Nguyễn Tuân là một con người rất mực tài hoa, là bậc thầy về truyện ngắn. Trong đó, tác phẩm "Chữ người từ tù" đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người đọc bởi tình huống cho chữ éo le giữa hai con người đối lập nhau. Để hiểu hơn về tác phẩm này, mời các bạn cùng tham khảo bài viết dưới đây nhé!
Chữ người tử tù
I. Nội dung chính
Truyện "Chữ người tử tù" xoay quanh tình huống cho chữ éo le giữa hai con người đối lập nhau. Từ đó, tác giả mang đến một thông điệp nhân văn sâu sắc về cái đẹp.
II. Trước khi đọc
Dựa vào nhan đề Chữ người tử tù, bạn thử suy đoán xem tác phẩm viết về câu chuyện gì?
Phương pháp giải:
Dựa vào những từ ngữ được sử dụng trong nhan đề để liên hệ và suy nghĩ
Lời giải chi tiết:
Truyện có thể viết về những dòng chữ của người tù mắc trọng tội. Những dòng chữ này có thể được người tử tù viết trong một hoàn cảnh đặc biệt nào đó.
III. Trong khi đọc
Câu 1 (trang 21, SGK Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Tóm tắt nội dung cuộc trò chuyện giữa nhân vật quản ngục và thầy thơ lại.
Phương pháp giải:
Xem lại nội dung đoạn 1 và tóm tắt nội dung cuộc trò chuyện
Lời giải chi tiết:
Cuộc trò chuyện của quản ngục và thơ lại xoay quanh nội dung trại giam sắp nhận được sáu tên tù án chém, trong đó người đứng đầu là Huấn Cao.
Trong cuộc trò chuyện, quản ngục cảm phục Huấn Cao bởi tài hoa và khí phách anh hùng. Ông tỏ ý muốn biệt nhỡn Huấn Cao trong những ngày tháng cuối đời của người tử tù trong nhà lao tăm tối này.
Câu 2 (trang 22, SGK Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Chú ý các chi tiết cho biết ngoại hình, suy nghĩ, lời nói, sở thích, môi trường sống của quản ngục và những câu văn khái quát được tính cách của nhân vật này.
Phương pháp giải:
Xem lại nội dung đoạn 1 và tìm những chi tiết miêu tả nhân vật quản ngục.
Lời giải chi tiết:
Những chi tiết miêu tả nhân vật quản ngục:
- Ngoại hình: Đầu đã điểm hoa râm, râu đã ngả màu. Những đường nhăn nheo của một bộ mặt tư lự, bây giờ đã biến mất hẳn. Ở đấy, giờ chỉ còn là mặt nước ao xuân, bằng lặng, kín đáo và êm nhẹ.
- Tính cách: có tâm điền tốt và thẳng thắn, biết quý trọng người tài.
- Sở thích: Sưu tầm chữ để treo trong nhà
→ Yêu cái đẹp.
- Môi trường sống: sống trong môi trường ngục tù, nơi đầy rẫy những cái xấu, cái ác. Quản ngục được xem là “một thanh âm trong trẻo chen vào giữa một bản đàn mà nhạc luật đã hỗn loạn xô bồ”.
Câu 3 (trang 23, SGK Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Theo bạn, viên quản ngục sẽ đối xử với nhân vật Huấn Cao như thế nào? Chi tiết nào ở phần 1 có thể khiến bạn suy đoán như vậy?
Phương pháp giải:
Xem lại nội dung đoạn 1
Lời giải chi tiết:
Học sinh đưa ra quan điểm riêng của mình.
Gợi ý:
- Quản ngục là người đứng đầu nhà giam, Huấn Cao là một tử từ lại có tài bẻ khóa, vượt ngục, là tội phạm của triều đình. Xét theo lẽ thường, quản ngục sẽ phải cho người trông coi Huấn Cao cẩn thận, nghiêm ngặt, đối xử theo đúng tội của một tên tử tù.
