Đối với Xuân Diệu, sống là phải hết mình: “Thà một phút huy hoàng rồi chợt tắt/ Còn hơn buồn le lói suốt trăm năm”. Nhưng Nguyễn Sĩ Đại lại muốn:“Ta chỉ là chiếc lá/ Việc của mình là xanh” – một cách sống bình lặng và nhẹ nhàng. Giữa một cách sống đầy hoài bão, khát vọng cống hiến mãnh liệt như Xuân Diệu, và một cách sống thoải mái, sống theo khả năng của bản thân như Nguyễn Sĩ Đại, mỗi con người đều tự lựa chọn cách sống cho cuộc đời mình. Giữa cuộc sống đa màu và đa diện, con người không thể chỉ sống ép mình theo một khuôn mẫu nào và việc ta sống vội vàng hay chậm rãi có lẽ đều có giá trị như nhau nếu ta hiểu được bản chất thực sự của cuộc sống.
Trong bất kì thời đại nào, mỗi con người là cá thể độc lập tự làm chủ và điều khiến cuộc sống của riêng mình. Đối với nhà thơ Xuân Diệu, ông chọn cho mình cách sống của những con người tràn đầy lòng nhiệt huyết, sẵn sàng chinh phục những đỉnh cao “huy hoàng”, bất chấp thách thức và trở ngại. Đó là một cuộc sống tận hiến để ghi lại tiếng vang mạnh mẽ, sống với “phút huy hoàng” – những phút ta đạt được thành công vang dội, sống với sự tạn hưởng lên tới tuyệt đỉnh của các giá trị tinh thần. Cuộc sống với “phút huy hoàng” đẹp rực rỡ, chói lọi ấy đã đủ trọn vẹn, dù sau đó ta có “chật tắt”, cuộc sống vẫn có giá trị hơn là sống một cách buồn tẻ không tạo được dấu ấn gì mà “le lói suốt trăm năm”. Những con người khao khát để lại cho đời một thành tựu lớn lao đều chung mục đích là được được “phút huy hoàng” trong cuộc sống, không cần phải tỏa sáng trọn đời mà chỉ cần một khoảnh khắc đứng trên đỉnh cao danh vọng rồi tắt đi ánh hào nhoáng ấy cũng khiến họ hài lòng với cuộc đời mình.
Luôn có những khí cạnh khác nhau tồn tại chung trong cuộc sống của con người, bóng tối đối lập với ánh sáng, tốt đối lập với xấu, thành công và thất bại,… tất cả hiện diện như một sự song hành. Từ đó, ta thấy bên cạnh những con người sống với sự dữ dội và ồn ào thì vẫn có những người chọn cho mình cách sống âm thầm và lặng lẽ cùng với lẽ tự nhiên cuộc sống vốn có. Giống như quan niệm của Nguyễn Sĩ Đại, dù ai có “vá trời lấp bể” hay “đắp lũy xây thành” làm những công việc vĩ đạo và to lớn của riêng họ, thì đói với bản thân mình, “ta chỉ là chiếc lá”, ta chỉ cần làm tốt việc của mình, làm tốt bổn phận cuộc sống đã trao cho. “Việc của mình là xanh”. “Xanh” chính là bản chất vốn có của chiếc lá, cũng như khi nói con người ai trong mỗi chúng ta đều có mỗi vị trí và công việc riêng với khả năng của mình vốn có một cách tự nhiên. Chúng ta sống chấp nhận với những gì ta có, hoàn thành tốt công việc của bản thân, ngày qua ngày bình lặng qua cuộc đời nhưng vẫn cống hiến, vẫn làm xanh đời và tạo ra giá trị tích cực. Những người xem mình là “chiếc lá” vốn khong làm việc vượt ra khỏi khả năng của bản thân để tạo một dấu ấn được biệt khác người, và chỉ họ là người hiểu rõ nhất chỗ đứng của mình giữa cuộc đời.
Liệu ta muốn chọn cách sống từ tốn và bình lặng như số phận tự nhiên vốn có hay ta sẽ chọn cách sống sẵn sàng dâng hiến hết mình để làm nên phút huy hoàng? Có những người sống tỏa sáng như ánh lửa que diêm rực cháy rồi vụt tắt, cũng có người mà ánh sáng của họ như lửa cháy trong than âm ỉ và lâu dài, mỗi thứ ánh sáng đều để lại giá trị tốt đẹp cho cuộc sống và có những ưu khuyết điểm riêng. Chính chúng ta sẽ quyết định cuộc đời của mình tỏa sáng như thế nào.
