đó là anh lính lái xe của tôi.
Bài thơ là một trong những hình mẫu tiêu biểu cho thơ ca của tôi. Ngắn, khoảng chứng ba mươi dòng: ngôn ngữ mộc mạc; những hình ảnh khỏe, chân thực, như đời sống chân phương ùa vào thơ, sinh động mà không kém phần lôi cuốn. Tôi thích bài thơ, thích cái vẻ ngang tàng, khí phách, thích cái chất kiêu hùng trong vẻ giản dị nhất của nhân vật. Tứ “không có kính” là cách để làm bật lên tình yêu lớn của người lính lái xe đối với Tổ quốc, với miền Nam.
2. Khổ thơ cuối cùng, vẫn một giọng thơ mộc mạc, gần với lời nói thường, như văn xuôi. Vậy mà nhạc điệu, hình ảnh, ngôn ngữ rất đẹp, rất thơ; cảm hứng và suy tưởng vừa bay bổng, vừa sâu sắc để hoàn thiện bức chân dung tuyệt vời của những chiến sĩ vận tải Trường Sơn những năm đánh Mĩ. Bốn dòng thơ dựng lại hai hình ảnh đối lập đầy kịch tính, rất bất ngờ, thú vị.
3. Cả bài thơ là lời nói, cảm xúc của người chiến sĩ lái xe trên con đường xe chạy liên tục. Thử thách ngày càng tăng nhưng tốc độ và hướng đi không thay đổi. Vẫn là khẳng định tinh thần bất khuất quyết thắng của quân đội ta, nhưng Phạm Tiến Duật đã đem lại nhiều hình ảnh mới và giọng điệu mới: trẻ trung, tinh nghịch, ngang tàng mà kiên định. Bài thơ đâu chỉ nói về tiểu đội xe không kính, nó phản ánh cả khí thế quyết tâm giải phóng miền Nam của toàn quân và toàn dân ta, khẳng định con người mạnh hơn sắt thép.
4. Bài thơ “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” có cái mãnh liệt thần kì ấy, nó vừa mang tính chiến đấu nóng bỏng, tính thời sự tức thời vừa mang tầm vóc lịch sử! Tất nhiên một bài thơ như thế phải là tiếng nói của cuộc sống thực hào hùng. Đó là tiếng nói chân thành, độc đáo của người trong cuộc. Nó như một tuyên ngôn về lẽ sống của một thế hệ người Việt Nam.
Nhận định hay Bài thơ về tiểu đội xe không kính
1. Lời tác giả Phạm Tiến Duật
Hình ảnh cuối cùng tỏa lên cả bài thơ, làm bài thơ lung linh một ý nghĩa, một tình yêu. Phải, chỉ cần có “một trái tim”, một trái tim yêu nước, một lòng khát khao giải phóng miền Nam thì tất cả những cái thiếu kia đâu có hề gì. Vậy đó, khí phách ngang tàng mà vẫn tha thiết yêu thương.
Đó là anh lính lái xe của tôi.
Bài thơ là một trong những hình mẫu tiêu biểu cho thơ ca của tôi. Ngắn, khoảng chứng ba mươi dòng: ngôn ngữ mộc mạc; những hình ảnh khỏe, chân thực, như đời sống chân phương ùa vào thơ, sinh động mà không kém phần lôi cuốn. Tôi thích bài thơ, thích cái vẻ ngang tàng, khí phách, thích cái chất kiêu hùng trong vẻ giản dị nhất của nhân vật. Tứ “không có kính” là cách để làm bật lên tình yêu lớn của người lính lái xe đối với Tổ quốc, với miền Nam.
(Nguyễn Quang Thiều (Chủ biên), Tác giả nói về tác phẩm, NXB Trẻ, 2000)
2. Khổ thơ cuối cùng, vẫn một giọng thơ mộc mạc, gần với lời nói thường, như văn xuôi. Vậy mà nhạc điệu, hình ảnh, ngôn ngữ rất đẹp, rất thơ; cảm hứng và suy tưởng vừa bay bổng, vừa sâu sắc để hoàn thiện bức chân dung tuyệt vời của những chiến sĩ vận tải Trường Sơn những năm đánh Mĩ. Bốn dòng thơ dựng lại hai hình ảnh đối lập đầy kịch tính, rất bất ngờ, thú vị.
(Vũ Dương Quý)
3. Cả bài thơ là lời nói, cảm xúc của người chiến sĩ lái xe trên con đường xe chạy liên tục. Thử thách ngày càng tăng nhưng tốc độ và hướng đi không thay đổi. Vẫn là khẳng định tinh thần bất khuất quyết thắng của quân đội ta, nhưng Phạm Tiến Duật đã đem lại nhiều hình ảnh mới và giọng điệu mới: trẻ trung, tinh nghịch, ngang tàng mà kiên định. Bài thơ đâu chỉ nói về tiểu đội xe không kính, nó phản ánh cả khí thế quyết tâm giải phóng miền Nam của toàn quân và toàn dân ta, khẳng định con người mạnh hơn sắt thép.
(Trần Đình Sử)
4. Bài thơ “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” có cái mãnh liệt thần kì ấy, nó vừa mang tính chiến đấu nóng bỏng, tính thời sự tức thời vừa mang tầm vóc lịch sử! Tất nhiên một bài thơ như thế phải là tiếng nói của cuộc sống thực hào hùng. Đó là tiếng nói chân thành, độc đáo của người trong cuộc. Nó như một tuyên ngôn về lẽ sống của một thế hệ người Việt Nam.
(Võ Minh)