- Tuy nhiên, thái độ của viên quản ngục này lại có sự khác biệt. Khi biết tin nhà lao sắp nhận được tử tù Huấn Cao, quản ngục không những không lo sợ mà còn tỏ ý ngưỡng mộ tài viết chữ của Huấn Cao: “Huấn Cao! Hay là người mà tỉnh Sơn ta vẫn khen cái tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp đó không?”. Ông còn sai thầy thơ lại cho người quét dọn lại buồng giam.
→ Thái độ biệt đãi đối với Huấn Cao.
Câu 4 (trang 23, SGK Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Hình dung hoàn cảnh của cuộc gặp gỡ giữa quản ngục và Huấn Cao.
Phương pháp giải:
Dựa vào hiểu biết của em về chốn lao tù và hoàn cảnh của các nhân vật trong truyện để đưa ra suy đoán về địa điểm mà họ sẽ gặp nhau
Lời giải chi tiết:
Gợi ý:
Quản ngục là người đứng đầu nhà lao, Huấn Cao đang là một tử tù. Cuộc gặp gỡ của hai người sẽ diễn ra trong chốn ngục tù tăm tối. Nó là cuộc gặp gỡ đặc biệt, éo le. Cuộc gặp gỡ giữa quản ngục – người yêu cái đẹp với một tử tù – người sáng tạo ra cái đẹp.
Câu 5 (trang 24, SGK Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Huấn Cao đã chấp nhận sự "biệt đãi" của viên quản ngục như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, đoạn từ khi Huấn Cao bị bắt vào nhà lao
Lời giải chi tiết:
Huấn Cao đã chấp nhận sự biệt đãi của viên quản ngục bằng cách “vẫn thản nhiên nhận rượu thịt, coi như đó là một việc vẫn làm trong cái hứng sinh bình lúc chưa bị giam cầm”
Câu 6 (trang 25, SGK Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Dự đoán xem Huấn Cao có bằng lòng cho chữ viên quản ngục không?
Phương pháp giải:
Em thử xâu chuỗi lại sự việc từ đầu văn bản và sự thay đổi thái độ của nhân vật Huấn Cao để dự đoán
Lời giải chi tiết:
Gợi ý:
Xét trên bình diện xã hội, quản ngục và Huấn Cao ở hai vị trí hoàn toàn đối lập nhau. Một người là đại diện cho triều đình, trật tự xã hội đương thời còn Huấn Cao là kẻ cầm đầu nổi loạn nay bị bắt giam. Xét trên bình diện này, chắn chắn Huấn Cao sẽ không bằng lòng cho chữ viên quản ngục. Bởi ông cho rằng, quản ngục cũng chỉ là một tên tham quan, độc ác như bao tên tham quan khác trong xã hội đương thời.
Câu 7 (trang 26, SGK Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Lưu ý các chi tiết được tác giả sử dụng để dựng cảnh cho chữ.
- Bối cảnh: thời gian, không gian.
- Lời nói, cử chỉ, hành động của người xin chữ và người cho chữ.
Phương pháp giải:
Xem lại cảnh cho chữ trong văn bản trang 26.
Lời giải chi tiết:
Cảnh cho chữ:
* Bối cảnh:
- Không gian: buồng giam tăm tối, chật hẹp, ẩm mốc, đầy những phân chuột, phân gián.
- Thời gian: vào ban đêm; khoảng thời gian cuối đời của người tử tù.
* Hành động
- Người nghệ sĩ tài hoa say mê tô từng nét chữ không phải là người được tự do mà là một kẻ tử tù đang trong cảnh cổ đeo gông, chân vướng xiềng và chỉ sớm tinh mơ ngày mai đã bị giải vào kinh chịu án tử hình.
- Thầy thơ lại: “run run bưng chậu mực”
- Quản ngục: “khúm núm cất những đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ”.
→ Trật tự, kỉ cương trong nhà tù bị đảo ngược hoàn toàn. Tù nhân trở thành ban phát cái đẹp, răn dạy quản ngục.; còn ngục quan thì khúm núm, vái lậy tù nhân.