Cuộc sống luôn mở ra những chân trời mới mẻ khiến con người phải luôn tìm kiếm, khám phá các giá trị thật sự để sống không lãng phí. Có người muốn sống với lòng nhiệt huyết, khát khao chinh phục thành công ở đỉnh cao, vượt lên trên bản thân để tạo nên thành tựu vĩ đại không bao giờ phai trong cuộc đời mình. Cũng từ đó, sức mạnh của ý chí, lòng kiên cường trước bão táp đời thường đươcj hình thành bởi ước muốn mãnh liệt vươn tới phút huy hoàng rực rỡ. Chỉ có những con người sống cống hiến hết mình mới hiểu được phút huy hoàng ấy giá trị nhường nào. Thay vì chấp nahạn sự giam cầm của xã hội như bao người phụ nữ khác ở Pakistan, Malala Yousafzai bất chấp sự uy hiếp của bọn khủng bố Taliban, cô đã cất cao tiếng nói đấu tranh: “Bất kể con người ta mang màu da gì, nói tiếng gì và theo tôn giáo gì, chúng ta nên coi nhau là những con người và tôn trọng lẫn nhau, đấu tranh vì quyền của chúng ta, vì quyền trẻ em, quyền phụ nữ và quyền của tất cả mọi người”. Lời nói ghi dấu trong lịch sử, đưa Malala trở thành người trẻ tuổi nhất đạt giải Nobel Hòa bình – phút huy hoàng ý nghĩa trong cuộc đời của một con người. Tiếng nói của Malala là tiếng nói được cất lên với lòng khát khao được đấu tranhd dòi quyền đi học cho các em gái nơi cô sống, đó là mục đích cô có và con đường cô chọn để từ đó tạo nên cho đời cô một dấu ấn không bao giờ phai, dẫu cho phải đối mặt với bao hiểm nguy, gian khó. Như đối với Nick Vujicic, một diễn giả nổi tiếng từng khẳng định: “Tôi được sinh ra không phải là một sự trừng phạt mà là sự sáng tạo đặc biệt của Chúa để Chúa hiển lộ những công việc đặc biệt của Người qua tôi”. Chính Nick Vujicic đã đem nguồn động lực sống, khát vọng vượt qua bản thân và để lại cho đời một điều gì ý nghĩa do chính mình tạo nên. Con đường vươn tới khát vọng đó có lẽ không dễ dàng với bất kì ai, nhất là với những người như Nick, những người khiếm khuyết về thể xác nhưng giàu có về tinh thần. Đối với một chú chim bé nhỏ, khoảnh khắc tiếng hót của nó vang vọng giữa bốn bề cuộc sống cũng là lúc chúng ta nhận ra giá trị về sự tồn tại của loài chim ấy, cũng giống như đối với con người, giây phút ta đứng trên đỉnh vinh quang là lúc chính ta khẳng định được giá trị bản thân mình, rằng ta đã sống, đã cống hiến hết mình và trải nghiệm được nhiều điều từ cuộc sống muôn màu muôn vẻ.
Nhưng cũng chính trong lúc ta dẫn thân vào con đường chinh phục những khó khăn và thử thách để làm nên những điều vĩ đại, khi mục đích sống cuối cùng của ta là “những phút huy hoàng” rực rỡ, cũng chính là lúc ta có thể quên đi những giá trị bình dị trong cuộc sống. Chúng ta sẽ bỏ qua những âm vang lắng đọng và tinh tế từ chính cuộc sống thường ngày. Nhiều người quên mất khả năng của mình đang ở đâu, quên mất những người thân thuộc xung quanh mình, họ trở nên cô độc trong chính cuộc sống ôm ấp hoài bão lớn lao của mình. Khát vọng vĩ đạo mang đến cho ta sức mạnh và trái lại chính nó có thể dẫn ta đến hành động tiêu cực và gặp rủi ro nếu ta không biết dừng lại đúng lúc.
Thomas Fuller từng nói: “Đừng để ý chí mình gầm lên khi năng lực của mình chỉ đủ sức thì thầm”. Mỗi chúng ta đều có một khả năng của riêng mình và điều đó tạo nên chỗ đứng của từng người trong xã hội, quan trọng là ta làm thật tốt công việc của mình thay vì cố thoát khỏi chỗ đứng đến một nấc thang cao hơn, nếu “năng lực của ta chỉ đủ sức thì thầm”. Nếu ta là một chiếc lá, thì khi ấy “việc của mình là xanh”, là hoàn thành tốt vai trò của mình trong cuộc sống. Điều đó cũng đủ để ta tỏa sáng giữa đời thường. Chúng ta hiểu được sự cống hiến cho cuộc đời thêm tươi đẹp không phải lúc nào cũng mãnh liệt và dữ dội, chỉ cần việc ta làm với hết khả năng mình có cũng là một cách bình dị, chân thành ta cống hiến cho đời, cho người. Sự sống muôn hình vạn trạng như một bản nhạc hài hòa giữa nốt trầm và nốt bổng, có những con người sống và cống hiến một cách thầm lặng như những nốt trầm sâu lắng, âm thầm ngân vang trong cuộc đời. Cô nữ sinh Nhật Bản Kito Aya từng bộc lộ: “Có những người sống mà sự tồn tại của họ giống như không khí, êm dịu, nhẹ nhàng, chỉ khi họ mất đi người ta mới nhận ra họ quan trọng nhường nào…”., khi chúng ta sống trên đời dù nhẹ như một cơn gió nhưng cơn gió ấy phải thổi mải cho đời và để lại những hương sắc tô điểm cuộc sống khi lướt qua. Như bác sĩ Trần Hoàng Minh, người đã từ bỏ công việc đầy danh vọng ở Mỹ trở về chữa bệnh cho người dân tại bệnh viện đa khoa Gò Vấp. Sự tận tâm và tình yêu thương con người của một bác sĩ đã khiến anh chọn lấy việc chữa bệnh một cách thầm lặng, chân tình như điều vốn có với trách nhiệm của bác sĩ. Hay kể cả những con người không được nhắc đến tên cụ thể như những người mẹ, người dì của hàng chục đứa trẻ mồ côi ở làng trẻ SOS Nghệ An mà họ yêu thương, chăm sóc như con ruột của mình. Mỗi ngày, họ đem đến tình yêu và niềm hanh phúc cho những đứa con, âm thầm và lặng lẽ nhưng ấm áp vô bờ, những người âm thầm vẫn hằng ngày giúp ích cho đời bằng những việc tự nhiên mà họ có thể làm. Sự cống hiến lặng lẽ không khoác lên vẻ hào nhoáng của danh vọng, của phút huy hoàng, ghi dấu ấn vĩ đại mà mỗi phút giây ta vẫn sống âm thầm làm việc để lại cho đời giá trị tốt đẹp.