Câu 8 (trang 26, SGK Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Nhân vật Huấn Cao khuyên quản ngục điều gì? Quản ngục có thái độ như thế nào trước lời khuyên đó?
Phương pháp giải:
Xem lại cảnh cho chữ trong văn bản trang 26.
Lời giải chi tiết:
* Lời khuyên của Huấn Cao dành cho quản ngục:
- “Ở đây lẫn lộn. Ta khuyên thầy Quản nên thay chốn ở đi. Chỗ này không phải là nơi để treo một bức lụa trắng với những nét chữ vuông vắn tươi tắn nó nói lên những cái hoài bão tung hoành của một đời con người”.
- Thầy Quản nên tìm về quê mà ở đã, thầy hãy thoát khỏi cái nghề này đi đã, rồi hãy nghĩ đến chuyện chơi chữ. Ở đây, khó giữ thiên lương cho lành vững và rồi cũng đến nhem nhuốc mất cái đời lương thiện đi”.
* Thái độ của quản ngục trước lời khuyên của Huấn Cao:
- Ngục quản cảm động, vái người tù một vái, chắp tay nói một câu mà dòng nước mắt rỉ vào kẽ miệng làm cho nghẹn ngào: Kẻ mê muội này xin bái lĩnh.
→ Tên tử tù lại đưa ra lời khuyên cho quản ngục – người có vị trí cao nhất trong nhà lao. Ở đây, vị thế của hai người đã có sự đảo ngược.
→ Sự chiến thắng của cái đẹp, cái thiện, tôn vinh nhân cách cao cả của con người.
Câu 9 (trang 26, SGK Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Nội dung câu chuyện được kể có giống với suy đoán của bạn lúc mới đọc nhan đề tác phẩm hay không?
Phương pháp giải:
Nhớ lại ấn tượng của bản thân với nhan đề và đối chiếu với nội dung văn bản
Lời giải chi tiết:
Học sinh tự đưa ra quan điểm
Trên đây là bài soạn "Chữ người tử tù". Hi vọng bài viết sẽ trở thành nguồn tài liệu tham khảo giúp ích cho các bạn trong quá trình học tập.
Chữ người tử tù
I. Nội dung chính
Truyện "Chữ người tử tù" xoay quanh tình huống cho chữ éo le giữa hai con người đối lập nhau. Từ đó, tác giả mang đến một thông điệp nhân văn sâu sắc về cái đẹp.
II. Trước khi đọc
Dựa vào nhan đề Chữ người tử tù, bạn thử suy đoán xem tác phẩm viết về câu chuyện gì?
Phương pháp giải:
Dựa vào những từ ngữ được sử dụng trong nhan đề để liên hệ và suy nghĩ
Lời giải chi tiết:
Truyện có thể viết về những dòng chữ của người tù mắc trọng tội. Những dòng chữ này có thể được người tử tù viết trong một hoàn cảnh đặc biệt nào đó.
III. Trong khi đọc
Câu 1 (trang 21, SGK Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Tóm tắt nội dung cuộc trò chuyện giữa nhân vật quản ngục và thầy thơ lại.
Phương pháp giải:
Xem lại nội dung đoạn 1 và tóm tắt nội dung cuộc trò chuyện
Lời giải chi tiết:
Cuộc trò chuyện của quản ngục và thơ lại xoay quanh nội dung trại giam sắp nhận được sáu tên tù án chém, trong đó người đứng đầu là Huấn Cao.
Trong cuộc trò chuyện, quản ngục cảm phục Huấn Cao bởi tài hoa và khí phách anh hùng. Ông tỏ ý muốn biệt nhỡn Huấn Cao trong những ngày tháng cuối đời của người tử tù trong nhà lao tăm tối này.
Câu 2 (trang 22, SGK Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Chú ý các chi tiết cho biết ngoại hình, suy nghĩ, lời nói, sở thích, môi trường sống của quản ngục và những câu văn khái quát được tính cách của nhân vật này.
Phương pháp giải:
Xem lại nội dung đoạn 1 và tìm những chi tiết miêu tả nhân vật quản ngục.
Lời giải chi tiết:
Những chi tiết miêu tả nhân vật quản ngục:
- Ngoại hình: Đầu đã điểm hoa râm, râu đã ngả màu. Những đường nhăn nheo của một bộ mặt tư lự, bây giờ đã biến mất hẳn. Ở đấy, giờ chỉ còn là mặt nước ao xuân, bằng lặng, kín đáo và êm nhẹ.
- Tính cách: có tâm điền tốt và thẳng thắn, biết quý trọng người tài.
- Sở thích: Sưu tầm chữ để treo trong nhà
→ Yêu cái đẹp.
- Môi trường sống: sống trong môi trường ngục tù, nơi đầy rẫy những cái xấu, cái ác. Quản ngục được xem là “một thanh âm trong trẻo chen vào giữa một bản đàn mà nhạc luật đã hỗn loạn xô bồ”.
Câu 3 (trang 23, SGK Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Theo bạn, viên quản ngục sẽ đối xử với nhân vật Huấn Cao như thế nào? Chi tiết nào ở phần 1 có thể khiến bạn suy đoán như vậy?
Phương pháp giải:
Xem lại nội dung đoạn 1
Lời giải chi tiết:
Học sinh đưa ra quan điểm riêng của mình.
Gợi ý:
- Quản ngục là người đứng đầu nhà giam, Huấn Cao là một tử từ lại có tài bẻ khóa, vượt ngục, là tội phạm của triều đình. Xét theo lẽ thường, quản ngục sẽ phải cho người trông coi Huấn Cao cẩn thận, nghiêm ngặt, đối xử theo đúng tội của một tên tử tù.
- Tuy nhiên, thái độ của viên quản ngục này lại có sự khác biệt. Khi biết tin nhà lao sắp nhận được tử tù Huấn Cao, quản ngục không những không lo sợ mà còn tỏ ý ngưỡng mộ tài viết chữ của Huấn Cao: “Huấn Cao! Hay là người mà tỉnh Sơn ta vẫn khen cái tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp đó không?”. Ông còn sai thầy thơ lại cho người quét dọn lại buồng giam.
→ Thái độ biệt đãi đối với Huấn Cao.
Câu 4 (trang 23, SGK Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Hình dung hoàn cảnh của cuộc gặp gỡ giữa quản ngục và Huấn Cao.
Phương pháp giải:
Dựa vào hiểu biết của em về chốn lao tù và hoàn cảnh của các nhân vật trong truyện để đưa ra suy đoán về địa điểm mà họ sẽ gặp nhau
Lời giải chi tiết:
Gợi ý:
Quản ngục là người đứng đầu nhà lao, Huấn Cao đang là một tử tù. Cuộc gặp gỡ của hai người sẽ diễn ra trong chốn ngục tù tăm tối. Nó là cuộc gặp gỡ đặc biệt, éo le. Cuộc gặp gỡ giữa quản ngục – người yêu cái đẹp với một tử tù – người sáng tạo ra cái đẹp.
Câu 5 (trang 24, SGK Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Huấn Cao đã chấp nhận sự "biệt đãi" của viên quản ngục như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, đoạn từ khi Huấn Cao bị bắt vào nhà lao
Lời giải chi tiết:
Huấn Cao đã chấp nhận sự biệt đãi của viên quản ngục bằng cách “vẫn thản nhiên nhận rượu thịt, coi như đó là một việc vẫn làm trong cái hứng sinh bình lúc chưa bị giam cầm”
Câu 6 (trang 25, SGK Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Dự đoán xem Huấn Cao có bằng lòng cho chữ viên quản ngục không?