Tuy vậy, với sự vận động không ngừng của đời sống, chúng ta sẽ đánh mất cơ hội được trải nghiệm, được phát triển nếu cứ chỉ an phận với sự sắp đặt của cuộc sống. Con người không thể sống thiếu niềm tin vào sự vươn lên, khát khao đạt được điều kì diệu, bởi chúng ta sẽ sống một cách yếu mềm và có thể bị vùi lấp bởi sự va đập của cuộc đời.
Trong thực tế, con người cần có lòng nhiệt huyết và niềm đam mê cháy bỏng chinh phục những đỉnh cao trong sự nghiệp, trong việc học tập và cả việc hoàn thiện bản thân mình. Đó là những nâng thang nâng cao khả năng của bản thân và khiến cuộc sống chúng ta tốt đẹp hơn, thôi thúc chúng ta hành động và mạnh mẽ trước thử thách, như Jean Rousseu từng nói: “Sống không hcỉ là thở, nó là hành động, là sử dụng những cơ quan, cảm giác, tài năng của mình – tất cả mọi thành phần sẽ cho ta cảm giác tồn tại”. Bên cạnh đó, đôi khi thay vì cố gắng rướn mình quá sức để tạo nên dấu ấn đặc biệt trong đời mình, tại sao chúng ta không quan tâm đến công việc xem ta đã làm tốt hay chưa? Làm được hoàn chỉnh những gì trong khả năng bản thân cho phép đôi khi mang lại kết quả tốt hơn là gố gắng làm những việc to lớn ngoài tầm với. Như vậy, con người trong cuộc sống phải tự hài hòa và cân bằng giữa hai lối ống, giữa sự khát khao được tận hiến làm nền giấu ấn và việc sống bình lặng, sống đúng với bổn phận. Có như vậy, ta mới có được một cuộc sống trọn vẹn nhất.
Có những con người nhìn cuộc đời bằng ánh mắt chủ quan, phiến diện và sống một cách hời hợt, vô tâm. Có người sống chỉ biết ích kỉ trong vỏ bọc của mình, tranh đấu và làm mọi thủ đoạn để đạt được mục tiêu của mình, đó không phải là khát vọng cống hiến cho đời mà là chạy theo danh vọng một cách mù quáng. Trái lại, một số người lại che đậy cho tính lười biếng của mình bằng cách sống an phận, buông xuôi mà không có bất kì sự cố gắng, nỗ lực nào. Đó là những thành phần dễ bị gạt bỏ khỏi xã hội, sống với sự tụt hậu và quên lãng giữa mọi người. Đối với bản thân tôi, tôi vẫn sẽ sống với tất cả niềm đam mê và lòng nhiệt huyết mà tôi có để khẳng định niềm tin rằng mình vẫn sống có ích cho đời. Tôi luôn đặt mục tiêu đạt được những “phút huy hoàng” trong cuộc đời, nhưng phút giây ấy phải giúp cho người khác hạnh phúc, cuộc sống được tốt đẹp hơn, sự cống hiến tôi muốn có là một điều tự nhiên đến với cuộc đời trong khả năng mà tôi có.
Mỗi con người sống trên đời luôn muốn lưu lại dấu ấn của riêng mình, có người sống như một đóa hoa hồng rực rỡ, đắm say, có người như loài hoa thạch thảo giản dị và nhẹ nhàng. Tất cả loài hoa ấy đều góp phần tạo nên hương sắc của cuộc đời, tùy vào khả năng và nhận thức của mỗi người, dù bất kì vị trì nào ta đều có thể ghi lại dấu ấn của bản thân trong cuộc đời. Đó có thể là sự cống hiến vĩ đại hay to lớn, đó cũng có thể là sự hy sinh thầm lặng trong công việc thường ngày. Miễn sao ta thấy được rằng mình đang sống, đang hạnh phúc và igúp ích cho đời – một cuộc sống không hoài phí.
Lê Xuân Yến