Phương pháp giải:
Em thử xâu chuỗi lại sự việc từ đầu văn bản và sự thay đổi thái độ của nhân vật Huấn Cao để dự đoán
Lời giải chi tiết:
Gợi ý:
Xét trên bình diện xã hội, quản ngục và Huấn Cao ở hai vị trí hoàn toàn đối lập nhau. Một người là đại diện cho triều đình, trật tự xã hội đương thời còn Huấn Cao là kẻ cầm đầu nổi loạn nay bị bắt giam. Xét trên bình diện này, chắn chắn Huấn Cao sẽ không bằng lòng cho chữ viên quản ngục. Bởi ông cho rằng, quản ngục cũng chỉ là một tên tham quan, độc ác như bao tên tham quan khác trong xã hội đương thời.
Câu 7 (trang 26, SGK Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Lưu ý các chi tiết được tác giả sử dụng để dựng cảnh cho chữ.
- Bối cảnh: thời gian, không gian.
- Lời nói, cử chỉ, hành động của người xin chữ và người cho chữ.
Phương pháp giải:
Xem lại cảnh cho chữ trong văn bản trang 26.
Lời giải chi tiết:
Cảnh cho chữ:
* Bối cảnh:
- Không gian: buồng giam tăm tối, chật hẹp, ẩm mốc, đầy những phân chuột, phân gián.
- Thời gian: vào ban đêm; khoảng thời gian cuối đời của người tử tù.
* Hành động
- Người nghệ sĩ tài hoa say mê tô từng nét chữ không phải là người được tự do mà là một kẻ tử tù đang trong cảnh cổ đeo gông, chân vướng xiềng và chỉ sớm tinh mơ ngày mai đã bị giải vào kinh chịu án tử hình.
- Thầy thơ lại: “run run bưng chậu mực”
- Quản ngục: “khúm núm cất những đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ”.
→ Trật tự, kỉ cương trong nhà tù bị đảo ngược hoàn toàn. Tù nhân trở thành ban phát cái đẹp, răn dạy quản ngục.; còn ngục quan thì khúm núm, vái lậy tù nhân.
Câu 8 (trang 26, SGK Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Nhân vật Huấn Cao khuyên quản ngục điều gì? Quản ngục có thái độ như thế nào trước lời khuyên đó?
Phương pháp giải:
Xem lại cảnh cho chữ trong văn bản trang 26.
Lời giải chi tiết:
* Lời khuyên của Huấn Cao dành cho quản ngục:
- “Ở đây lẫn lộn. Ta khuyên thầy Quản nên thay chốn ở đi. Chỗ này không phải là nơi để treo một bức lụa trắng với những nét chữ vuông vắn tươi tắn nó nói lên những cái hoài bão tung hoành của một đời con người”.
- Thầy Quản nên tìm về quê mà ở đã, thầy hãy thoát khỏi cái nghề này đi đã, rồi hãy nghĩ đến chuyện chơi chữ. Ở đây, khó giữ thiên lương cho lành vững và rồi cũng đến nhem nhuốc mất cái đời lương thiện đi”.
* Thái độ của quản ngục trước lời khuyên của Huấn Cao:
- Ngục quản cảm động, vái người tù một vái, chắp tay nói một câu mà dòng nước mắt rỉ vào kẽ miệng làm cho nghẹn ngào: Kẻ mê muội này xin bái lĩnh.
→ Tên tử tù lại đưa ra lời khuyên cho quản ngục – người có vị trí cao nhất trong nhà lao. Ở đây, vị thế của hai người đã có sự đảo ngược.
→ Sự chiến thắng của cái đẹp, cái thiện, tôn vinh nhân cách cao cả của con người.
Câu 9 (trang 26, SGK Ngữ văn 10, tập 1)
Đề bài: Nội dung câu chuyện được kể có giống với suy đoán của bạn lúc mới đọc nhan đề tác phẩm hay không?
Phương pháp giải:
Nhớ lại ấn tượng của bản thân với nhan đề và đối chiếu với nội dung văn bản
Lời giải chi tiết:
Học sinh tự đưa ra quan điểm
Trên đây là bài soạn "Chữ người tử tù". Hi vọng bài viết sẽ trở thành nguồn tài liệu tham khảo giúp ích cho các bạn trong quá trình học tập.
_Chúc các bạn học tốt!_
